Gwałcenie zaleceń Becketta odnośnie teatru w Polsce



Abstrakt

Samuel Beckett znany był z chronienia kształtu swoich sztuk swoimi rozległymi zaleceniami. Mimo to, jak widać na przykładzie Polski, w ostatnich latach miały miejsca śmiałe wystawienia Końcówki przez Macieja Sobocińskiego (2016), god.com przez Tomasza Hynka (2006) czy Szczęśliwych Dni przez Krzysztofa Jasińskiego (2007). W pierwszej z wyżej wspomnianych sztuk, postacie są ograniczone do huśtającego się Hamma oraz Clova, skaczącego wokół piaskownicy zajmującej scenę. W drugiej, Pozzo jest grany przez kobietę wyposażoną w bicz z sex-shopu, za pomocą którego zniewala Lucky'ego. W trzeciej zaś, kopiec, w którym Winnie jest zakopana staje się znanym symbolem krakowa, zaś sama bohaterka śpiewa kilka piosenek w akopmaniamencie Williego-pianisty. Na polskiej scenie teatralnej możemy dostrzec znacznie więcej pogwałceń zaleceń Becketta, co do odgrywania jego sztuk. Niniejszy tekst przedstawia te najbardziej kontrowersyjne i stara się zdiagnozować przyczyny gwałtownych rewizji, których dokonują.


Słowa kluczowe

Teatr; Teatr absurdu; Awangarda; Autor; Samuel Beckett

Baran Mirosław, Artystyczne miasto górą, “Gazeta Wyborcza Trójmiasto”, 13-07-2009

Derkaczew Joanna, Libera reżyseruje, Beckett zamiera, “Gazeta Wyborcza”, nr 12, 17-01-2011

Dobrowolski Piotr, “Bez świata, akcji i ciała. Konsekwencje redukcji w “tekstach dla sceny” Samuela Becketta” w: Samuel Beckett. Tradycja – awangarda, red. Tomasz Wiśniewski, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, seria between.pomiędzy, Gdańsk-Sopot 2012

Esslin Martin, Theatre of the Absurd, Eyre&Spottiswoode Press, London 1962

Franczak Paweł, Niekończąca się opowieść, Kurier Lubelski, 12-03-2011

Jarmuż Sylwia, “Między tradycją a awangardą: Szczęśliwe dni Krzysztofa Jasińskiego i Piotra Cieplaka na tle wcześniejszych inscenizacji sztuki”, w: Samuel Beckett. Tradycja – awangarda, red. Tomasz Wiśniewski, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, seria between.pomiędzy, Gdańsk-Sopot 2012

Drajewski Stefan, Mówienie Winnie przypomina linię życia, Polska Głos Wielkopolski, nr 256 online, 02-11-2010

Klimczak Dariusz Piotr, Śmiertelnicy. Teatr Absurdu Samuela Becketta w przestrzeni Misterium Kościelnik Marcin, Beckett towarzyski, “Tygodnik Powszechny”, nr 46/2006

Kowalczyk Janusz R., Zmęczenie Beckettem, “Rzeczpospolita”, 1992 nr 48

Libera Antoni, Godot i jego cień, Wydawnictwo Znak, Kraków 2009

Mortis, Instytut Wydawniczy “Maximum”, Kraków-Warszawa 2006

Nyczek Tadeusz, Zdechło i gada, “Przekrój”, nr 47/23.11.2006

Piwońska Katarzyna, Na początek “Końcówka”, Nowa Siła Krytyczna, 16-03-2011

Rudziński Łukasz, Wybrzeże Sztuki pełne sztuki z importu, portal Trójmiasto, 13-07-09

Skrzydelski Przemysław, W szatach Boga, “Dziennik Gazeta Prawna, nr 14, 21-01-2011

Sztarbowski Paweł, Szczęśliwy dzień Becketta, Newsweek Polska, nr 3/21.01, 15-01- 2007

Wyszomirski Piotr, Pod prąd albo Eugeniusz Krzysztof I, Gazeta Świętojańska, 29-03-2010

SPIS PRZYWOŁYWANYCH SPEKTAKLI

– „Szczęśliwe dni/Komedia”, reż. Bogdan Hussakowski, Narodowy Teatr Stary im. Heleny Modrzejewskiej, Kraków

– „Radosne dni”, reż. Marek Okopiński, Teatr im. Wiliama Hożycy, Toruń

– “Opowieści miłosne”, reż. Krzysztof Rotnicki, Bałtycki Teatr Dramatyczny im. Juliusza Słowackiego

– “Beckettiana”, reż. Lesław i Wacław Janiccy, przedstawienie impresaryjne

–„Szczęśliwe dni”, reż. Antoni Libera, Teatr Dramatyczny, Warszawa

– “Czekając na Godota”, reż. Tadeusz Dutkiewicz,, Teatr im. Stefana Jaracza, Olsztyn

– “Beckett” reż. Piotr Szczerski, Teatr im. Stefana Żeromskiego, Kielce

– “Noc i sny”, reż. André Hübner-Ochodlo, Teatr Atelier im. Agnieszki Osieckiej, Sopot

– “Szkice z Becketta”, reż. Aleksander Maksymiak, Ośrodek Teatralny im. Jerzego Zitzmana, Bielsko-Biała

– “Godot, czyli życie jest snem”, reż. Paweł Szumiec, Bałtycki Teatr Dramatyczny im. Juliusza Słowackiego, Koszalin

–„Cudowne dni”, reż. Marek Kędzierski, Narodowy Teatr Stary im. Heleny Modrzejewskiej, Kraków

– “Happy days”, reż. André Hübner-Ochodlo, Teatr Atelier im. Agnieszki Osieckiej, Sopot

– “god.com”, reż. Tomasz Hynek, Teatr im. Kochanowskiego, Opole

– “Flow”, reż. Norbert Rakowski, Stary Browar/Studio Słodowni 3, Poznań

– “Końcówka”, reż. M. Sobociński, Teatr Bagatela im. Tadeusza Boya-Żeleńskiego, Kraków

– “Szczęśliwe dni”, reż. Krzysztof Jasiński, Teatr Scena STU, Kraków

– “Szczęśliwe dni”, reż. Piotr Cieplak, Teatr Polonia, Warszawa

– “Radosne dni”, reż. Florian Staniewski, Teatr w blokowisku, Gdańsk

– “Szczęśliwe dni”, reż. Lea Maleni, Teatr Nowy im. Tadeusza Łomnickiego, Poznań

– “Wyciemnienie”, reż. Jerzy Wójcicki, pzredstawienie impresaryjne

– “Piaskiem w oczy”, reż. Tomasz Rodowicz, Stowarzyszenie Teatralne “Chorea”, Łódź

– “Końcówka”, reż. Arkadiusz Klucznik, Teatr im. Hansa Christiana Andersena, Lublin

– “Szczęśliwe dni/Komedia/Ostatnia taśma Krappa”, reż. Paweł Świąte, Teatr im. Jana Kochanowskiego, Opole

– “Święto wiosny”, reż. Mikołaj Mikołajczyk i Tomasz Bazan, Teatr Maat Projekt, Lublin

Pobierz

Opublikowane : 2015-01-01


BrzeskaE. (2015). Gwałcenie zaleceń Becketta odnośnie teatru w Polsce. Er(r)go. Teoria - Literatura - Kultura, (30). Pobrano z https://journals.us.edu.pl/index.php/ERRGO/article/view/2800

Ewa Brzeska  ewa.brzeska@uo.uw.edu.pl
Wydział Neofilologii Uniwersytetu Warszawskiego 

mgr Ewa Brzeska - absolwentka romanistyki Uniwersytetu Warszawskiego (licencjat z metodyki nauczania języków obcych) oraz Université de Poitiers (magisterium z językoznawstwa). Obecnie w trakcie studiów doktoranckich, przygotowuje rozprawę o recepcji dzieła literackiego Samuela Becketta. Prelegentka na konferencjach polskich i zagranicznych (Maroko, Wielka Brytania, Węgry), autorka publikacji naukowych. Od dwóch lat prowadzi zajęcia z gramatyki stosowanej języka francuskiego i lektorat języka francuskiego na UW oraz zajęcia na Uniwersytecie Otwartym UW. Tłumacz rozmów biznesowych i list dialogowych, członek Koła Tłumaczy Romanistyki oraz Koła Naukowego Doktorantów Neofilologii. Organizatorka festiwali kulturowych i warsztatów językowych. Posiada ponad ośmioletnie doświadczenie w nauczaniu różnych języków we wszystkich grupach wiekowych. Ukończyła kurs „Szkoła Lidera” oraz „Myśleć kreatywnie” metodą psycholog Agnieszki Napadłek. Pasjonuje ją reżyseria, opera , szachy i boks francuski.





Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.

1. Licencja

Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.

2. Oświadczenie Autora

Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.

Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.

UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).

3. Prawa użytkownika

Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.

4. Współautorstwo

Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.

Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).