„Inwentarz nędzy ludzkiej”. Wszy w narracjach lagrowych
Abstrakt
“The Inventory of Human Misery”. Lice in Nazi Camp Narrations
The article is a polemic with the ahistorical interpretation of animal studies and reveals a meaning of insects that is other than symbolic. Using numerous examples taken from Nazi
camp literature, it proves that in extreme conditions, a human – in order to maintain physical existence – cannot fight for ecosystemic animal equality. The text presents the living conditions of prisoners and the camp experience of fighting lice, along with completely unexpected situations brought about in concentration camps by the presence of insects.
Key words: animal studies, lice, military occupation, Jews, Nazi camps, concentration camps, Shoah
Bibliografia
Abramowicz Z.: Tak było. Lublin 1962.
Allen A.: Fantastyczne laboratorium doktora Weigla. Lwowscy uczeni, tyfus i walka z Niemcami. Przeł. B. Gadomska. Wołowiec 2016.
Augustynowicz J.: Jacek w Ravensbrück. Warszawa 1972.
Autobiografia Rudolfa Hössa, komendanta obozu oświęcimskiego. Przeł. W. Grzymski. Warszawa 1989.
Banek K.: Opowieści o włosach. Zwyczaje, rytuały, symbolika. Warszawa 2010.
Borowicz J.: Nagość i mundur. Ciało w filmie Trzeciej Rzeszy. Warszawa 2015.
Brzosko‑Mędryk D.: Matylda. Warszawa 1970.
Cebo L.: Więźniarki w obozie hitlerowskim w Oświęcimiu‑Brzezince. Katowice 1984.
Czajka T.: Czerwone punkty. Lublin 1983.
Czech D.: Kalendarz wydarzeń w KL Auschwitz. Oświęcim 1992.
Delbo Ch.: Żaden z nas nie powróci. Przeł. K. Malczewska‑Giovanetti. Oświęcim 2002.
Dokumenty zbrodni i męczeństwa. Red. M.M. Borwicz, N. Rost, J. Wulf. Kraków 1945.
Drywa D.: Zagłada Żydów w obozie koncentracyjnym Stutthof 1939–1945. Gdańsk 2001.
Garczyński T.: Więzień nr 3873. Lublin 1961.
Helm S.: Kobiety z Ravensbrück. Życie i śmierć w hitlerowskim obozie koncentracyjnym dla kobiet. Przeł. K. Bażyńska‑Chojnacka, P. Chojnacki. Warszawa 2017.
Jesteśmy świadkami. Wspomnienia byłych więźniów Majdanka. Wybór i wstęp C. Rajca, E. Rosiak, A. Wiśniewska. Lublin 1969.
Kiedrzyńska W.: Ravensbrück. Kobiecy obóz koncentracyjny. Warszawa 1965.
Kielar W.: Anus mundi. Kraków 1980.
Krzyżanowska Z.: Czarna flaga. Warszawa 1960.
Kubica H.: Kobiety ciężarne i dzieci urodzone w KL Auschwitz. Oświęcim 2010.
Leociak J.: „Jeśli zdążę, napiszę apologię wszy”. O insektach w tekstach Korczaka. „Res Publica Nowa” 2008, nr 1–2, s. 84–92.
Majdanek 1941–1944. Red. T. Mencel. Lublin 1991.
Oświęcim 1940–1945. Przedmowa T. Hołuj. Warszawa 1962.
Piątkowska A.: Wspomnienia oświęcimskie. Kraków 1977.
Raffles H.: Insectopedia. New York 2010.
Rutkowska‑Kurcyuszowa M.: Kamyki Dawida. Wspomnienia. Katowice 2005.
Serca niezagasłe: wspomnienia więźniarek z Ravensbrück. Wybór M. Kogut‑Piotrowska, A. Gierczak. Oprac. A. Gierczak. Wstęp J. Zaborowski. Warszawa1979.
Suszyńska‑Bartman M.: Nieświęte męczennice. Warszawa 1971.
Szmaglewska S.: Dymy nad Birkenau. Warszawa 1958.
Szybalski W.: Wykorzystanie wszy laboratoryjnych karmionych przez ludzi dla produkcjiszczepionki Weigla przeciwko tyfusowi plamistemu. Dostępne w Internecie: http://www.lwow.home.pl/tyfus.html [data dostępu: 29.05.2017].
Ślady Holokaustu w imaginarium kultury polskiej. Red. J. Kowalska‑Leder, P. Dobrosielski, I. Kurz, M. Szpakowska. Warszawa 2017.
Truszkowska‑Kuliniczowa A.: Mój XX wiek. Wspomnienia. Szczecin 2004.
Wachsmann N.: KL. Historia nazistowskich obozów koncentracyjnych. Przeł. M. Antosiewicz. Warszawa 2016.
Więzienna krata. Antologia pamięci 1939–1945. Wybór, wstęp i przypisy S. Szmaglewska. Warszawa 1964.
Zwyciężyły wartości: wspomnienia z Ravensbrück. Oprac. U. Wińska. Gdańsk 1985.
Katedra Historii Literatury Polskiej XX Wieku, Uniwersytet Jagielloński
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
