Zwierzęce idylle. O <i>Razglednicach</i> Miklósa Radnótiego
Abstrakt
Animal Idylls. On Miklós Radnóti’s Razglednicák
The article presents an interpretation of Miklós Radnóti’s famous poetic cycle, Razglednicák [Postcards] (1944), from the animal perspective. The situation of the poet – a Hungarian Jew and a Catholic, sent to forced labour and then to a death march – is presented in four short pieces, expressly referring to the idyllic aesthetics. The dominant elements of the poem’s landscape are profiles of animals. By means of the poem, a flock of sheep and an ox become live emblems of the human condition in two states: the idyllic, timeless continuance and the inevitable death, which brings biological exhaustion to an end. The sheep and the ox also represent different types of presence – the sheep seem to function in an intact scenery, almost perfectly resembling the poet’s previous pieces devoted to animals, in which the animal embodies the untouched world, coexists with the landscape, and is continuance without a name. In Radnóti, the animal is a subjectified creature that exists on an equal basis with the human.
Key words: Miklós Radnóti, Hungarian literature, forced labour, idyll, animals, Razglednicák [Postcards], Bori Notesz [Camp Notebook]
Bibliografia
Améry J.: O przymusie i niemożności bycia Żydem. W: J. Améry: Poza winą i karą. Próby przełamania podjęte przez złamanego. Przeł. R. Turczyn. Posłowie P. Weiser. Kraków 2007, s. 187–223.
Andai F.: Mint tanú szólni. Bori történet. Budapest 2003.
Baratay É.: Zwierzęcy punkt widzenia. Inna wersja historii. Przeł. P. Tarasewicz. Gdańsk 2014.
Bori I.: Radnóti Miklós költészete. In: I. Bori: Huszonöt tanulmánya. Újvidék 1984, s. 168–176.
Braun R.: Zsidónak lenni. „A Toll” 1929, nr 14 (21), s. 17–18.
Dóczy J.: Ady és a zsidóság. (Az Ady Múzeum II. kötete). „Magyarság” 1925, nr 6, s. 5–10.
Fenyves K.: Képzelt asszimiláció. Négy zsidó értelmiségi nemzedék önképe. Budapest 2010.
Ferencz Gy.: Radnóti Miklós élete és költészete. Budapest 2009.
George E.: The Poetry of Miklós Radnóti: A Comparative Study. New York 1986.
Gyarmati F.: Napló 1935–1946. K. 1–2. Budapest 2014.
Gyurgyák J.: Magyar fájvédők. Budapest 2012.
Haynes K.: Modernism. In: A Companion to the Classical Tradition. Ed. C.W. Wallendorg [et al.]. Oxford 2010, s. 101–114.
Komlós A.: A zsidó lélek. In: A. Komlós: Írok és elvek. Irodalmi tanulmányok. Budapest 1937, s. 162–175.
Kőszegi Á.: Töredék. Budapest 1972.
Krupiński P.: „Dlaczego gęsi krzyczały?”. Zwierzęta i Zagłada w literaturze polskiej XX i XXI wieku. Warszawa 2016.
Móricz Zs.: A zsidó lélek az irodalomban. „Nyugat” 1930, nr 18, s. 421–422.
Pap K.: Zsidó sebek és bűnök. „Nyugat” 1935, nr 7, s. 41–43.
Piotrowiak‑Junkiert K.: Antybukolika z krową. O wierszu „W kotlinie”. W: Scalane okładki. Szkice o twórczości Piotra Matywieckiego. Red. J. Roszak, A. Jarzyna. Lublin 2014, s. 67–76.
Pomogáts B.: Radnóti Miklós. Budapest 1984.
Radnóti M.: 1944. Budapest 1978.
Radnóti M.: Ikrek hava. Napló. Budapest 2003.
Radnóti M.: Orpheus nyomában. Műfordítások kétezer év költőiből. Budapest 1943.
Radnóti M.: Összegyűjtött versei és versfordításai. Budapest 2006.
Radnóti M.: Spienione niebo. Wybór, posłowie i przypisy K. Sutarski. Przeł. T. Nowak, F. Netz, K. Sutarski, T. Śliwiak. Kraków 1980.
Schöpflin A.: A magyar irodalom a 20. században. „Nyugat” 1924, nr 11, s. 761–804.
Schöpflin A.: Judeocentrikus világfelfogás. „Nyugat” 1925, nr 14/15, s. 166–170.
Szegedy‑Maszák M.: Radnóti Miklós és a holocaust irodalma. In: A határ és határolt. Töprengések a magyar‑zsidó irodalom létformáiról. Szerk. P. Török. Budapest 1997, s. 207–229.
Szerb A.: Napló (1914–1943). Budapest 2001.
Tábor B.: A zsidóság két útja. Budapest 1939.
Tolnai G.: A Meredek út végső szakasza. In: G. Tolnai: Nőnek az árnyak. Budapest 1981, s. 175–225.
Tolnai G.: Radnóti‑kutatásaim margójára. (Az utolsó korszakról). In: Radnóti‑tanulmányok. Szerk. E. Csáky. Budapest 1985, s. 13–22.
Vas I.: Miért vijjog a saskeselyű? K. 2. Budapest 1981.
Ziolkowski T.: Virgil and the Moderns. Princeton, NJ 1993.
Zwierzęta i ich ludzie. Zmierzch antropocentrycznego paradygmatu? Red. A. Barcz, D. Łagodzka. Warszawa 2015.
Instytut Językoznawstwa, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
