2024-03-28T11:23:48Z
https://journals.us.edu.pl/index.php/zdp/oai
oai:ojs.www.journals.us.edu.pl:article/8821
2020-04-16T20:41:43Z
zdp:ROZ
oai:ojs.www.journals.us.edu.pl:article/8822
2021-07-08T16:22:58Z
zdp:ROZ
nmb a2200000Iu 4500
"200416 2020 eng "
2353-9879
1898-6986
dc
Zasada alteri stipulari nemo potest w prawie rzymskim
Sobczyk, Marek
Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu http://orcid.org/0000-0002-1828-7914
W pracy tej podjęty został problem zastosowania rzymskiej zasady alteri stipulari nemo potest wyrażającej zakaz zawierania umów na rzecz osoby trzeciej i zastępstwa bezpośredniego. Ukazane zostało rozumienie tej zasady i jej uzasadnienie w odniesieniu do wymogów kontraktu stypulacji oraz zasad rządzących rzymskim procesem formułkowym. Zarysowane zostały także wyjątki od tej zasady umożliwiające zastrzeżenie świadczenia na rzecz osoby trzeciej w przypadku istnienia zaskarżalnego interesu strony umowy i zastrzeżenia kary umownej. Szerzej podjęto kwestię zawierania umów przez osoby podległe (niewolników, dzieci podlegające władzy ojcowskiej) ze skutkiem dla ich zwierzchnika oraz odpowiedzialności zwierzchnika.
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego | University of Silesia Press
2020-04-16 00:00:00
application/pdf
https://journals.us.edu.pl/index.php/zdp/article/view/8822
Z Dziejów Prawa; Tom 12 (2019)
pol
##submission.copyrightStatement##
oai:ojs.www.journals.us.edu.pl:article/8826
2021-07-08T16:22:58Z
zdp:ROZ
nmb a2200000Iu 4500
"200416 2020 eng "
2353-9879
1898-6986
dc
Rok 1336 w procesie przemian ustrojowo-prawnych Śląska
Ptak, Marian J.
Uniwersytet Wrocławski http://orcid.org/0000-0002-8369-0494
W procesie przemian ustrojowo-prawnych śląska, zapoczątkowanych w 1327 roku, na wnikliwszą uwagę zasługują wydarzenia zaistniałe w 1336 roku. Najwcześniejsze dotyczy przekształcenia Księstwa Wrocławskiego w dziedziczne księstwo Korony Czeskiej, w którym namiestnicze rządy w imieniu króla będzie odtąd sprawował starosta ziemski, aż do 1742 roku. Następne dotyczy sfeudalizowania pierwszego spośród dotychczas jeszcze wolnych książąt linii świdnicko-jaworskich, Bolka ziębickiego. Kolejne odnosi się do rezygnacji z praw do Księstwa Ścinawskiego przez jego dotychczasowego lennego księcia z dynastii śląskich Piastów, Jana ścinawskiego, na rzecz króla czeskiego Jana Luksemburskiego, w zamian za dożywotnie sprawowanie rządów namiestniczych w Księstwie Głogowskim. Następne jest związane z bezpotomną śmiercią w 1336 roku górnośląskiego księcia Leszka raciborskiego, która w 1337 roku stanie się przyczyną spektakularnego sporu o prawa spadkowe po nim. Wydarzenia te prowokują do próby oceny polityki śląskiej Jana Luksemburskiego i Kazimierza Wielkiego po kongresie wyszehradzkim z 1335 roku.
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego | University of Silesia Press
2020-04-16 00:00:00
application/pdf
https://journals.us.edu.pl/index.php/zdp/article/view/8826
Z Dziejów Prawa; Tom 12 (2019)
pol
##submission.copyrightStatement##
oai:ojs.www.journals.us.edu.pl:article/8829
2021-07-08T16:22:58Z
zdp:ROZ
nmb a2200000Iu 4500
"200416 2020 eng "
2353-9879
1898-6986
dc
Dziedzice Konarów herbów Ostoja i Szreniawa Analiza historycznoprawna
Kruszewski, Tomasz
Uniwersytet Wrocławski http://orcid.org/0000-0003-3202-2805
Autor pokazuje średniowieczną wieś Konary, której nazwa wskazuje, że była to wieś służebna kasztelana konarskiego krakowskiego. Sama była jednak w XIV wieku „zwykłą” kasztelanią, sprawowaną przez Mikołaja z Grodziny. Dobra we wsi dzieliły dwa rody: rycerze z Grodziny herbu Szreniawa i drudzy z Koszyc (pow. pilzeński) herbu Ostoja. Praca stanowi opis obrotu prawnego z ich udziałem.
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego | University of Silesia Press
2020-04-16 00:00:00
application/pdf
https://journals.us.edu.pl/index.php/zdp/article/view/8829
Z Dziejów Prawa; Tom 12 (2019)
pol
##submission.copyrightStatement##
oai:ojs.www.journals.us.edu.pl:article/8831
2021-07-08T16:22:58Z
zdp:ROZ
nmb a2200000Iu 4500
"200416 2020 eng "
2353-9879
1898-6986
dc
Prawo rzymskie jako kryterium interpretacyjne w Decisiones Lituanicae Piotra Rojzjusza
Dyjakowska, Marzena
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II http://orcid.org/0000-0001-5040-6058
Celem artykułu jest wykazanie, że Piotr Rojzjusz, sędzia asesorskiego sądu królewskiego w Wilnie, stosował prawo rzymskie jako kryterium interpretacyjne w stosunku do prawa magdeburskiego. Prawo rzymskie służyło do interpretowania znaczenia budzących wątpliwości pojęć prawa niemieckiego. Autor był też zwolennikiem subsydiarnego stosowania prawa rzymskiego w przypadku luk w prawach krajowych. Jego dzieło, zatytułowane Decisiones (…) de rebus in sacro auditorio Lituanico ex appellatione iudicatis (Kraków 1565) stanowi komentarz do pięciu orzeczeń. Podstawą wyrokowania jest prawo magdeburskie, ale wywody autora pełne są odniesień do prawa rzymskiego i do dzieł glosatorów i komentatorów.
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego | University of Silesia Press
2020-04-16 00:00:00
application/pdf
https://journals.us.edu.pl/index.php/zdp/article/view/8831
Z Dziejów Prawa; Tom 12 (2019)
pol
##submission.copyrightStatement##
oai:ojs.www.journals.us.edu.pl:article/8832
2021-07-08T16:22:58Z
zdp:ROZ
nmb a2200000Iu 4500
"200416 2020 eng "
2353-9879
1898-6986
dc
Zwolnienia podatkowe w dobie jagiellońskiej w królewskich miastach małopolskich
Mikuła, Maciej
Uniwersytet Jagielloński http://orcid.org/0000-0001-6708-004X
Z okresu jagiellońskiego zachowały się liczne przywileje królewskie zwalniające mieszczan od obowiązku zapłaty podatków. Wpisy tych regulacji występują zarówno w księgach Metryki Koronnej (często w postaci skróconej), jak również w postaci dyplomów, niekiedy wciągniętych do kopiariuszy miejskich. Wzrastająca liczba wspomnianych regulacji jest widoczna w Metryce Koronnej zwłaszcza od okresu panowania Zygmunta I, co należy tłumaczyć zarówno większą dbałością o wpisywanie do Metryki aktów obowiązujących czasowo, jak też intensyfikacją wydawania tego typu regulacji wobec coraz częstszego (ostatecznie regularnego) uchwalania szosu na sejmach. Libertacje podatkowe w okresie jagiellońskim należały do wyłącznej kompetencji króla, tym samym dokumenty te zaliczają się do leges speciales uchwalanych w opozycji do uniwersałów poborowych obowiązujących wszystkich, a więc wpisujących się w kategorię polskiego ius commune. Przywileje podatkowe służyły przede wszystkim pomocy miastom zrujnowanym przez klęski żywiołowe i zawieruchy wojenne. Okres zwolnienia uzależniony był od typu podatku, przy czym cel libertacji najpełniej realizowany był w dłuższych zwolnieniach podstawowego podatku – szosu królewskiego. Znacznie krótszy okres zwolnienia od zapłaty czopowego uzasadniony był jego konsumpcyjnym charakterem oraz, jako że był to podatek pośredni – jego koszty w istocie obciążały nabywcę towaru. Okoliczności wydawania zwolnień podatkowych sprawiają, że przywileje libertacyjne stanowią smutne świadectwo częstych pożarów, trawiących w znakomitej większości drewnianą zabudowę miast doby jagiellońskiej.
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego | University of Silesia Press
2020-04-16 00:00:00
application/pdf
https://journals.us.edu.pl/index.php/zdp/article/view/8832
Z Dziejów Prawa; Tom 12 (2019)
pol
##submission.copyrightStatement##
oai:ojs.www.journals.us.edu.pl:article/8833
2021-07-08T16:22:58Z
zdp:ROZ
nmb a2200000Iu 4500
"200416 2020 eng "
2353-9879
1898-6986
dc
Wolna elekcja króla Rzeczypospolitej Obojga Narodów
Lewandowska-Malec, Izabela
Uniwersytet Jagielloński http://orcid.org/0000-0003-1410-0718
Prawa wyborcze mają charakter czynny albo bierny; oznaczają prawo wybierania i bycia wybranym. W okresie Rzeczypospolitej Obojga Narodów jedną z podstawowych zasad ustrojowych było prawo „wolnej elekcji” króla. Rozumiano je jako prawo do elekcji viritim czyli oddania głosu przez każdego szlachcica. To uważano za największy sukces narodu szlacheckiego w Rzeczypospolitej. Prawo wyborcze w aspekcie biernym nie było przedmiotem szerszych rozważań w ówczesnej publicystyce i życiu publicznym. To zagadnienie wymaga badań naukowych z uwzględnieniem przepisów Artykułów henrykowskich oraz paktów konwentów.
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego | University of Silesia Press
2020-04-16 00:00:00
application/pdf
https://journals.us.edu.pl/index.php/zdp/article/view/8833
Z Dziejów Prawa; Tom 12 (2019)
pol
##submission.copyrightStatement##
oai:ojs.www.journals.us.edu.pl:article/8834
2021-07-08T16:22:58Z
zdp:ROZ
nmb a2200000Iu 4500
"200416 2020 eng "
2353-9879
1898-6986
dc
Publikacje romanistyczne w Akademii Wileńskiej w latach 1644—1655
Niczyporuk, Piotr
Uniwersytet w Białymstoku http://orcid.org/0000-0002-2240-0959
W latach 1644 – 1655 na Wydziale Prawa Akademii Wileńskiej ukazało się kilka publikacji pracujących tam profesorów oraz wypromowanych doktorów obojga praw (utriusque iuris). Część z nich obejmowała swym zakresem prawo rzymskie. W rozprawie Benedykta de Soxo, Claves juris, odnaleźć można liczne wątki romanistyczne. Rektor Akademii Wileńskiej omówił terminy, zwroty oraz zasady mające swoje korzenie w prawie rzymskim. Także rozważania odnośnie do źródeł prawa, jego interpretacji czy nauki prawa miały swoje romanistyczne korzenie.
Aaron Aleksander Olizarowski, profesor na Wydziale Prawa Akademii Wileńskiej, w dziele De politica hominum societate, wydanym w Gdańsku w 1651 roku, poczynił liczne odniesienia do prawa rzymskiego. Najwięcej wątków romanistycznych znalazło się w księdze pierwszej - De Domo, przy omawianiu zagadnień związanych z małżeństwem oraz rodziną.
W roku 1650 Jan Marquarta napisał rozprawę z prawa rzymskiego zatytułowaną De damno injuriae , która była jedyną dysertacją z tej materii prawnej w Akademii Wileńskiej w latach 1644-1655. Co prawda praca dotyczy szkody i odpowiedzialności odszkodowawczej, jednakże jej autor dodatkowo przedstawił historyczny rozwój źródeł prawa w starożytnym Rzymie. Treść i struktura dysertacji świadczy o dobrym przygotowaniu romanistycznym jej twórcy.
Prace odwołujące się w swej treści do prawa rzymskiego, w początkowym okresie funkcjonowania Wydziału Prawa Akademii Wileńskiej, świadczą o jego istotnej roli w nauce i nauczaniu na uniwersyteckich studiach prawniczych.
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego | University of Silesia Press
2020-04-16 00:00:00
application/pdf
https://journals.us.edu.pl/index.php/zdp/article/view/8834
Z Dziejów Prawa; Tom 12 (2019)
pol
##submission.copyrightStatement##
oai:ojs.www.journals.us.edu.pl:article/8835
2021-07-08T16:22:58Z
zdp:ROZ
nmb a2200000Iu 4500
"200416 2020 eng "
2353-9879
1898-6986
dc
Jan Jakub Rousseau — irracjonalny buntownik
Kuźmicz, Karol
Uniwersytet w Białymstoku http://orcid.org/0000-0002-3914-5499
Jan Jakub Rousseau to przede wszystkim filozof społeczny. Jego teoria umowy społecznej, suwerenności ludu i woli powszechnej są podstawowymi pojęciami zarówno w zakresie filozofii prawa jak również myśli politycznej i ekonomicznej. Choć związany z Oświeceniem jako epoką, w której składano hołd dla osiągnięć nauk opartych na rozumie, jak i eksperymencie – Rousseau jawił się jako myśliciel próbujący fakt ten podważyć. Od początku swojej twórczości buduje światopogląd, który możemy uznać za przejaw buntu wobec bezkrytycznej dominacji tego, co racjonalne. Nie godzi się na dotychczasowe negowanie czynników irracjonalnych, którym proponuje przyznać należne im miejsce, zarówno w procesie wychowawczym jednostki, jak również na płaszczyźnie społeczno-politycznej. Prawidłowy rozwój sfery emocjonalno-wolitywnej, uznaje za najlepsze lekarstwo mogące pomóc rozwiązać wszelkie problemy życia ludzi, z którymi nie jest w stanie poradzić sobie nasz intelekt.
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego | University of Silesia Press
2020-04-16 00:00:00
application/pdf
https://journals.us.edu.pl/index.php/zdp/article/view/8835
Z Dziejów Prawa; Tom 12 (2019)
pol
##submission.copyrightStatement##
oai:ojs.www.journals.us.edu.pl:article/8837
2022-05-06T11:48:56Z
zdp:ROZ
nmb a2200000Iu 4500
"200416 2020 eng "
2353-9879
1898-6986
dc
Prawa państw europejskich kobiecym okiem widziane. Uwagi Teofili Konstancji z Radziwiłłów Morawskiej w diariuszu podróży z lat 1773—1774
Mikołajczyk, Marian
Uniwersytet Śląski w Katowicach http://orcid.org/0000-0002-9405-3036
Teofila Konstancja Morawska wywodziła się z potężnego litewskiego rodu książąt Radziwiłłów. Jej mężem był jednak stojący znacznie niżej w hierarchii społecznej szlachcic Ignacy Feliks Morawski. W 1773 r. Teofila Morawska wraz z niewielką grupą towarzyszących jej osób wyruszyła w podróż po Europie. Trasa tej podróży wiodła przez Prusy i inne kraje niemieckie, Francję, Szwajcarię, wreszcie liczne państwa włoskie. Droga powrotna prowadziła m.in. przez Austrię i Czechy.
Owocem tej podróży był prowadzony przez T.K. Morawską Diariusz, w którym opisywała nie tylko krajobrazy i zwiedzane zabytki, ale także zdarzenia wiążące się z prawem krajów, w których dane jej było przebywać. Poczynione przez nią obserwacje dotyczą ustrojów państw, przepisów administracyjnych, zwłaszcza dotykających bezpośrednio podróżników przepisów celnych i paszportowych oraz prawa sądowego. Podróżniczka interesowała się zwłaszcza wykonywaniem kar, opisywała więzienia i miejsca egzekucji.
Zapisane w Diariuszu obserwacje są na ogół precyzyjne, nie zawierają rażących błędów. Podróżniczka przede wszystkim zapisuje to, co widziała lub o czym słyszała, od czasu do czasu dodaje jednak również własne komentarze. Niektóre z tych uwag mogą wskazywać, że podróżniczce nie były obce idee Oświecenia.
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego | University of Silesia Press
2020-04-16 00:00:00
application/pdf
https://journals.us.edu.pl/index.php/zdp/article/view/8837
Z Dziejów Prawa; Tom 12 (2019)
pol
##submission.copyrightStatement##
oai:ojs.www.journals.us.edu.pl:article/8838
2021-07-08T16:22:58Z
zdp:ROZ
nmb a2200000Iu 4500
"200416 2020 eng "
2353-9879
1898-6986
dc
Obowiązki kupujących królewszczyzny w ustawie Sejmu Czteroletniego z 1792 r.
Goźdź-Roszkowski, Krzysztof
Uniwersytet Łódzki http://orcid.org/0000-0002-6548-4283
Unormowanie postulowanej na Sejmie Czteroletnim sprzedaży królewszczyzn nastąpiło w ustawie z 26 kwietnia 1792 r. Autor dochodzi do wniosku, iż miała ona na względzie bardziej interes nabywców, niż Rzeczypospolitej. Z punktu widzenia interesów skarbowych państwa, ocena ustawy wypada niekorzystnie.
Ustawa nie została wykonana. W czasach porozbiorowych, królewszczyzny pozostając dobrami publicznymi, były w różny sposób eksploatowane przez władze skarbowe.
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego | University of Silesia Press
2020-04-16 00:00:00
application/pdf
https://journals.us.edu.pl/index.php/zdp/article/view/8838
Z Dziejów Prawa; Tom 12 (2019)
pol
##submission.copyrightStatement##
oai:ojs.www.journals.us.edu.pl:article/8840
2021-07-08T16:22:58Z
zdp:ROZ
nmb a2200000Iu 4500
"200416 2020 eng "
2353-9879
1898-6986
dc
Czy ustawa jest dobra na wszystko?
Pikulska-Radomska, Anna
Uniwersytet Łódzki https://orcid.org/0000-0003-3691-3824
Rzymska republika zmagała się z wieloma patologiami. Należały do nich choćby lichwa, nadmierna rozrzutność, nieumiarkowanie w jedzeniu i piciu, hazard czy też korupcja polityczna. Zjawiska te wywoływały daleko idące negatywne skutki społeczne, państwo starało się zatem likwidować za pomocą ustaw. Ich historia pokazuje jasno, że wykazywały one wyjątkowo małą skuteczność. Wydawane były w szlachetnych intencjach szeroko rozumianej poprawy obyczajów i powstrzymania negatywnego zjawiska zanikania cech dawnego etosu. Były wyrazem szlachetnej, ale nieco naiwnej wiary prezentowanej przez rzymskiego prawodawcę, że wystarczy jakiś problem uregulować ustawą, by móc uznać go za załatwiony. Ta wiara wielokrotnie doznawała wstrząsów, a realia funkcjonowania tych regulacji są kolejnym dowodem na to, że żywioł społeczny zawsze znajdzie sposób na obejście przepisów niedostosowanych do warunków, w jakich żyje.
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego | University of Silesia Press
2020-04-16 00:00:00
application/pdf
https://journals.us.edu.pl/index.php/zdp/article/view/8840
Z Dziejów Prawa; Tom 12 (2019)
pol
##submission.copyrightStatement##
oai:ojs.www.journals.us.edu.pl:article/8841
2020-04-16T21:19:22Z
zdp:ROZ
oai:ojs.www.journals.us.edu.pl:article/8842
2021-07-08T16:22:58Z
zdp:ROZ
nmb a2200000Iu 4500
"200416 2020 eng "
2353-9879
1898-6986
dc
Uwagi o uniwersalnym i narodowym charakterze rewolucji
Łuszczyński, Artur
Uniwersytet Rzeszowski http://orcid.org/0000-0002-1589-935X
Łuszczyńska, Małgorzata
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej http://orcid.org/0000-0002-4387-8820
Artykuł porządkuje problemy definicyjne narosłe wokół terminu rewolucja. Autorzy uznają, że rewolucje, jakkolwiek by je definiować, posiadają wyraźne, dające się uchwycić cechy narodowe. Analiza problemu dokonane jest w oparciu o tradycje polskie i czeskie, ponieważ te dwa narody prezentują zupełnie odmienne podejścia do kwestii rewolucji. Zestawienie czeskiego konserwatyzmu i niewiary w strategie rewolucyjną z polską tradycją zrywów niepodległościowych tworzy jest ciekawe poznawczo i zdaniem autorów mogące otworzyć nowe pola eksploracji badawczej.
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego | University of Silesia Press
2020-04-16 00:00:00
application/pdf
https://journals.us.edu.pl/index.php/zdp/article/view/8842
Z Dziejów Prawa; Tom 12 (2019)
pol
##submission.copyrightStatement##
oai:ojs.www.journals.us.edu.pl:article/8843
2021-07-08T16:22:58Z
zdp:ROZ
nmb a2200000Iu 4500
"200416 2020 eng "
2353-9879
1898-6986
dc
Protomedyk, fizyk miejski, fizyk okręgowy Wolnego Miasta Krakowa (1815—1846) Z dziejów organizacji służby zdrowia na ziemiach polskich w XIX w.
Mataniak, Mateusz
Uniwersytet Jagielloński http://orcid.org/0000-0002-3311-5467
W artykule przedstawiono zasady organizacyjne oraz formy działalności „policji lekarskiej” („policji medycynalnej”) Wolnego Miasta Krakowa (1815-1846), ze szczególnym uwzględnieniem zadań Protomedyka oraz dwóch Fizyków: Miejskiego i Okręgowego. Szczegółowej analizie poddano „instrukcje rządowe” dla Fizyków, uchwalone przez Senat Rządzący w 1844 r. Ich zawartość przekonuje, że do głównych zadań „urzędników zdrowia” należała dbałość o zdrowie mieszkańców Krakowa wraz z Okręgiem, w tym zapobieganie i zwalczanie epidemii, kontrolowanie sprzedawanej żywności, dbałość o warunki sanitarne w szpitalach, aresztach policyjnych, Gmachu Więzień Kryminalnych itp., nadzór nad lekarzami, chirurgami, akuszerkami i aptekarzami, zwalczanie działalności szarlatanów i pokątnych akuszerek, prowadzenie szczepień, wykonywanie badań zdrowotnych „kobiet publicznych”, sporządzanie opinii sądowo-lekarskich, wystawianie aktów zgonu, badanie zwierząt poddawanych ubojowi itp. Na potrzeby artykułu ustalono nazwiska osób powoływanych na Protomedyka i Fizyków. Tekst oparto przede wszystkim na materiałach archiwalnych, przechowywanych w Archiwum Narodowym w Krakowie (zespół „Archiwum WMK”) oraz w Archiwum Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego | University of Silesia Press
2020-04-16 00:00:00
application/pdf
https://journals.us.edu.pl/index.php/zdp/article/view/8843
Z Dziejów Prawa; Tom 12 (2019)
pol
##submission.copyrightStatement##
oai:ojs.www.journals.us.edu.pl:article/8844
2022-05-06T11:56:03Z
zdp:ROZ
nmb a2200000Iu 4500
"200416 2020 eng "
2353-9879
1898-6986
dc
Proces modernizacji (europeizacji) tureckiego prawa handlowego od 1850 r. do chwili obecnej
Yasan, Mustafa
Sakarya University http://orcid.org/0000-0003-0741-9720
The modernisation of Turkish commercial law is a process which has been continu- ing for 170 years and constitutes an important part of the modernisation process of the Turkish law system. The modernisation process of the Turkish commercial law which started in 1850 by Kanunnamei Ticaret (Codex of Commerce) has continued after the establishment of the Repub- lic of Turkey in 1923, by Code of Commerce numbered 865 in 1926, Turkish Code of Commerce numbered 6762 in 1956, and lastly Turkish Code of Commerce numbered 6102 in 2011. This long process has just one clear purpose: modernisation. Although this process can only be perceived as being Westernised or Europeanised, this perception is incorrect. In fact, at the core of this process, the aim is to rise to the level of developed civilisations and to adapt to the developed modern legal systems.
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego | University of Silesia Press
2020-04-16 00:00:00
application/pdf
https://journals.us.edu.pl/index.php/zdp/article/view/8844
Z Dziejów Prawa; Tom 12 (2019)
eng
##submission.copyrightStatement##
oai:ojs.www.journals.us.edu.pl:article/8845
2021-07-08T16:22:58Z
zdp:ROZ
nmb a2200000Iu 4500
"200416 2020 eng "
2353-9879
1898-6986
dc
Proces Jana Kasprowicza we Wrocławiu w 1887 r.
Koredczuk, Józef
Uniwersytet Wrocławski http://orcid.org/0000-0002-3471-586X
Jan Kasprowicz podczas krótkiego pobytu we Wrocławiu w trakcie studiów prowadził także niezwykle aktywną działalność polityczną. Związana była ona z jego uczestnictwem w organizacji „Pacyfik”, powiązanej z socjaldemokracją niemiecką. Z tego powodu został on aresztowany i był sądzony w ramach jednego z największych procesów w Niemczech przeprowadzonych w oparciu o ustawy antysocjalistyczne. Ze względu na to, że był Polakiem otrzymał jeden z najsurowszych wyroków procesie we Wrocławiu w 1887 r. Okres pobytu Jana Kasprowicza we Wrocławiu był jednym z najtrudniejszych w jego życiu. Pod wpływem doświadczeń wrocławskich ostatecznie zrezygnował z działalności politycznej i zajął się wyłącznie działalnością literacką.
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego | University of Silesia Press
2020-04-16 00:00:00
application/pdf
https://journals.us.edu.pl/index.php/zdp/article/view/8845
Z Dziejów Prawa; Tom 12 (2019)
pol
##submission.copyrightStatement##
oai:ojs.www.journals.us.edu.pl:article/8846
2021-07-08T16:22:58Z
zdp:ROZ
nmb a2200000Iu 4500
"200416 2020 eng "
2353-9879
1898-6986
dc
Ordynacja wyborcza dla jednego posła Wybory deputowanego do parlamentu włoskiego w Wolnym Państwie Fiume
Rakowski, Maciej
Uniwersytet Łódzki http://orcid.org/0000-0001-7378-9311
Od listopada 1918 r. do stycznia 1924 r. miasto Fiume (Rijeka) pozostawało faktycznie suwerennym terytorium, o które spierały się Włochy i Królestwo SHS. Władzę w mieście sprawowali Włosi, jednak Rzym nie zdecydował się na aneksję bez zgody sojuszniczych mocarstw. Przez pięć lat niepodległości istniały w Fiume różne formy ustrojowe, a od września 1919 r. do końca 1920 r. dyktatorską władzę sprawował włoski poeta Gabriele D'Annunzio. Po przejęciu władzy zdecydował on, że dla podkreślenia woli przyłączenia do Włoch miasto wybierze deputowanego do rzymskiego parlamentu. Zasady wyboru określono w dekrecie z 14 października 1919 r., którego postanowienia wyraźnie różniły się od ówczesnej włoskiej ordynacji wyborczej oraz od obowiązujących w mieście zasad wybierania Rady Narodowej. Inaczej niż w Italii, do głosu dopuszczono kobiety. Wybory przeprowadzono 16 listopada 1919 r., o mandat ubiegał się tylko jeden kandydat – Luigi Rizzo, którego wybór nie został uznany przez władze Włoch.
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego | University of Silesia Press
2020-04-16 00:00:00
application/pdf
https://journals.us.edu.pl/index.php/zdp/article/view/8846
Z Dziejów Prawa; Tom 12 (2019)
pol
##submission.copyrightStatement##
oai:ojs.www.journals.us.edu.pl:article/8847
2021-07-08T16:22:58Z
zdp:ROZ
nmb a2200000Iu 4500
"200416 2020 eng "
2353-9879
1898-6986
dc
O votum separatum w obronie Ignacego Koschembahra-Łyskowskiego w 1903 r. złożonym, czyli o sporze o zwyczajną profesurę z prawa rzymskiego na Uniwersytecie we Lwowie
Nancka, Grzegorz
Uniwersytet Śląski w Katowicach http://orcid.org/0000-0002-9911-7473
Niniejszy artykuł ma na celu zaprezentowanie nieznanego dotąd szerzej epizodu z życia polskiego romanisty Ignacego Koschembahra-Łyskowskiego, związanego z próbą uzyskania przez niego zwyczajnej profesury na Uniwersytecie we Lwowie. Ten uczony, przeniósł się pod koniec XIX wieku z Fryburga do Lwowa, gdzie kontynuował swą karierę akademicką. W 1903 roku pojawiła się kwestia obsadzenia zwyczajnej systemowej katedry prawa rzymskiego i romanista był jednym z dwóch kandydatów, zgłoszonym obok Marcelego Chlamtacza. Ostatecznie, we wniosku o mianowanie, skierowanym do C.K. Ministerstwa znalazło się nazwisko M. Chlamtacza. Wywołało to sprzeciw części uczonych, którzy sformułowali votum separatum w obronie I. Koschembahra-Łyskowskiego. Intencją autora niniejszego opracowania, była analiza tego dotąd nieznanego dokumentu sporządzonego w obronie I. Koschembahra-Łyskowskiego.
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego | University of Silesia Press
2020-04-16 00:00:00
application/pdf
https://journals.us.edu.pl/index.php/zdp/article/view/8847
Z Dziejów Prawa; Tom 12 (2019)
pol
##submission.copyrightStatement##
oai:ojs.www.journals.us.edu.pl:article/8848
2021-07-08T16:22:58Z
zdp:ROZ
nmb a2200000Iu 4500
"200416 2020 eng "
2353-9879
1898-6986
dc
Sądowe zapiski w Dziennikach Michała Römera (Królewsko-Polski Sąd Pokoju w Kolnie 1917—1918)
Dąbrowski, Karol
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej http://orcid.org/0000-0002-4513-3873
Witkowski, Wojciech
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej http://orcid.org/0000-0002-8188-8616
Od 2017 r. Ośrodek „Karta” wydaje sześciotomowy cykl „Dzienników” Michała Römera, obejmujących czas od schyłku rozbiorów po lata II wojny światowej. Ukazujący się w 2018 r. tom trzeci dotyczy lat 1916–1919 i zawiera zapiski dotyczące pracy M. Römera w sądownictwie polskim od 1917 r. tj. powołania sądów królewsko-polskich. Artykuł przedstawia M. Römera jako sędziego pokoju w Kolnie od września 1917 do listopada 1918 roku. Daje we wstępie krótki rys biograficzny Autora, następnie charakteryzuje sądownictwo królewsko-polskie na terenie Generał-Gubernatorstwa Warszawskiego oraz bliżej sądownictwo w okręgu łomżyńskim. Przez całość rozważań przewijają się uwagi i oceny M. Römera a szczególnie w części trzeciej tekstu zostały wyeksponowane jego znaczące i głębokie przemyślenia dotyczące zarówno pracy sędziowskiej w Kolnie, jak i samego zawodu sędziego. Traktował M. Römer swoje obowiązki jako misję, wypełniał je rzetelnie i dobrym poziomie, dobrze zasługując się lokalnej społeczności. Jego uwagi o charakterze generalnym tyczące się obowiązków sędziowskim nie straciły aktualności i świadczą o wnikliwości spojrzenia na istotę tego zawodu.
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego | University of Silesia Press
2020-04-16 00:00:00
application/pdf
https://journals.us.edu.pl/index.php/zdp/article/view/8848
Z Dziejów Prawa; Tom 12 (2019)
pol
##submission.copyrightStatement##
oai:ojs.www.journals.us.edu.pl:article/8849
2021-07-08T16:22:58Z
zdp:ROZ
nmb a2200000Iu 4500
"200416 2020 eng "
2353-9879
1898-6986
dc
Kierownictwo Sądu Okręgowego w Wilnie w okresie funkcjonowania Zarządu Cywilnego Ziem Wschodnich — szkice biograficzne
Maksimiuk, Diana
Instytut Pamięci Narodowej, Oddział w Białymstoku http://orcid.org/0000-0002-7935-1879
W listopadzie 1918 r. Polska odzyskała niepodległość. Był to jednak początek budowy granic odrodzonego państwa. Zanim Wileńszczyzna została włączona do Polski w 1922 r. w latach 1919-1920 władzę nad tym obszarem sprawowało Wojsko Polskie i polska administracja zorganizowana w Zarząd Cywilny Ziem Wschodnich. W jej ramach stworzono polski wymiar sprawiedliwości, którego funkcjonowanie w przyjętym kształcie przerwał i zakończył jednocześnie letni (1920) najazd bolszewicki.
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego | University of Silesia Press
2020-04-16 00:00:00
application/pdf
https://journals.us.edu.pl/index.php/zdp/article/view/8849
Z Dziejów Prawa; Tom 12 (2019)
pol
##submission.copyrightStatement##
oai:ojs.www.journals.us.edu.pl:article/8850
2021-07-08T16:22:58Z
zdp:ROZ
nmb a2200000Iu 4500
"200416 2020 eng "
2353-9879
1898-6986
dc
Profesorowie Uniwersytetu Jagiellońskiego i tworzenie prawa II Rzeczpospolitej Wybrane zagadnienia i postaci
Malec, Dorota
Uniwersytet Jagielloński http://orcid.org/0000-0003-3354-3813
Stulecie odzyskania niepodległości przez Polskę sprzyja refleksjom na temat dorobku ostatnich 100 lat, w tym dorobku prawnego okresu dwudziestolecia międzywojennego. Istotną rolę w tworzeniu prawa Drugiej Rzeczpospolitej odegrała Komisja Kodyfikacyjna, obchodząca w 2019 r. setną rocznicę utworzenia. W jej pracach brali aktywny udział profesorowie Uniwersytetu Jagiellońskiego, m.in. F. K. Fierich, pierwszy Prezydent Komisji w latach 1919-1928; F. Zoll, S. Gołąb, T. Dziurzyński, W. L. Jaworski, S. Wróblewski, M. Rostworowski, A. Górski, E. Krzymuski. Prace komisji nad polskim prawem ochrony przyrody z 1934 r. zainspirował profesor UJ W. Szafer. Wpływ krakowskich uczonych na kształt prawa odbywał się także poprzez udział w pracach nad Konstytucją z 17 marca 1921 r., udział w debatach i dyskusjach nad kształtem różnych rozwiązań prawnych w zakresie m.in. ustroju szkół akademickich i kształcenia prawników, kształtowania granic, tworzenia aktów organów władzy wykonawczej z racji pełnienia funkcji premiera oraz ministerialnych (m.in. A. Benis, M. Bobrzyński, S. Estreicher, K. W. Kumaniecki, S. Kutrzeba, J. Nowak, W. Wróblewski).
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego | University of Silesia Press
2020-04-16 00:00:00
application/pdf
https://journals.us.edu.pl/index.php/zdp/article/view/8850
Z Dziejów Prawa; Tom 12 (2019)
pol
##submission.copyrightStatement##
oai:ojs.www.journals.us.edu.pl:article/8851
2021-07-08T16:22:58Z
zdp:ROZ
nmb a2200000Iu 4500
"200416 2020 eng "
2353-9879
1898-6986
dc
18 brumaire’a Republiki Weimarskiej
Ochmański, Jerzy W.
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza http://orcid.org/0000-0001-7991-7775
Kryzys demokracji parlamentarnej w Republice Weimarskiej swój szczyt osiągnął w roku 1932. Kolejne rządy, w szczególności Brüninga i von Papena podejmowały działania zmierzające ku uniezależnieniu się egzekutywy od władzy parlamentu. Ich aktywność była wspierana polityką prezydenta Rzeszy Hindenburga. Ten sojusz miał teoretycznie zapewnić silne rządy egzekutywy oraz utrwalić polityczną przewagę sił konserwatywnych. Instrumentem tych działań był art. 48 konstytucji na podstawie którego Hindenburg mógł wydawać nadzwyczajne rozporządzenia pomijając parlament. Konserwatystów wspierali również przedstawiciele nauki prawa, którzy w art. 48 dostrzegali skuteczny instrument rządów dyktatury.
Opozycja była stosunkowo słaba, co więcej we wspieraniu rządów konserwatywnych dostrzegała polityczny interes. O władzę walczyli konserwatyści z nazistami zjednoczeni doraźnie przeciwko lewicy.
Konflikt Rzeszy z Prusami zakończony wyrokiem z 25 października 1932 był kwintesencją tego procesu. Zmierzał ku podporządkowaniu Prus Rzeszy i polegał na polityce stosowania faktów dokonanych uzasadnianej aktami normatywnymi sprzecznymi z konstytucją. Postępowanie przed sądem najwyższym ujawniło jednocześnie postawy polityczne przedstawicieli nauki prawa. Grupa konserwatywnych profesorów bez oporów legitymizowała bezprawny porządek zaprowadzony w Prusach.
Złamanie demokracji w Prusach otworzyło drogę ku dyktaturze Adolfa Hitlera. W większości przypadków przedstawiciele nauki prawa przystąpili do legitymizowania nowego porządku wbrew tradycji i wartościom państwa prawnego.
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego | University of Silesia Press
2020-04-16 00:00:00
application/pdf
https://journals.us.edu.pl/index.php/zdp/article/view/8851
Z Dziejów Prawa; Tom 12 (2019)
pol
##submission.copyrightStatement##
oai:ojs.www.journals.us.edu.pl:article/8853
2021-07-08T16:22:58Z
zdp:ROZ
nmb a2200000Iu 4500
"200416 2020 eng "
2353-9879
1898-6986
dc
Pierwsza wojna światowa a powstanie Republiki Czechosłowackiej (Czesko-Słowackiej) 1914—1920 (Zagadnienia wybrane)
Ciągwa, Józef
Uniwersytet Śląski w Katowicach http://orcid.org/0000-0003-0343-9572
I Republika Czesko – Słowacka powstała w jesieni 1918 r. Tę datę poprzedziły o kilka lat wewnętrzne, a przede wszystkim zewnętrzne (USA, Francja, Szwajcaria, Rosja) działania, które ułatwiły i przyspieszyły powstanie pierwszego wspólnego państwa Czechów i Słowaków. Faktami tymi były: powstanie w Paryżu Czesko - słowackiej Rady Narodowej; umowy między organizacjami Czechów i Słowaków z 1915 r. (Umowa z Cleveland) i umowa z 1918 r. (Umowa z Pittsburga); tworzenie legionów czesko – słowackich we Włoszech, Francji i Rosji; milionowa zbiórka pieniędzy wśród emigracji słowackiej budowy wspólnego państwa; uznanie Czechosłowackiej Rady Narodowej za tymczasowy rząd republiki czesko – słowackiej przez USA, Francję, Włochy, Anglię i Rosję;
Od samego początku widać było stan nierównowagi między pozycją prawną i faktyczną Czechów i Słowaków w ustroju nowego państwa. Klasycznym przykładem braku tej równowagi było powołanie I Republiki decyzją Czeskiego Komitetu Narodowego w Pradze 28. października 1918 r., bez czekania na zgodę Słowackiej Rady Narodowej w T.sv. Martinie, wyrażoną w deklaracji z 30. października 1918 r., a niedługo potem rozwiązanie Rady, mimo że jej deklaracja stanowiła, iż jest jedyną reprezentacją słowackiego narodu.
Konsekwentną kontynuacją centralistycznej polityki Pragi była idea czechosłowakizmu, zapisana w konstytucji z 29. lutego 1920 r., i innych ustawach konsty-tucyjnych z tej samej daty, zakładająca, że nie ma odrębnego narodu słowackiego, a Słowacy stanowią jedynie gałąź narodu czeskiego. Takie stanowisko T.G.Masaryka, E.Beneša, hlasistów i prudistów doprowadziło do ciągnącego się przez 20 lat sporu między centralistami i słowackimi autonomistami, reprezentowanymi przez przewodniczącego Słowackiej Partii Ludowej księdza Andreja Hlinkę.
Ustawa konstytucyjna o utworzeniu urzędów żupnych i powiatowych z 29. lutego 1920 r. prowadziła do etatyzacji administracji publicznej, tj. d znacznego ograniczenia samorządu. W kręgach władz centralnych i zwolenników idei czechosłowakizmu reprezentowano pogląd, że słowaccy autonomiści nie muszą walczyć o autonomię - gdyż po wejściu w życie ustawy żupnej – już ją mają.
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego | University of Silesia Press
2020-04-16 00:00:00
application/pdf
https://journals.us.edu.pl/index.php/zdp/article/view/8853
Z Dziejów Prawa; Tom 12 (2019)
pol
##submission.copyrightStatement##
oai:ojs.www.journals.us.edu.pl:article/8854
2021-07-08T16:22:58Z
zdp:ROZ
nmb a2200000Iu 4500
"200416 2020 eng "
2353-9879
1898-6986
dc
Instytucja zwierzchnika sądowo-karnego jako dysponenta sądu polowego w Wojsku Polskim w latach wojen o granice Rzeczypospolitej 1918—1921
Kania, Leszek
Uniwersytet Zielonogórski http://orcid.org/0000-0001-8838-5651
Instytucja zwierzchnika sądowo-karnego występująca w modelu ustrojowym sądownictwa polowego w Wojsku Polskim w latach 1918-1921 została przejęta z audytoriatów armii zaborczych. Dowódcy związków operacyjnych ( armii lub frontów ) pełnili funkcję zwierzchników sądowo-karnych dla wszystkich sądów zlokalizowanych w dowództwach wielkich jednostek lub na swoim obszarze operacyjnym, dla stanu osobowego związku operacyjnego i ludności cywilnej na obszarze operacyjnym. Dowódca związku operacyjnego, grupy operacyjnej lub Okręgu Etapu, mógł zażądać od podległego mu referenta prawnego lub dowódcy wielkiej jednostki jako jej zwierzchnika sądowo-karnego wdrożenia śledztwa wstępnego lub dochodzenia w każdej sprawie. Miał też prawo zatwierdzania lub odmowy zatwierdzania zapadłych wyroków sądów polowych, zaś w krytycznym momencie wojny w 1920 r. również prawo do samodzielnego kształtowania kar sądowych wobec oficerów i żołnierzy WP. Zwierzchnicy sądowo-karni zastępowali sądy II instancji w procesie kontroli wyroków sądowych, zaś wyposażenie dowódców wojskowych w te uprawnienia były podyktowane koniecznością egzekwowania posłuszeństwa rozkazom i potrzebami kształtowania dyscypliny wojskowej. Praktyka sądów polowych wskazuje na to, że zwierzchnicy sądowo-karni szczebla operacyjnego wykonywali swoje uprawnienia sądowe poprzez referaty sądowo-prawne, a przedkładane im opinie prawników wojskowych były honorowane i respektowane. Zdaniem referentów prawnych było pełnienie roli pasa transmisyjnego między Szefostwem Sądownictwa Polowego ND WP i dowódcami związków operacyjnych a sądami polowymi w terenie oraz obsługa prawna dowództw armii i etapów.. Ten system sądownictwa „w polu” mimo okresowych trudności sprawdził się w latach wojen o granice odrodzonej Rzeczypospolitej
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego | University of Silesia Press
2020-04-16 00:00:00
application/pdf
https://journals.us.edu.pl/index.php/zdp/article/view/8854
Z Dziejów Prawa; Tom 12 (2019)
pol
##submission.copyrightStatement##
oai:ojs.www.journals.us.edu.pl:article/8855
2021-07-08T16:22:58Z
zdp:ROZ
nmb a2200000Iu 4500
"200416 2020 eng "
2353-9879
1898-6986
dc
Dlaczego niepodległa? Polska i Polacy 1914-1922. Szkic prawno-ustrojowy
Makiłła, Dariusz
Akademia Ekonomiczno-Humanistyczna w Warszawie http://orcid.org/0000-0003-0775-4617
Praca jest szkicem prawno-ustrojowym wiążącym się z problematyką odzyskania przez Polskę niepodległości w 1918 r. W zasadzie jednak koncentruje się ona wokół pytań dotyczących przyczyn i powodów, które doprowadziły, względnie umożliwiły odzyskanie niepodległości, rozciągając te problemy na lata 1914-1922 , kiedy miał miejsce skomplikowany proces odrodzenia narodowego w okresie I wojny światowej po moment ukształtowania się w pełni państwa polskiego w 1922 r.
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego | University of Silesia Press
2020-04-16 00:00:00
application/pdf
https://journals.us.edu.pl/index.php/zdp/article/view/8855
Z Dziejów Prawa; Tom 12 (2019)
pol
##submission.copyrightStatement##
oai:ojs.www.journals.us.edu.pl:article/8856
2021-07-08T16:22:58Z
zdp:ROZ
nmb a2200000Iu 4500
"200416 2020 eng "
2353-9879
1898-6986
dc
Ścieżki kariery prawniczej sędziów okręgowych w Zamościu w niepodległym Państwie Polskim (do 31 grudnia 1928 r.)
Bereza, Arkadiusz
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej http://orcid.org/0000-0002-3964-9179
Sąd Okręgowy w Zamościu utworzono z dniem 1 czerwca 1918 r. Pierwszy skład sądu opierał się na prawnikach o proweniencji galicyjskiej, lecz w większości zostali oni wkrótce przeniesieni do b. Dzielnicy Pruskiej w celu zasilenia organizowanego tam sądownictwa polskiego lub odchodzili do służby w nowych instytucjach centralnych Odrodzonego Państwa Polskiego. Zwolnione stanowiska obejmowali miejscowi podprokuratorzy, sędziowie śledczy i sędziowie pokoju, a także doświadczeni prawnicy przybywający do kraju z ogarniętej wojną domową Rosji. Historie ich powrotu do ojczyzny obrazują skomplikowane losy Polaków w ogarniętej wojną domową Rosji.
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego | University of Silesia Press
2020-04-16 00:00:00
application/pdf
https://journals.us.edu.pl/index.php/zdp/article/view/8856
Z Dziejów Prawa; Tom 12 (2019)
pol
##submission.copyrightStatement##
oai:ojs.www.journals.us.edu.pl:article/8857
2022-05-06T12:01:19Z
zdp:ROZ
nmb a2200000Iu 4500
"200416 2020 eng "
2353-9879
1898-6986
dc
Reżim komunistyczny lat trzydziestych na Ukrainie radzieckiej w odzwierciedleniu tygodnika „Tryzub”
Hołubko, Wiktor
Lwowski Narodowy Uniwersytet im. I. Franki http://orcid.org/0000-0001-9040-4516
W artykule podano analizę materiałów tygodnika „Tryzub” będącego oficjal- nym organem rządu Ukraińskiej Republiki Ludowej na wychodźstwie, wydawanym w Pary- żu w latach 1925—1940. Szczególną uwagę jego redakcja nadawała wyświetlaniu represji nad społeczeństwem ukraińskim ze strony reżimu komunistyczego który jednoznacznie utożsamiała z okupacją rosyjską Ukrainy. Wśród najważniejszych tematów poruszonych w publikacjach ty- godnika wymienić należy: działalność radzieckich represyjnych organów na Ukrainie, procesy sądowe nad ukraińską inteligencją i osobami duchownymi, masowe represje nad chłopstwem ukraińskim i organizacja welkiego głodu na Ukrainie w latach 1932—1933. Tematem przewodnim publikacji tygodnika jest stwierdzienie, że po okupacji Rosją Ukrainy na jej terenie ustanowiono reżim totalitarny, będący kontynuatorem polityki imperialnej poprzedniego rządu carskiego w celu utryzmania jej pod swoją zwieżchnością.
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego | University of Silesia Press
2020-04-16 00:00:00
application/pdf
https://journals.us.edu.pl/index.php/zdp/article/view/8857
Z Dziejów Prawa; Tom 12 (2019)
pol
##submission.copyrightStatement##
oai:ojs.www.journals.us.edu.pl:article/8858
2021-07-08T16:22:58Z
zdp:ROZ
nmb a2200000Iu 4500
"200416 2020 eng "
2353-9879
1898-6986
dc
Polityka finansowa PZUW w latach 30 – tych XX wieku
Bednaruk, Waldemar
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II http://orcid.org/0000-0002-0080-9470
Trwający od 1929 roku światowy kryzys gospodarczy doprowadził do zapaści na polskim rynku ubezpieczeń. W konsekwencji zbankrutowały liczne zakłady ubezpieczeniowe, zaś Powszechny Zakład Ubezpieczeń Wzajemnych, największy ubezpieczyciel w branży, musiał pilnie wdrożyć program naprawczy. Polegał on na większej dbałości o wpływy z tytułu składek, przy jednoczesnym uszczelnianiu systemu wypłaty odszkodowań. W rezultacie rozsądnie prowadzonej polityki finansowej władzom PZUW udało się przetrwać, a nawet umocnić pozycję zakładu w branży asekuracyjnej. Jednakże zaległe składki poważnie obciążały bilans ubezpieczyciela i tego problemu nie udało się rozwiązać aż do wybuchu II wojny światowej.
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego | University of Silesia Press
2020-04-16 00:00:00
application/pdf
https://journals.us.edu.pl/index.php/zdp/article/view/8858
Z Dziejów Prawa; Tom 12 (2019)
pol
##submission.copyrightStatement##
oai:ojs.www.journals.us.edu.pl:article/8859
2021-07-08T16:22:58Z
zdp:ROZ
nmb a2200000Iu 4500
"200416 2020 eng "
2353-9879
1898-6986
dc
Samoistny podatek wyrównawczy wśród działań na rzecz równoważenia budżetów gmin wiejskich w Polsce międzywojennej
Witkowski, Andrzej
WSPiA Rzeszowska Szkoła Wyższa http://orcid.org/0000-0003-2018-5404
Zapewnienia równowagi budżetów związków samorządu terytorialnego w Polsce międzywojennej wymagało niejednokrotnie ustanawiania źródeł dochodów dodatkowych, nieprzewidzianych postanowieniami ustawy z 11 sierpnia 1923 r. o tymczasowym uregulowaniu finansów komunalnych (obowiązywała aż do 1946 r.). Zaliczał się do nich m. in. samoistny podatek wyrównawczy dla gmin wiejskich, który w pierwotnym kształcie obowiązywał jedynie w 1924 r. i tylko na terenie byłego zaboru rosyjskiego. Późniejsze ustawodawstwo systematycznie przedłużało czas, w którym gminy wiejskie (od 1931 r. już na terenie całego kraju) mogły pobierać samoistny podatek wyrównawczy. Okazało się, że ten tymczasowy – w zamiarach ustawodawcy – podatek przetrwał do końca Polski międzywojennej i stanowił najwyższą pozycję wśród dochodów budżetów gmin wiejskich.
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego | University of Silesia Press
2020-04-16 00:00:00
application/pdf
https://journals.us.edu.pl/index.php/zdp/article/view/8859
Z Dziejów Prawa; Tom 12 (2019)
pol
##submission.copyrightStatement##
oai:ojs.www.journals.us.edu.pl:article/8860
2022-05-06T11:57:40Z
zdp:ROZ
nmb a2200000Iu 4500
"200416 2020 eng "
2353-9879
1898-6986
dc
Odpowiedzialność karna sprawców powracających do przestępstwa w świetle kodeksu karnego z 1932 r.
Szczygieł, Grażyna B.
Uniwersytet w Białymstoku http://orcid.org/0000-0003-0957-9453
Przedmiotem rozważań jest instancja recydywy w kodeksie karnym z 1932 r. Zasadnicze dla tematu artykułu rozważania poprzedzono, krótką charakterystyką kształtowania się odpowiedzialności karnej osób powracających do przestępstwa w pracach komisji kodyfikacyjnej powołanej w celu ujednolicenia ustawodawstwa karnego po uzyskaniu niepodległości przez Polskę w 1918 r. Następnie przenalizowano przesłanki recydywy określone w art. 60 kk i konsekwencje prawnokarne powrotu do przestępstwa uwzględniając stanowiska doktryny i judykatury.
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego | University of Silesia Press
2020-04-16 00:00:00
application/pdf
https://journals.us.edu.pl/index.php/zdp/article/view/8860
Z Dziejów Prawa; Tom 12 (2019)
pol
##submission.copyrightStatement##
oai:ojs.www.journals.us.edu.pl:article/8861
2021-07-08T16:22:58Z
zdp:ROZ
nmb a2200000Iu 4500
"200418 2020 eng "
2353-9879
1898-6986
dc
Partia komunistyczna w konstytucji ZSRS z dnia 5 grudnia 1936 r.
Mażewski, Lech
Wyższa Szkoła Administracji i Biznesu im. E. Kwiatkowskiego w Gdyni http://orcid.org/0000-0002-0662-2260
Dwie pierwsze konstytucje sowieckie (RSFRR z 1918 r. i ZSRS z 1924 r.) milczały w sprawie ustrojowopolitycznej roli partii komunistycznej, chociaż regulowały ideologiczne cele ustroju. Po uchwaleniu pierwszego aktu konstytucyjnego rozpoczęła się dyskusja na temat sposobu prawnej regulacji roli partii. Jej rezultaty tylko w niewielkim stopniu zostały wykorzystane w praktyce, i to dopiero w pracach nad trzecią z rzędu sowiecką ustawą zasadniczą.
Konstytucja z 1936 r. zakotwiczyła prawnie partię komunistyczną. Nie doszło do uznania jej zjazdów za obrady ciała ustawodawczego, ale lud pracujący miast i wsi - jako suweren konstytucyjny - uległ instytucjonalizacji poprzez działania organów partii. Dodatkowo WKP (b) uzyskała jeszcze istotny wpływ na przebieg wyborów, potwierdzając w sensie prawnym zamienienie ich w system powszechnego głosowania.
Jeśli chodzi o status WKP (b), to konstytucja z 1936 r. stanowi o przejściu do traktowania partii jako specyficznego organu państwa, elementu suwerena konstytucyjnego, a nie jedynie osi systemu władzy; poprzednio zakres jej władzy był niczym nieograniczony, czy obecnie było tak samo? Fakt konstytucjonalizacji ustrojowej pozycji partii komunistycznej sprawił, że prawo zaczęło regulować jej sytuację prawną, co w dłuższej perspektywie powinno się nasilić. Trzeba stwierdzić, że jedynie w niewielkim stopniu tak się rzeczywiście stało.
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego | University of Silesia Press
2020-04-16 00:00:00
application/pdf
https://journals.us.edu.pl/index.php/zdp/article/view/8861
Z Dziejów Prawa; Tom 12 (2019)
pol
##submission.copyrightStatement##
oai:ojs.www.journals.us.edu.pl:article/8863
2021-07-08T16:22:58Z
zdp:ROZ
nmb a2200000Iu 4500
"200416 2020 eng "
2353-9879
1898-6986
dc
Jewgienij Bronisławowicz Paszukanis i jego marksistowska teoria prawa — kilka refleksji krytycznych
Zmierczak, Maria
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza http://orcid.org/0000-0003-1116-3561
Jewgienij Bronisławowicz Paszukanis (1891-1937) jest wymieniany jako najbardziej wpływowy teoretyk prawa w Rosji Sowieckiej. W książce „Ogólna teoria prawa a marksizm”, wydanej w 1924, 1925 i 1927, definiuje on prawo jako formę, wyrażającą realny stosunek między ludźmi w procesie produkcji i wymiany towarów; formę, której najwyższym wyrazem jest państwo prawne, kiedy to staje się ona mistyfikacją, skrywającą rzeczywisty i głęboki konflikt interesów. Paszukanis był głęboko przekonany, że w komunizmie zaniknie jakakolwiek forma prawa, ponieważ zaniknie klasowy konflikt interesów. Powtarzał także proroctwo Marksa, że kapitalizm zniknie, zawarte w „Manifeście komunistycznym”. To, że proroctwo jest fałszywe a historia nie jest nauką taką jak fizyka, wykazał i skrytykował Karl Raimund Popper. Zaś zredukowanie prawa do wyrazu wyłącznie interesu klasowego też jest fałszem, ponieważ wiele regulacji prawnych nie ma związku z interesem ekonomicznym. Teza, że prawo występuje jedynie w społeczeństwie burżuazyjnym, z pewnością prowadziła rządzących w Rosji Sowieckiej do pogardy wobec prawa, biorąc pod uwagę, że jego książka była znana i używana w edukacji. Ciekawostką jest fakt, że w PRL wydano książkę po polsku w 1985 roku, z komentarzem, że przedstawia ważną i pouczającą teorię prawa.
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego | University of Silesia Press
2020-04-16 00:00:00
application/pdf
https://journals.us.edu.pl/index.php/zdp/article/view/8863
Z Dziejów Prawa; Tom 12 (2019)
pol
##submission.copyrightStatement##
oai:ojs.www.journals.us.edu.pl:article/8864
2021-07-08T16:22:58Z
zdp:ROZ
nmb a2200000Iu 4500
"200416 2020 eng "
2353-9879
1898-6986
dc
Wznowienie postępowania karnego w praktyce Sądu Specjalnego w Katowicach (Sondergericht Kattowitz) 1939—1945
Graczyk, Konrad
Uniwersytet Śląski w Katowicach http://orcid.org/0000-0002-0991-2036
Opracowanie poświęcono instytucji wznowienia postępowania karnego w praktyce Sądu Specjalnego w Katowicach (1939-1945). W zarysie przedstawiono specyfikę postępowania przed sądami specjalnymi III Rzeszy. Omówiono przesłanki prawne dotyczące wznowienia, wynikające z przepisów kodeksu postępowania karnego (Strafprozessordnung). Następnie, w oparciu o zachowane archiwalia, przedstawiono poszczególne przypadki starań o wznowienie postępowania w najpoważniejszych sprawach osądzonych przez Sondergericht, zakończonych orzeczeniem kary śmierci.
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego | University of Silesia Press
2020-04-16 00:00:00
application/pdf
https://journals.us.edu.pl/index.php/zdp/article/view/8864
Z Dziejów Prawa; Tom 12 (2019)
pol
##submission.copyrightStatement##
oai:ojs.www.journals.us.edu.pl:article/8865
2021-07-08T16:22:58Z
zdp:ROZ
nmb a2200000Iu 4500
"200418 2020 eng "
2353-9879
1898-6986
dc
Administracja terytorialna w ustawodawstwie okupanta niemieckiego w Generalnym Gubernatorstwie (1939—1944) Część I (1.09.1939—31.07.1940)
Wrzyszcz, Andrzej
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej http://orcid.org/0000-0002-9824-4251
Artykuł stanowi część obszerniejszego opracowania. Przewidywane są kolejne dwie części, w których ta problematyka będzie kontynuowana. Celem tej publikacji jest przedstawienie kompetencji organów niemieckiej administracji terytorialnej w Generalnym Gubernatorstwie w latach 1939 – 1940. Wynikały one z przepisów ustanawianych przez niemieckie władze okupacyjne. Struktura wewnętrzna opracowania opiera się na kryterium mieszanym (merytorycznym i chronologicznym). W pierwszej kolejności zaprezentowano uregulowania dotyczące administracji na szczeblu dystryktu, w drugiej – na szczeblu powiatu, w trzeciej - na poziomie gminy. Wewnątrz tych trzech części zastosowano powoływanie aktów normatywnych w kolejności chronologicznej.
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego | University of Silesia Press
2020-04-16 00:00:00
application/pdf
https://journals.us.edu.pl/index.php/zdp/article/view/8865
Z Dziejów Prawa; Tom 12 (2019)
pol
##submission.copyrightStatement##
oai:ojs.www.journals.us.edu.pl:article/8866
2021-07-08T16:22:58Z
zdp:ROZ
nmb a2200000Iu 4500
"200416 2020 eng "
2353-9879
1898-6986
dc
Proces karny grupy „U-2” śląskiego wywiadu Armii Krajowej „Stragan” w świetle źródeł niemieckich
Małecki, Marian
Uniwersytet Jagielloński http://orcid.org/0000-0001-5728-4727
Praca dotyczy procesu karnego członków śląskiego wywiadu „Stragan” grupy „U-2” Armii Krajowej, którzy zostali oskarżeni o zdradę III Rzeszy i po krótkiej rozprawie straceni w 1944 r. . Byli wywiadowcami , zbierającymi dane na tematy związane z wojskowością i obronnością III Rzeszy w Salzgitter w górach Harzu. W pracy ukazano mechanizmy działania wymiaru sprawiedliwości w III Rzeszy, sposób prowadzenia postępowania przygotowawczego i samą rozprawę. Opisano także egzekucje i losy ciał skazanych po jej wykonaniu.
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego | University of Silesia Press
2020-04-16 00:00:00
application/pdf
https://journals.us.edu.pl/index.php/zdp/article/view/8866
Z Dziejów Prawa; Tom 12 (2019)
pol
##submission.copyrightStatement##
oai:ojs.www.journals.us.edu.pl:article/8867
2021-07-08T16:22:58Z
zdp:ROZ
nmb a2200000Iu 4500
"200416 2020 eng "
2353-9879
1898-6986
dc
Prace nad kodyfikacją i unifikacją prawa w Polsce po drugiej wojnie światowej
Górska, Jolanta
Katowice http://orcid.org/0000-0003-1024-4810
Przedstawiony artykuł poświęcony jest tematyce prac nad kodyfikacją i unifikacją prawa w Polsce podczas II wojny światowej. Przedstawia sytuację prawa rzymskiego jako dyscypliny naukowej i przedmiotu nauczania w Polsce po zakończeniu II wojny światowej, która wynikała w znacznej mierze ze zmian społeczno – politycznych, jakie zaszły w tym czasie w naszym kraju. Radzieckie prawo, które było wzorcem dla socjalistycznego prawa cywilnego, negowało charakterystyczne dla rzymskiego prawa rozróżnienie tego, co publiczne od tego, co prywatne. Zanegowanie fundamentalnych zasad dawnego prawa prywatnego było czymś niespotykanym w całej historii prawa. Właściwie od połowy 1918 r. radzieckie prawo cywilne stało się w istocie prawem publicznym. Proces unifikacji, choć był procesem złożonym i wymagającym zaangażowania organów państwa, oraz wysiłku intelektualnego prawników, był koniecznością. Następstwem procesu unifikacji prawa cywilnego była utrata mocy obowiązywania niemal wszystkich przepisów dzielnicowych praw cywilnych.
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego | University of Silesia Press
2020-04-16 00:00:00
application/pdf
https://journals.us.edu.pl/index.php/zdp/article/view/8867
Z Dziejów Prawa; Tom 12 (2019)
pol
##submission.copyrightStatement##
oai:ojs.www.journals.us.edu.pl:article/8868
2021-07-08T16:22:58Z
zdp:ROZ
nmb a2200000Iu 4500
"200416 2020 eng "
2353-9879
1898-6986
dc
Oficerska Szkoła Prawnicza (1948—1954) — postulaty badawcze
Paszek, Marta
Rzeszów http://orcid.org/0000-0002-8143-645X
Wraz ze zmianą sytuacji politycznej w Polsce po II wojnie światowej, komuniści postawili przed wymiarem sprawiedliwości nowe zadania – walkę z przeciwnikami politycznymi i ochronę ustroju.
Ich realizację mieli zapewnić dyspozycyjni sędziowie i prokuratorzy. W tym celu wprowadzano do organów wymiaru sprawiedliwości osoby szkolone według wzorów odrzucających europejską kulturę prawną. Wojskowych prawników edukowano w Oficerskiej Szkole Prawniczej, utworzonej 19 maja 1948 r. przez Ministra Obrony Narodowej. Była to średnia szkoła prawnicza, która przekazywała jedynie minimum wiedzy absolwentom.
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego | University of Silesia Press
2020-04-16 00:00:00
application/pdf
https://journals.us.edu.pl/index.php/zdp/article/view/8868
Z Dziejów Prawa; Tom 12 (2019)
pol
##submission.copyrightStatement##
oai:ojs.www.journals.us.edu.pl:article/8869
2021-07-08T16:22:58Z
zdp:ROZ
nmb a2200000Iu 4500
"200416 2020 eng "
2353-9879
1898-6986
dc
Perwersyjne funkcje niemieckiego „prawa” w Generalnym Gubernatorstwie (1939—1945)
Uruszczak, Wacław
Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Tarnowie http://orcid.org/0000-0002-3937-1672
Pojęcie funkcji prawa oznacza skutki powstałe w wyniku stosowania prawa w różnych dziedzinach życia społecznego, gospodarczego, politycznego czy kultury. Są to w szczególności funkcje: porządkowa (regulacyjna, stabilizacyjna); pacyfikacyjna (pokojotwórcza), czy wartościotwórcza zwana też kulturotwórczą. Tematem artykułu jest pokazanie funkcji, jakie realizowało prawo niemieckie, które obowiązywało w Generalnym Gubernatorstwie w latach 1939-1945. Było to podporządkowane III Rzeszy Niemieckiej quasi-państwo, utworzone z resztek ziem polskich, jaka pozostała po podziale terytorium Rzeczypospolitej między Niemcy i Rosję Sowiecką, a następnie anektowaniu przez III Rzeszą ziem Wielkopolski, Górnego Śląska, Śląska Cieszyńskiego i Pomorza. Państwo to powstało na mocy dekretu Führera i Kanclerza Rzeszy Adolfa Hitlera z 12 października 1939 r. Było ono poddane całkowicie suwerenności III Rzeszy i administrowane przez władze cywilne ustanawiane przez rząd w Berlinie. Stolicą Generalnego Gubernatorstwa było miasto Kraków. Generalnym gubernatorem z woli Hitlera został Hans Frank, prezes niemieckiej Akademii Prawa. Podlegał on bezpośrednio Führerowi Rzeszy. Zakres jego władzy obejmował „wszystkie dziedziny administracji”, w tym także stanowienie prawa w drodze rozporządzeń i zarządzeń.
Funkcje prawa Generalnego Gubernatorstwa były wynikiem celów politycznych, jakie władze III Rzeszy wiązały z obszarem okupowanym oraz zamieszkującą na nim ludnością. Były to funkcje: publicznego terroru (megarepresyjna), segregacji ludności na drodze aplikacji ustaw rasistowskich, legitymizacji władzy wyłącznie w oparciu o przemoc i wolę Adolfa Hitlera. Szczególnie doniosłą była funkcja eliminacyjna licznych kategorii ludzi, uznawanych za gorszych rasowo (Untermenschen) z jednoczesnym uprzywilejowaniem narodowości niemieckiej, jako „panów”. Najbardziej dyskryminowaną kategorię ludzi stanowili Żydzi. Szereg aktów prawnych spełniało funkcje eksploatacyjną, ekspropriacyjną i eksterminacyjną przez zbiorowe morderstwa wykonywane na zarządzenie władz w ramach szeregu akcji, jak Generalplan Ost, czy „Ostateczne rozwiązanie kwestii żydowskiej”. W konkluzji podniesiono, że prawo niemieckie w Generalnym Gubernatorstwie było prawem haniebnym, a jego funkcje było rażąco perwersyjne.
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego | University of Silesia Press
2020-04-16 00:00:00
application/pdf
https://journals.us.edu.pl/index.php/zdp/article/view/8869
Z Dziejów Prawa; Tom 12 (2019)
pol
##submission.copyrightStatement##
oai:ojs.www.journals.us.edu.pl:article/8870
2021-07-08T16:22:58Z
zdp:ROZ
nmb a2200000Iu 4500
"200416 2020 eng "
2353-9879
1898-6986
dc
O „ludowym” prawie karnym w kontekście przeprowadzenia i zabezpieczenia skutków tak zwanej reformy rolnej z pierwszych lat Polski Ludowej
Stawarska-Rippel, Anna
Uniwersytet Śląski w Katowicach http://orcid.org/0000-0003-3252-9171
Stan dotychczasowych badań w zakresie prawa karnego pierwszej dekady Polski Ludowej bezspornie świadczy o porażającej skali punitywności prawa karnego w latach 1944-1955. Spodziewając się dużego oporu społecznego w trakcie przeprowadzania tak zwanej reformy rolnej, pierwszego i zasadniczego elementu akcji ekspropriacyjnej z pierwszych lat Polski Ludowej, władza ludowa dokonała penalizacji czynów skierowanych przeciwko tej reformie umieszczając je wśród przestępstw przeciwko państwu, czyli „przestępstw kontrrewolucyjnych”. Najbardziej kuriozalnym przepisem ze względu na nieproporcjonalność dobra chronionego do kary był artykuł 7 dekretu z 12 grudnia 1944 r. o przejęciu niektórych lasów na własność Skarbu Państwa, który przewidywał karę śmierci za udaremnianie lub utrudnianie wprowadzenie w życie przejścia lasów i gruntów leśnych na własność państwa, albo za nawoływanie do czynów skierowanych przeciw temu przejściu lub czynów polegających na publicznym ich pochwalaniu. Współcześnie nie ma już wątpliwości, że charakterystycznym elementem przekształceń własnościowych związanych z tak zwaną reformą rolną było instrumentalne wykorzystywanie prawa włącznie z łamaniem prawa (w tym nowego). Nie ma też wątpliwości, że dekret o przeprowadzeniu reformy rolnej łamał elementarne zasady prawne i sprawiedliwości przyjęte w europejskim kręgu kultury prawnej
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego | University of Silesia Press
2020-04-16 00:00:00
application/pdf
https://journals.us.edu.pl/index.php/zdp/article/view/8870
Z Dziejów Prawa; Tom 12 (2019)
pol
##submission.copyrightStatement##
oai:ojs.www.journals.us.edu.pl:article/8871
2021-07-08T16:22:58Z
zdp:ROZ
nmb a2200000Iu 4500
"200416 2020 eng "
2353-9879
1898-6986
dc
Powstanie i funkcjonowanie wydziałów do spraw doraźnych działających przy Sądzie Okręgowym w Białymstoku (II—VI 1946 r.)
Łopatecki, Karol
Uniwersytet w Białymstoku http://orcid.org/0000-0002-7921-9421
Artykuł prezentuje działalność wydziałów rozpatrujących sprawy w postępowaniu doraźnym od lutego do czerwca 1946 r. Przedmiotem analizy stanowi Sąd Okręgowy w Białymstoku. Badania wskazały, że w tym samym czasie istniały dwa różne wydziały o niemal identycznej nazwie. Pierwszy stworzony był zgodnie z dekretem o postępowaniu doraźnym z 16 listopada 1946 r. Drugi był sądem powszechnym jedynie z nazwy. Aby uzyskać odpowiednie narzędzie do walki z ruchem niepodległościowym do sądownictwa powszechnego przekazano oficerów i podoficerów, którzy jako sędziowie, prokuratorzy i ławnicy byli czasowo oddelegowanych do sądów powszechnych. W rzeczywistości ludzie ci nie wchodzili do struktur wydziałów do spraw doraźnych działające przy sądach okręgowych, lecz podlegali bezpośrednio Ministerstwu Sprawiedliwości, a faktycznie wojskowemu wymiarowi sprawiedliwości. Wydziałowi temu nadaję nazwę doraźnych sądów cywilno-wojskowych, gdyż łączyły one cechy zwykłych sądów doraźnych z sądami wojskowymi, a także sądami KBW – które były stale w ruchu, często zmieniały miejsce postoju.
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego | University of Silesia Press
2020-04-16 00:00:00
application/pdf
https://journals.us.edu.pl/index.php/zdp/article/view/8871
Z Dziejów Prawa; Tom 12 (2019)
pol
##submission.copyrightStatement##
oai:ojs.www.journals.us.edu.pl:article/8872
2021-07-08T16:22:58Z
zdp:ROZ
nmb a2200000Iu 4500
"200416 2020 eng "
2353-9879
1898-6986
dc
„Zaprzeczyć sobie aby móc wykładać zgodnie z sobą” — Juliusz Makarewicz o metodzie prowadzenia wykładu z prawa karnego państw burżuazyjnych w 1949 r.
Redzik, Adam
Uniwersytet Warszawski http://orcid.org/0000-0001-7908-6457
Artykuł poświęcony jest ostatnim latom życia wybitnego polskiego prawnika Juliusza Makarewicza. Po 1944 r. pozostał on we Lwowie, mimo zachęt aby wyjechał do Wrocławia. Ze wspomnień uczniów i listów do rodziny wynika, że niw widział różnicy w powojennej Polsce i w sowieckim Lwowie. W 1946 r. podjął starania aby wykładać na Wydziale Prawa zsowietyzowanego Uniwersytetu Lwowskiego. Został przyjęty jako profesor nieetatowy. Wykładał prawo karne państw burżuazyjnych. Wkrótce wszczęto przeciwko niemu postępowanie zarzucając brak oceniania prawa karnego burżuazyjnego przez pryzmat prawa karnego komunistycznego. Juliusz Makarewicz w liście skierowanym 7 kwietnia 1947 r. do ministerstwa Oświaty w Moskwie wyjaśnił dlaczego wykład metodą encyklopedyczną a nie porównawczą. Przez całe życie prowadził badania porównawcze prawa karnego, prowadził wykłady metodą porównawczą, a w sowieckim Lwowie encyklopedycznie przedstawiał prawo karne tzw. burżuazyjne, czyli demokratycznego zachodu. W ten sposób tylko mógł pozostać wiernym swoim poglądom.
Załącznik do artykułu stanowi treść listu Juliusza Makarewicza do Ministerstwa Oświaty w Moskwie.
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego | University of Silesia Press
2020-04-16 00:00:00
application/pdf
https://journals.us.edu.pl/index.php/zdp/article/view/8872
Z Dziejów Prawa; Tom 12 (2019)
pol
##submission.copyrightStatement##
oai:ojs.www.journals.us.edu.pl:article/8873
2021-07-08T16:22:58Z
zdp:ROZ
nmb a2200000Iu 4500
"200416 2020 eng "
2353-9879
1898-6986
dc
Wymiana kadr sędziowskich w sądach powszechnych w latach 1944—1954 Zarys problematyki
Niewiński, Kamil
Uniwersytet w Białymstoku http://orcid.org/0000-0002-1752-2871
Po II wojnie światowej Polska była ustrojowo przebudowywana na wzór Związku Radzieckiego. Sądy powszechne odbudowywano jednak w oparciu o przedwojenne przepisy ustrojowe. Masowo przyjmowano do nich przedwojennych sędziów, którzy starali się utrzymać swoją niezawisłość. Było to niezwykle trudne w dobie wszechogarniającej każdą dziedzinę życia ideologii marksistowsko-leninowskiej i prymatu polityki nad prawem. Władze nie zamierzały tolerować istnienia sądownictwa niezależnego od ich wpływu. Nie posiadając własnych sił prawniczych, starano się naginać charaktery sędziów. Poddano ich indoktrynacji polityczno-ideologicznej. Gdy to nie dawało zadowalających efektów, zdecydowano
o wymianie przedwojennej kadry sędziowskiej na „sędziów nowego typu”, wychowywanych w duchu posłuszeństwa władzy w szkołach prawniczych, funkcjonujących pod auspicjami Ministerstwa Sprawiedliwości. Wymianę kadr przeprowadzono w latach 1950-1954 manipulując prawem ustrojowym, stosując metodę „rugów administracyjnych”, nie bacząc na jakiekolwiek zasady moralne i etyczne, na jakość orzecznictwa i dobro obywateli. Czyniono to pod obłudnym płaszczykiem haseł „demokratyzacji wymiaru sprawiedliwości”.
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego | University of Silesia Press
2020-04-16 00:00:00
application/pdf
https://journals.us.edu.pl/index.php/zdp/article/view/8873
Z Dziejów Prawa; Tom 12 (2019)
pol
##submission.copyrightStatement##
oai:ojs.www.journals.us.edu.pl:article/8874
2021-07-08T16:22:58Z
zdp:ROZ
nmb a2200000Iu 4500
"200416 2020 eng "
2353-9879
1898-6986
dc
Polski Październik 1956 r. a reforma rolna
Fiedorczyk, Piotr
Uniwersytet w Białymstoku http://orcid.org/0000-0001-5456-0394
W 1944 r. nowa „ludowa” władza w Polsce wydała dekret o przeprowadzeniu reformy rolnej. Przejmowanie własności ziemi odbywało się często z naruszeniem przepisów tego aktu prawnego. Po śmierci Stalina, w ramach politycznej „odwilży” bezprawnie pozbawieni własności zaczęli domagać się zwrotu ziemi. Wydana w 1958 r. ustawa przekreśliła te próby i zalegalizowała wszystkie, w tym bezprawne zabory ziemi przez państwo. Okoliczności uchwalenia ustawy wskazują wyraźnie, że jej celem było ostateczne pozbawienie właścicieli ziemskich prawa do wszelkich roszczeń wobec państwa. Ustawa ta blokuje do dzisiaj starania reprywatyzacyjne podejmowane wobec majątków, które zostały przejęte z naruszeniem prawa na podstawie dekretu o reformie rolnej.
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego | University of Silesia Press
2020-04-16 00:00:00
application/pdf
https://journals.us.edu.pl/index.php/zdp/article/view/8874
Z Dziejów Prawa; Tom 12 (2019)
pol
##submission.copyrightStatement##
oai:ojs.www.journals.us.edu.pl:article/8875
2021-07-08T16:22:58Z
zdp:ROZ
nmb a2200000Iu 4500
"200416 2020 eng "
2353-9879
1898-6986
dc
Dyskusja publiczna nad projektem kodeksu cywilnego w 1960 r.
Moszyńska, Anna
Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu http://orcid.org/0000-0003-2349-6603
The published draft of the Polish Civil Code was submitted into the public discussion in 1960. The six-month discussion was a huge organizational undertaking in which a large group of citizens was successfully involved, not only legal specialists. Particular role in organizing the discussion played the Association of Polish Lawyers, whose branches devoted a lot of time and effort in organizing numerous debates, and in effect gathered an extremely rich discussion material. Although the public debate was partly a facade and did not always have a decisive impact on the content of the next draft, it made the future code a matter of all citizens. The proposed solutions of civil law were discussed not only among lawyer but also in daily press, on radio and television, at meetings of social organizations, and even in the factories on the meetings of the employees. This general scope of discussions is much better visible in the debate on family law, whose problems attracted the attention of the vast majority of discussants. The constructions of the inheritance law – sometimes very complicated – interested mainly jurists. The article summarizes the results of these public consultations regarding the prepositions of the inheritance law included in the draft of the Civil Code of 1960.
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego | University of Silesia Press
2020-04-16 00:00:00
application/pdf
https://journals.us.edu.pl/index.php/zdp/article/view/8875
Z Dziejów Prawa; Tom 12 (2019)
pol
##submission.copyrightStatement##
oai:ojs.www.journals.us.edu.pl:article/8876
2021-07-08T16:22:58Z
zdp:ROZ
nmb a2200000Iu 4500
"200416 2020 eng "
2353-9879
1898-6986
dc
Postępowanie nakazowe w sprawach o wykroczenia w Polsce Ludowej Charakterystyka modelu orzecznictwa karno-administracyjnego Polski Ludowej
Łysko, Marcin
Uniwersytet w Białymstoku http://orcid.org/0000-0002-2789-4679
Przewidujący załatwianie drobnych spraw o wykroczenia bez udziału osoby obwinionej tryb postępowania nakazowego funkcjonował w Polsce Ludowej pomimo wprowadzenia w grudniu 1951 r. zasady kolegialnego orzekania z udziałem czynnika społecznego. Powołane wówczas do życia kolegia orzekały na rozprawie, podczas gdy nakazy karne były wydawane jednoosobowo przez przewodniczącego kolegium. Podstawę wydania nakazu karnego stanowiły informacje zawarte we wnioskach o ukaranie, co wobec niestarannego sporządzania tych wniosków przez organy ścigania prowadziło do mechanicznego karania obwinionych bez zbadania faktycznych okoliczności sprawy. W dekadzie lat pięćdziesiątych postępowanie nakazowe było stosowane w szerokim zakresie celem zapobieżenia przedawnieniu orzekania w sprawach, które nie zostały w terminie skierowane na rozprawę przed kolegium. Powszechną praktyką było wydawanie nakazów karnych w sprawach, które z uwagi na ciężar gatunkowy powinny być rozstrzygnięte na rozprawie. Po opanowaniu na początku lat sześćdziesiątych problemu selekcji wniosków o ukaranie w trybie nakazowym załatwiano wyłącznie wykroczenia o niewielkim ciężarze gatunkowym. Wraz ze stopniowym zaostrzaniem represyjności polskiego prawa wykroczeń w dekadzie lat siedemdziesiątych i osiemdziesiątych znaczenie trybu nakazowego malało z uwagi na możliwość nakładania nakazem karnym wyłącznie niewysokich grzywien. Przyjęte przez władze komunistyczne założenia polityki karnej w sprawach o wykroczenia zakładały bowiem orzekanie surowych kar celem zwalczania opozycji politycznej i zastraszania społeczeństwa.
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego | University of Silesia Press
2020-04-16 00:00:00
application/pdf
https://journals.us.edu.pl/index.php/zdp/article/view/8876
Z Dziejów Prawa; Tom 12 (2019)
pol
##submission.copyrightStatement##
oai:ojs.www.journals.us.edu.pl:article/8877
2021-07-08T16:22:58Z
zdp:ROZ
nmb a2200000Iu 4500
"200416 2020 eng "
2353-9879
1898-6986
dc
Kara pozbawienia wolności w świetle kodeksu karnego RSFRR z 1960 r. — problemy prawa oraz praktyki jej orzekania
Laskowska, Katarzyna
Uniwersytet w Białymstoku http://orcid.org/0000-0001-6767-3929
Opracowanie dotyczy wybranej instytucji kodeksu karnego RSFRR z 1960 r., tj. kary pozbawienia wolności. Składa się ono z trzech części. W pierwszej ukazano miejsce i status prawny tej kary na tle innych kar w kodeksie z 1960 r. Podkreślono jej zasadniczy charakter. Następnie omówiono zakres regulacji prawnej kary pozbawienia wolności (art. 24 kk). Przedstawiono jej granice czasowe oraz kategorie sprawców podlegających pozbawieniu wolności, jak też miejsca wykonywania kary. Ukazano możliwości zamiany miejsc odbywania kary pozbawienia wolności. W trzeciej części opracowania zaprezentowano ogólny stan przestępczości zarejestrowanej w analizowanym okresie, a następnie dynamikę skazanych. Pozwoliło to ustalić relacje skali zjawiska do ilości osób odbywających tę karę izolacyjną. Ukazało surową praktykę orzekania kary pozbawienia wolności przez radzieckie sądy. Na podstawie przeprowadzonych analiz dogmatycznych i statystycznych umożliwiło uznanie tej kary za ważny instrument prawa i polityki karnej.
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego | University of Silesia Press
2020-04-16 00:00:00
application/pdf
https://journals.us.edu.pl/index.php/zdp/article/view/8877
Z Dziejów Prawa; Tom 12 (2019)
pol
##submission.copyrightStatement##
oai:ojs.www.journals.us.edu.pl:article/8878
2021-07-08T16:22:58Z
zdp:ROZ
nmb a2200000Iu 4500
"200416 2020 eng "
2353-9879
1898-6986
dc
W służbie nauki i Uniwersytetu Autorytet i postawy ludzi Uniwersytetu w czasie komunistycznego totalitaryzmu
Drogoń, Andrzej
Uniwersytet Śląski w Katowicach http://orcid.org/0000-0001-7541-1873
Wizerunek Uniwersytetu Śląskiego (UŚ) przedstawiano w różny sposób. Problemem podstawowym, pozwalających na zrozumienie wielu mechanizmów zachodzących w szkołach wyższych w czasach dominacji systemu totalitarnego, sprowadza się do oceny autorytetu ludzi Uniwersytetu, bez którego istota uniwersitas nie istnieje. W roku 1981 budowa opozycyjnych struktur i możliwość skutecznego działania w celu eliminacji różnych nieprawidłowości - w szczególności, gdy chodziło o rozwiązania systemowe, okazała się niemożliwym.
Po instytucjonalnym upadku systemu totalitarnego podejmowano próby rozliczeń, które często spotykały się z oporem środowisk akademickich. W UŚ, na wniosek komisji Zakładowej NSZZ Solidarność, dopiero w kwietniu 2007 roku, Senat UŚ podjął uchwałę o powołaniu Komisji Historycznej, która miała przeanalizować postawy z przeszłości ludzi uniwersytetu, w oparciu o dokumenty Instytucie Pamięci Narodowej i Archiwum Uczelni. Zaistniała szansa na obiektywne przyjrzenie się nie tylko historii instytucji, ale także dokonanie oceny postaw pracowników.
Chodziło o wskazania nie tylko negatywnych przykładów zachowań, które w domyśle miały oznaczać naruszanie zasad etyki akademickiej, szczególnie w kontekście wypływającym z oświadczeń lustracyjnych, ale także heroicznych postaw pracowników UŚ w latach 1968-90. Raporty Komisji były upubliczniane czy to w formie informacji o pracach, czy też w całości przez Gazetę Uniwersytecką. Jednym z najbardziej aktywnych członków prac Komisji Historycznej Senatu UŚ był jej pierwszy Przewodniczący, Prof. zw. dr hab. Adam Lityński.
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego | University of Silesia Press
2020-04-16 00:00:00
application/pdf
https://journals.us.edu.pl/index.php/zdp/article/view/8878
Z Dziejów Prawa; Tom 12 (2019)
pol
##submission.copyrightStatement##
oai:ojs.www.journals.us.edu.pl:article/8879
2021-07-08T16:22:58Z
zdp:ROZ
nmb a2200000Iu 4500
"200416 2020 eng "
2353-9879
1898-6986
dc
Założenia polityczno-kryminalne kodeksu karnego z 1969 r. i ich realizacja w praktyce w latach 1970—1980
Melezini, Mirosława
Państwowa Wyższa Szkoła Informatyki i Przedsiębiorczości w Łomży http://orcid.org/0000-0001-6168-5590
Przedmiotem rozważań jest zagadnienie realizacji założeń polityczno-kryminalnych kodeksu karnego z 1969r. w praktyce wymiaru sprawiedliwości w latach 1970-1980. Punktem wyjścia analizy są podstawowe idee dotyczące polityki kryminalnej przyjęte przez kodeks karny z 1969r., tj. rozwarstwienie przestępstw i polaryzacja odpowiedzialności karnej oraz związane z nią dążenie do ograniczenia zakresu stosowania krótkoterminowej kary pozbawienia wolności. W tym kontekście w dalszych rozważaniach omówiono rozwiązania ustawowe, które miały służyć realizacji przyjętych przez kodeks karny założeń oraz wskazano na istotną rolę w kształtowaniu bieżącej polityki karnej wytycznych wymiaru sprawiedliwości i praktyki sądowej, uchwalanych przez Sąd Najwyższy. Poczynione ustalenia służyły za podstawę konfrontacji założeń polityczno-kryminalnych kodeksu karnego z 1969r. z praktyką sądową. W tym celu dokonano ustaleń w zakresie struktury orzeczonych środków reakcji karnej za przestępstwa ścigane z oskarżenia publicznego w latach 1970-1980, wymiaru bezwzględnej kary pozbawienia wolności w 1970r., 1975r. i w 1980r. oraz efektów realizowanej polityki karnej w postaci rozmiarów populacji więziennej w latach 1970-1980. Przedstawiony obraz praktyki pozwolił na sformułowanie kilku wniosków. Otóż okazało się, że idea polaryzacji odpowiedzialności i związane z tą ideą dążenie do znaczącego ograniczenia stosowania bezwzględnej kary pozbawienia wolności na rzecz kar nieizolacyjnych nie została zrealizowana, a w wyniku eliminacji kar najkrótszych (do 3 miesięcy) i ograniczenia stosowania krótkoterminowych kar pozbawienia wolności nastąpiło znaczące wydłużenie orzekanych kar pozbawienia wolności. Rezultatem prowadzonej polityki karnej były bardzo wydatne rozmiary populacji więziennej, które stanowiły potwierdzenie o nadmiernej represyjności polityki karnej.
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego | University of Silesia Press
2020-04-16 00:00:00
application/pdf
https://journals.us.edu.pl/index.php/zdp/article/view/8879
Z Dziejów Prawa; Tom 12 (2019)
pol
##submission.copyrightStatement##
oai:ojs.www.journals.us.edu.pl:article/8880
2021-07-08T16:22:58Z
zdp:ROZ
nmb a2200000Iu 4500
"200416 2020 eng "
2353-9879
1898-6986
dc
Przestępstwo zdrady ojczyzny jako problem kodyfikacji prawa karnego materialnego Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej
Szczygieł, Tomasz
Uniwersytet Śląski w Katowicach http://orcid.org/0000-0002-7017-0000
W pracy ukazano kulisy wprowadzenia do kodeksu karnego z 1969 roku przestępstwa zdrady Ojczyzny. Ze względu na wzorce radzieckie oraz art. 79 ust. 2 Konstytucji PRL z 1952 roku, zagadnienie to stanowiło jeden z głównych wątków rozważań nad socjalistycznym prawem karnym materialnym drugiej połowy XX wieku.
Przedstawiona ewolucja zapatrywań w tym zakresie, wykazała, że zmieniały się one wraz z kolejnymi wstrząsami politycznymi lat 1950-1969. Przypadki Józefa Światły czy Pawła Monata stwarzały dla władzy komunistycznej realne zagrożenie, dlatego przeciwdziałanie im – także na gruncie legislacyjnym – stanowiło jeden z priorytetów kodyfikacji prawa karnego Polski Ludowej.
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego | University of Silesia Press
2020-04-16 00:00:00
application/pdf
https://journals.us.edu.pl/index.php/zdp/article/view/8880
Z Dziejów Prawa; Tom 12 (2019)
pol
##submission.copyrightStatement##
oai:ojs.www.journals.us.edu.pl:article/8881
2021-07-08T16:22:58Z
zdp:ROZ
nmb a2200000Iu 4500
"200416 2020 eng "
2353-9879
1898-6986
dc
Szkic do dziejów tzw. romanistyki marksistowskiej
Kuryłowicz, Marek
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej http://orcid.org/0000-0001-5339-5489
Romanistyka marksistowska oznaczała nowy nurt w badaniach nad prawem rzymskim, odchodzący od formalizmu i dogmatyzmu tradycyjnej romanistyki burżuazyjnej i przeciwstawiając jej twórczo nową metodologię materializmu dialektycznego i historycznego. ze szczególnym uwzględnieniem walki klas. Miejscem tej ekspansji ideologicznej stały się przede wszystkim państwa, które dostały się pod wpływ ZSRR. Czołową rolę odegrała nauka czechosłowacka pod kierunkiem czeskiego romanisty profesora Milana Bartoška, który został uznany wręcz za „herolda marksistowskiej romanistyki”. W innych krajach bloku socjalistyczne romanistyka poddała się nowym wpływom w mniejszym i bardziej zróżnicowanym stopniu. Najbardziej niezależną pozycję zachowały Polska i Węgry, drastycznym wyjątkiem zaś stała się Niemiecka Republika Demokratyczna, gdzie cała nauka prawa została w ogóle ograniczona, a prawo rzymskie jako przedmiot wykładowy oraz dyscyplina naukowa przestały właściwie istnieć. Historia odesłała jednak te tezy i programy, łącznie z marksistowską romanistyką, do lamusa, aczkolwiek pozostał interesujący historyczny przyczynek do dziejów nauki prawa rzymskiego.
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego | University of Silesia Press
2020-04-16 00:00:00
application/pdf
https://journals.us.edu.pl/index.php/zdp/article/view/8881
Z Dziejów Prawa; Tom 12 (2019)
pol
##submission.copyrightStatement##
oai:ojs.www.journals.us.edu.pl:article/8882
2021-07-08T16:22:58Z
zdp:ROZ
nmb a2200000Iu 4500
"200416 2020 eng "
2353-9879
1898-6986
dc
Zagadnienia wyznaniowe w projektach konstytucyjnych z lat 1989—1991
Kallas, Marian
Akademia Ekonomiczno-Humanistyczna w Warszawie http://orcid.org/0000-0002-8355-5356
Dokonano charakterystyki zróżnicowanych postulatów w sprawach wyznaniowych zamieszczonych w jedenastu projektach konstytucyjnych z lat 1989 – 1991 r. Wskazano na przełomowe znaczenie trzech ustaw wyznaniowych uchwalonych 17 maja 1989 r. na ustawodawstwo konstytucyjne.
Podjęto próbę ustalenie, w jakim stopniu postulaty dotyczące zagadnień wyznaniowych zawarte w projektach konstytucyjnych i przepisy ustaw wyznaniowych znalazły odzwierciadlenie w tekście ustawy zasadniczej z 1997 r.
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego | University of Silesia Press
2020-04-16 00:00:00
application/pdf
https://journals.us.edu.pl/index.php/zdp/article/view/8882
Z Dziejów Prawa; Tom 12 (2019)
pol
##submission.copyrightStatement##
oai:ojs.www.journals.us.edu.pl:article/8883
2022-05-06T11:51:05Z
zdp:KRO
nmb a2200000Iu 4500
"200416 2020 eng "
2353-9879
1898-6986
dc
Kronika Katedry Historii Prawa za rok 2018
Nancka, Grzegorz
Uniwersytet Śląski w Katowicach http://orcid.org/0000-0002-9911-7473
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego | University of Silesia Press
2020-04-16 00:00:00
application/pdf
https://journals.us.edu.pl/index.php/zdp/article/view/8883
Z Dziejów Prawa; Tom 12 (2019)
pol
##submission.copyrightStatement##
oai:ojs.www.journals.us.edu.pl:article/8884
2022-05-06T11:51:20Z
zdp:KRO
nmb a2200000Iu 4500
"200416 2020 eng "
2353-9879
1898-6986
dc
Publikacje pracowników Katedry Historii Prawa za rok 2018
Szczygieł, Tomasz
Uniwersytet Śląski w Katowicach http://orcid.org/0000-0002-7017-0000
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego | University of Silesia Press
2020-04-16 00:00:00
application/pdf
https://journals.us.edu.pl/index.php/zdp/article/view/8884
Z Dziejów Prawa; Tom 12 (2019)
pol
##submission.copyrightStatement##
oai:ojs.www.journals.us.edu.pl:article/8886
2022-05-06T11:49:32Z
zdp:Wp
nmb a2200000Iu 4500
"200416 2020 eng "
2353-9879
1898-6986
dc
Od Redaktorów
Z Dziejów Prawa, Redakcja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego | University of Silesia Press
2020-04-16 00:00:00
application/pdf
https://journals.us.edu.pl/index.php/zdp/article/view/8886
Z Dziejów Prawa; Tom 12 (2019)
pol
##submission.copyrightStatement##
oai:ojs.www.journals.us.edu.pl:article/8887
2022-05-06T11:50:24Z
zdp:Wp
nmb a2200000Iu 4500
"200416 2020 eng "
2353-9879
1898-6986
dc
Publikacje Profesora Adama Lityńskiego za lata 2015—2019
Szczygieł, Tomasz
Uniwersytet Śląski w Katowicach http://orcid.org/0000-0002-7017-0000
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego | University of Silesia Press
2020-04-16 00:00:00
application/pdf
https://journals.us.edu.pl/index.php/zdp/article/view/8887
Z Dziejów Prawa; Tom 12 (2019)
pol
##submission.copyrightStatement##
oai:ojs.www.journals.us.edu.pl:article/8888
2022-05-06T11:50:41Z
zdp:Wp
nmb a2200000Iu 4500
"200416 2020 eng "
2353-9879
1898-6986
dc
U początków Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Śląskiego
Lityński, Adam
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego | University of Silesia Press
2020-04-16 00:00:00
application/pdf
https://journals.us.edu.pl/index.php/zdp/article/view/8888
Z Dziejów Prawa; Tom 12 (2019)
pol
##submission.copyrightStatement##
oai:ojs.www.journals.us.edu.pl:article/8889
2020-04-19T11:39:30Z
zdp:Wp
nmb a2200000Iu 4500
"200419 2020 eng "
2353-9879
1898-6986
dc
Wstęp
Mikołajczyk, Marian
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego | University of Silesia Press
2020-04-19 00:00:00
application/pdf
https://journals.us.edu.pl/index.php/zdp/article/view/8889
Z Dziejów Prawa; Tom 11 Nr 1 (2018)
pol
##submission.copyrightStatement##
oai:ojs.www.journals.us.edu.pl:article/8892
2020-04-19T11:39:30Z
zdp:ROZ
nmb a2200000Iu 4500
"200419 2020 eng "
2353-9879
1898-6986
dc
Prawnicy na Górnym Śląsku i ich edukacja w XX w. — do czasu erygowania Uniwersytetu Śląskiego
Drogoń, Andrzej
Katowice
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego | University of Silesia Press
2020-04-19 00:00:00
application/pdf
https://journals.us.edu.pl/index.php/zdp/article/view/8892
Z Dziejów Prawa; Tom 11 Nr 1 (2018)
pol
##submission.copyrightStatement##
oai:ojs.www.journals.us.edu.pl:article/8893
2020-04-19T11:39:30Z
zdp:ROZ
nmb a2200000Iu 4500
"200419 2020 eng "
2353-9879
1898-6986
dc
Historia nauk historycznoprawnych na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach
Organiściak, Wojciech
Katowice
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego | University of Silesia Press
2020-04-19 00:00:00
application/pdf
https://journals.us.edu.pl/index.php/zdp/article/view/8893
Z Dziejów Prawa; Tom 11 Nr 1 (2018)
pol
##submission.copyrightStatement##
oai:ojs.www.journals.us.edu.pl:article/8894
2020-04-19T11:39:30Z
zdp:ROZ
nmb a2200000Iu 4500
"200419 2020 eng "
2353-9879
1898-6986
dc
Ze studiów nad prawem rzymskim na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Śląskiego Wspomnienie o profesorze Edwardzie Szymoszku
Ożarowska, Joanna
Nanacka, Grzegorz
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego | University of Silesia Press
2020-04-19 00:00:00
application/pdf
https://journals.us.edu.pl/index.php/zdp/article/view/8894
Z Dziejów Prawa; Tom 11 Nr 1 (2018)
pol
##submission.copyrightStatement##
oai:ojs.www.journals.us.edu.pl:article/8895
2020-04-19T11:39:30Z
zdp:ROZ
nmb a2200000Iu 4500
"200419 2020 eng "
2353-9879
1898-6986
dc
Z dziejów nauki prawa międzynarodowego na Uniwersytecie Śląskim
Barcik, Jacek
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego | University of Silesia Press
2020-04-19 00:00:00
application/pdf
https://journals.us.edu.pl/index.php/zdp/article/view/8895
Z Dziejów Prawa; Tom 11 Nr 1 (2018)
pol
##submission.copyrightStatement##
oai:ojs.www.journals.us.edu.pl:article/8896
2020-04-19T11:39:30Z
zdp:ROZ
nmb a2200000Iu 4500
"200419 2020 eng "
2353-9879
1898-6986
dc
Profesor Tadeusz Zieliński i jego wkład w rozwój nauki prawa pracy
Szewczyk, Helena
Katowice
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego | University of Silesia Press
2020-04-19 00:00:00
application/pdf
https://journals.us.edu.pl/index.php/zdp/article/view/8896
Z Dziejów Prawa; Tom 11 Nr 1 (2018)
pol
##submission.copyrightStatement##
oai:ojs.www.journals.us.edu.pl:article/8898
2020-04-19T11:39:30Z
zdp:ROZ
nmb a2200000Iu 4500
"200419 2020 eng "
2353-9879
1898-6986
dc
Kierunki badań prowadzonych w Katedrze Kryminalistyki Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Śląskiego — historia i aktualność
Leśniak, Marek
Katowice
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego | University of Silesia Press
2020-04-19 00:00:00
application/pdf
https://journals.us.edu.pl/index.php/zdp/article/view/8898
Z Dziejów Prawa; Tom 11 Nr 1 (2018)
pol
##submission.copyrightStatement##
oai:ojs.www.journals.us.edu.pl:article/8899
2020-04-19T11:39:30Z
zdp:ROZ
nmb a2200000Iu 4500
"200419 2020 eng "
2353-9879
1898-6986
dc
Profesor Józef Nowacki jako pozytywista
Tkacz, Sławomir
Katowice
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego | University of Silesia Press
2020-04-19 00:00:00
application/pdf
https://journals.us.edu.pl/index.php/zdp/article/view/8899
Z Dziejów Prawa; Tom 11 Nr 1 (2018)
pol
##submission.copyrightStatement##
oai:ojs.www.journals.us.edu.pl:article/8900
2020-04-19T11:39:30Z
zdp:MSC
nmb a2200000Iu 4500
"200419 2020 eng "
2353-9879
1898-6986
dc
Wspomnienia osobiste o Profesorze Sośniaku — Mistrzu i Twórcy Wydziału Prawa
Kalus, Stanisława
Katowice
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego | University of Silesia Press
2020-04-19 00:00:00
application/pdf
https://journals.us.edu.pl/index.php/zdp/article/view/8900
Z Dziejów Prawa; Tom 11 Nr 1 (2018)
pol
##submission.copyrightStatement##
oai:ojs.www.journals.us.edu.pl:article/8901
2020-04-19T11:39:30Z
zdp:MSC
nmb a2200000Iu 4500
"200419 2020 eng "
2353-9879
1898-6986
dc
Śląska szkoła prawa prywatnego międzynarodowego i nie tylko
Popiołek, Wojciech
Katowice
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego | University of Silesia Press
2020-04-19 00:00:00
application/pdf
https://journals.us.edu.pl/index.php/zdp/article/view/8901
Z Dziejów Prawa; Tom 11 Nr 1 (2018)
pol
##submission.copyrightStatement##
oai:ojs.www.journals.us.edu.pl:article/8902
2020-04-19T11:39:30Z
zdp:MSC
nmb a2200000Iu 4500
"200419 2020 eng "
2353-9879
1898-6986
dc
Profesor Antoni Agopszowicz — twórca teoretycznych podstaw systemu prawnego górnictwa
Lipiński, Aleksander
Katowice
Mikosz, Ryszard
Katowice
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego | University of Silesia Press
2020-04-19 00:00:00
application/pdf
https://journals.us.edu.pl/index.php/zdp/article/view/8902
Z Dziejów Prawa; Tom 11 Nr 1 (2018)
pol
##submission.copyrightStatement##
oai:ojs.www.journals.us.edu.pl:article/8903
2020-04-19T11:39:30Z
zdp:MSC
nmb a2200000Iu 4500
"200419 2020 eng "
2353-9879
1898-6986
dc
Wspomnienie o Profesorze Walerianie Januszu Pańce — Mistrzu, wybitnym naukowcu, parlamentarzyście, działaczu solidarnościowym
Kurowska, Teresa
Katowice
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego | University of Silesia Press
2020-04-19 00:00:00
application/pdf
https://journals.us.edu.pl/index.php/zdp/article/view/8903
Z Dziejów Prawa; Tom 11 Nr 1 (2018)
pol
##submission.copyrightStatement##
oai:ojs.www.journals.us.edu.pl:article/8904
2020-04-19T11:39:30Z
zdp:MSC
nmb a2200000Iu 4500
"200419 2020 eng "
2353-9879
1898-6986
dc
Historia Katedry Prawa Karnego i Kryminologii Wydziału Prawa Uniwersytetu Śląskiego
Jaworska-Wieloch, Anna
Katowice
Kalitowski, Michał
Katowice
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego | University of Silesia Press
2020-04-19 00:00:00
application/pdf
https://journals.us.edu.pl/index.php/zdp/article/view/8904
Z Dziejów Prawa; Tom 11 Nr 1 (2018)
pol
##submission.copyrightStatement##
oai:ojs.www.journals.us.edu.pl:article/8905
2020-04-19T11:39:30Z
zdp:MSC
nmb a2200000Iu 4500
"200419 2020 eng "
2353-9879
1898-6986
dc
Nauka prawa gospodarczego i handlowego na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Śląskiego w latach 1968—2018
Strzępka, Janusz A.
Katowice
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego | University of Silesia Press
2020-04-19 00:00:00
application/pdf
https://journals.us.edu.pl/index.php/zdp/article/view/8905
Z Dziejów Prawa; Tom 11 Nr 1 (2018)
pol
##submission.copyrightStatement##
oai:ojs.www.journals.us.edu.pl:article/8906
2020-04-19T11:39:30Z
zdp:MSC
nmb a2200000Iu 4500
"200419 2020 eng "
2353-9879
1898-6986
dc
Historia jednego ogrodu — albo o Bibliotece Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Śląskiego
Bara, Dominika
Katowice
Gburska, Danuta
Katowice
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego | University of Silesia Press
2020-04-19 00:00:00
application/pdf
https://journals.us.edu.pl/index.php/zdp/article/view/8906
Z Dziejów Prawa; Tom 11 Nr 1 (2018)
pol
##submission.copyrightStatement##
oai:ojs.www.journals.us.edu.pl:article/8909
2020-04-21T18:21:12Z
zdp:ROZ
nmb a2200000Iu 4500
"200419 2020 eng "
2353-9879
1898-6986
dc
Wpływ religii rzymskiej na kształtowanie się prawa spadkowego wczesnej republiki
Chyłka, Karol
Heidelberg
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego | University of Silesia Press
2020-04-19 11:42:08
application/pdf
https://journals.us.edu.pl/index.php/zdp/article/view/8909
Z Dziejów Prawa; Tom 11 Nr 2 (2018)
pol
##submission.copyrightStatement##
oai:ojs.www.journals.us.edu.pl:article/8910
2020-04-21T18:22:50Z
zdp:ROZ
nmb a2200000Iu 4500
"200419 2020 eng "
2353-9879
1898-6986
dc
Kilka uwag o poglądach Marcelego Chlamtacza na regułę „bonae fidei possessor fructus <consumptos> suos facit”
Nancka, Grzegorz
Katowice
Marceli Chlamtacz was one of the representatives of the Lviv school of Roman law. One subject of his interests was the issue of fruits. He devoted an extensive monograph to the acquisition of fruits by a holder in good faith, entitled O nabyciu owoców przez posiadacza w do- brej wierze w klasycznem prawie rzymskiem z uwzględnieniem prawa cywilnego austriackiego i niemieckiego [On the Acquisition of Fruits by a Holder in Good Faith in Classical Roman Law, with a Consideration of Austrian and German Civil Law], where he attempted to demonstrate the interpolation of the rule of bonae fidei possessor fructus <consumptos> suos facit. The aim of this article is to present the Lviv scholar’s views regarding this issue. The author also includes the polemics of other Romanists with Marceli Chlamtacz’s views.
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego | University of Silesia Press
2020-04-19 11:42:08
application/pdf
https://journals.us.edu.pl/index.php/zdp/article/view/8910
Z Dziejów Prawa; Tom 11 Nr 2 (2018)
pol
##submission.copyrightStatement##
oai:ojs.www.journals.us.edu.pl:article/8911
2020-04-21T18:24:50Z
zdp:ROZ
nmb a2200000Iu 4500
"200419 2020 eng "
2353-9879
1898-6986
dc
Recepcje prawa rzymskiego w obrzędzie święceń kapłańskich
Semenova, Viktoriya
Kijów
Researchers of the Roman-Catholic Church’s liturgy usually consider its histori- cal, cultural, and theological dimension, whereas its legal dimension is barely noticed. It can be observed when applying the Roman law methodology. Specific institutions, legal constructions and formulae become apparent in the specific gestures, words, and order of the liturgy. All this indicates that the latter carry specific legal meaning, and hence, specific commitments, which are legally binding. The research problem pursued by the author: Does the rite of ordination in the Roman-Catholic Church contain receptions of Roman law and are they noticeable? has been concluded positively. In her analysis of ordination, the author points out the undoubtedly Ro- man legal acts, such as mancipacio, nexum, and stipulacio. Moreover, using a legal-comparative methodology, she shows the hierarchy of the status of the bishop and the presbyter in the Church based on the model of a Roman family structure (pater familias) and indicates the change in the status of the presbyter in relation to the bishop after the latter’s laying on of hands (mancipacio). All of the above enables an analysis of other Church rites to examine the receptions of Roman law, shows the liturgy rituals as acts that are legal in essence and as such are legally binding, creates premises to put forward a hypothesis about the existence of a doctrine of liturgical law, and allows resolving cases using the method of Roman law.
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego | University of Silesia Press
2020-04-19 11:42:08
application/pdf
https://journals.us.edu.pl/index.php/zdp/article/view/8911
Z Dziejów Prawa; Tom 11 Nr 2 (2018)
pol
##submission.copyrightStatement##
oai:ojs.www.journals.us.edu.pl:article/8912
2020-04-21T18:27:01Z
zdp:ROZ
nmb a2200000Iu 4500
"200419 2020 eng "
2353-9879
1898-6986
dc
Franciszka Ksawerego Bohusza uwagi o prawie sądowym w podróżach po Europie poczynione
Mikołajczyk, Marian
Katowice
Franciszek Ksawery Bohusz (1746—1820), Jesuit and diocese priest after the dissolu- tion of the monastery, was a man educated in philosophy, theology, and law. Between 1777—1778 and 1781—1782, he made long journeys abroad, during which he got to know Czechia, Germany, France, England, Austria, Italy, and Switzerland. These were the journeys of an intellectual, typical of the period of Enlightenment. Not only did he admire edifices worthy of interest, visit museums and libraries, but he also tried to gain knowledge of the political regimes, social and economic relations in the visited countries. His observations were diligently noted down in travel journals and finally edited upon his return to the country. A lot of comments concern court law: civil and criminal, particularly procedural law. The traveler was also interested in the administra- tion of punishments.
The references to law vary from extensive, comprehensive discussions of whole branches of law to prevailing brief mentions of particularly interesting legal institutions. The author attempts to offer a possible objective view of legal solutions he became familiar with, yet, does not always fully succeed. It is worth noting his commentaries on English law, which are not only exception- ally extensive, but also filled with not always well-justified praise. On the other hand, his evalua- tions of other legal systems, for instance Swiss, seem to be rather harsh and stereotypical.
Nevertheless, Franciszek Ksawery Bohusz’s observations on court law in the visited coun- tries deserve a thorough analysis since they let us assess their accuracy and the degree to which some foreign legal solutions found appreciation in his eyes.
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego | University of Silesia Press
2020-04-19 11:42:08
application/pdf
https://journals.us.edu.pl/index.php/zdp/article/view/8912
Z Dziejów Prawa; Tom 11 Nr 2 (2018)
pol
##submission.copyrightStatement##
oai:ojs.www.journals.us.edu.pl:article/8913
2020-04-21T18:27:57Z
zdp:ROZ
nmb a2200000Iu 4500
"200419 2020 eng "
2353-9879
1898-6986
dc
Recht und Auslegung bei Bernhard Windscheid
Korn, Kamil
Heidelberg
The subject of the following article is the views of German jurist Bernhard Windsc- heid on law and its interpretation. Bernhard Windscheid is traditionally regarded as a prominent representative of pandectists, conceptual jurisprudence, and legal positivism. In legal historiogra- phy an opinion about an excessive formalism and detachment from reality in his studies was held for a long time and is still partially maintained. In most recent studies, however, that assessment has been revised, and a more diversified picture of Windscheid has emerged of a scholar who is hard to define by means of simple formulas. The analysis of his views on law and its interpretation conducted in this article leads to the conclusion that the traditional picture of Windscheid as a representative of „bloodless conceptual jurisprudence” is incorrect. According to Windscheid, the aim of the interpretation of law is to find out the legislator’s intention and realize it accordingly, which however, does not exclude taking into consideration under some circumstances the requirements of legal relations and transactions with values such as righteousness. In Windsc- heid’s concept, limits of the interpretation of law are drawn quite broadly, although he simulta- neously attempts to specify them clearly enough to prevent freedom of interpretation and not to jeopardize the certainty of law.
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego | University of Silesia Press
2020-04-19 11:42:08
application/pdf
https://journals.us.edu.pl/index.php/zdp/article/view/8913
Z Dziejów Prawa; Tom 11 Nr 2 (2018)
ger
##submission.copyrightStatement##
oai:ojs.www.journals.us.edu.pl:article/8914
2020-04-21T18:29:43Z
zdp:ROZ
nmb a2200000Iu 4500
"200419 2020 eng "
2353-9879
1898-6986
dc
Ustrój samorządny województwa śląskiego czy autonomia? Spór doktrynalny czy też różne instytucje ustrojowe?
Drogoń, Andrzej
Katowice
Legislative competences guaranteed the voivodeship far-reaching independence within the Polish state’s system of government. A fundamental question arises as to what extent the scope of matters defined as self-governing by the constitutional bill of July 15, 1920, mak- ing the Silesian voivodship autonomous, breached the fundamental principles upon which the structure of government was based according to the March Constitution passed eight months later. It is mainly the case of the state’s uniformity. The terms a “self-governing system” and an “autonomous system of government” may be used interchangeably, noting that the binding phrase for a lawyer should be: a system based on self-governing laws, as it derives from statutory terminology.
Regardless of which of these terms we are going to use, they will contain in essence, in their semantic layer a broad form of decentralization, perceived as a scope of competences ascribed to a given community and giving a local community vast freedom to realize their most required goals.
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego | University of Silesia Press
2020-04-19 11:42:08
application/pdf
https://journals.us.edu.pl/index.php/zdp/article/view/8914
Z Dziejów Prawa; Tom 11 Nr 2 (2018)
pol
##submission.copyrightStatement##
oai:ojs.www.journals.us.edu.pl:article/8915
2020-04-21T18:30:40Z
zdp:ROZ
nmb a2200000Iu 4500
"200419 2020 eng "
2353-9879
1898-6986
dc
Ściganie sprawców kłamstwa katyńskiego w III Rzeszy
Graczyk, Konrad
Katowice
This article addresses the criminal liability of German citizens for the so-called Katyń Massacre Lie during the Third Reich. Its source materials are the records of three cases discovered in German archives. Questioning the official (and actual) German propaganda’s ver- sion about the massacre of Polish prisoners of war by the Soviets or negating its perpetration by the Soviets while attributing it to the Germans was subject to prosecution as criminal speech against the state. This paper brings to attention the circumstances under which such an act was committed, the statements said by the perpetrators, and a legal qualification which was grounds for indictment and conviction.
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego | University of Silesia Press
2020-04-19 11:42:08
application/pdf
https://journals.us.edu.pl/index.php/zdp/article/view/8915
Z Dziejów Prawa; Tom 11 Nr 2 (2018)
pol
##submission.copyrightStatement##
oai:ojs.www.journals.us.edu.pl:article/8916
2020-04-21T18:32:12Z
zdp:ROZ
nmb a2200000Iu 4500
"200419 2020 eng "
2353-9879
1898-6986
dc
Historia federalizmu fiskalnego w Niemczech od kongresu wiedeńskiego w 1815 r. do zjednoczenia Niemiec w 1990 r.
Nowakowska, Monika
Heidelberg
In federal systems, the accumulation, division, distribution, and administration of public finances can be covered by a collective notion of fiscal federalism. These financial relations are particularly interesting not only because by enabling funding of public tasks they are in fact a pillar of the state, but also because they are a kind of litmus test for changing social, economic, and political conditions. What is more, they perfectly reflect the model of federalism adopted in a country. Based on this, the author conducts an analysis of the development of financial relations in Germany and of its causes. She shows the „maturing” process of the German federation and adjusting its federal financial system to the new needs and goals of the state. A starting point for reflections is the establishment of a confederation of German states — German Confederacy at the Congress of Vienna in 1815. This article examines the most formative stages of federal fiscal relations starting from the strong federalism of the Second Reich and large dependence of central authority through the financial centralization of the Weimar Republic and complete liquidation of the federation during the Third Reich and continuing to the model of cooperative fiscal federal- ism introduced after World War II until the reunification of Germany in 1990.
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego | University of Silesia Press
2020-04-19 11:42:08
application/pdf
https://journals.us.edu.pl/index.php/zdp/article/view/8916
Z Dziejów Prawa; Tom 11 Nr 2 (2018)
pol
##submission.copyrightStatement##
oai:ojs.www.journals.us.edu.pl:article/8917
2020-04-21T18:32:58Z
zdp:ROZ
nmb a2200000Iu 4500
"200419 2020 eng "
2353-9879
1898-6986
dc
Teoria normy prawnej Szymona Rundsteina — założenia wyjściowe
Tkacz, Sławomir
Katowice
The subject of this article is an analysis of Szymon Rundstein’s theory of a legal norm. In the first part of his study, the author discusses primary trends in the theory of law in inter-war Poland. Indicating that normative concepts had few supporters, the author simultane- ously notes that they attracted law practitioners dealing with legal theory. The second part is an attempt at reconstructing Szymon Rundstein’s views on legal theory. Having proposed his meth- odology, the author analyzes Szymon Rundstein’s statements regarding both a legal norm, a cen- tral category in his considerations, and a normative system. In conclusion, it has been pointed out that although Szymon Rundstein takes a very rigorous approach to the normative assump- tion about the “purity” of the theory of law, he appears to be fascinated with phenomenology and frequently alludes to psychological theories. Specifically, many references alluding to Leon Petrażycki’s tradition can be traced in his writings. Thus, Szymon Rundstein’s theory of a legal norm modifies the normative assumptions of Hans Kelsen and is an original concept that was developed under the influence of many theoretical-legal views. It undoubtedly has a lot to offer and requires “re-reading”.
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego | University of Silesia Press
2020-04-19 11:42:08
application/pdf
https://journals.us.edu.pl/index.php/zdp/article/view/8917
Z Dziejów Prawa; Tom 11 Nr 2 (2018)
pol
##submission.copyrightStatement##
oai:ojs.www.journals.us.edu.pl:article/8918
2020-04-21T12:28:00Z
zdp:ROZ
nmb a2200000Iu 4500
"200419 2020 eng "
2353-9879
1898-6986
dc
Problem modelu apelacji w sprawach karnych w II Rzeczypospolitej w ujęciu porównawczym — historia czy współczesność?
Stawarska-Rippel, Anna
Katowice
Adamczyk, Tomasz
Katowice
Developing a system of appeals in court proceedings, both in criminal and civil cases, is a matter of particular interest for legal reformers, especially in times of political break- throughs. Admission of a full appeal, its limitation, or lack stems from the structure of the judi- ciary. Among priority tasks of the Codification Commission of the Second Republic of Poland was designing a system of appeals that would serve best the re-established Polish state. This article highlights the commission’s deliberations during work on the first Polish code of penal proceedings and during its far-reaching amendments. It discusses the standpoints of opponents and supporters of maintaining appeals from district court rulings decided by a judicial panel. Those problems have not lost their relevance. Until this day changes in a criminal lawsuit pri- marily attempt to streamline and accelerate penal proceedings. Under changing conditions, the search continues for the correct and adequate proportions between the protection of the defend- ant’s rights and the value of discovering the truth, the need for protecting public safety, fighting increasing crime, and protecting the victim’s interests.
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego | University of Silesia Press
2020-04-19 11:42:08
application/pdf
https://journals.us.edu.pl/index.php/zdp/article/view/8918
Z Dziejów Prawa; Tom 11 Nr 2 (2018)
pol
##submission.copyrightStatement##
oai:ojs.www.journals.us.edu.pl:article/8919
2020-04-21T12:34:19Z
zdp:ROZ
nmb a2200000Iu 4500
"200419 2020 eng "
2353-9879
1898-6986
dc
Prostibożenko, Oleg
Kijów
This article is devoted to research into the origins of the idea of community property in Soviet law and its development in the Soviet study of family law, legislation, and judicature. The paper deals with regulations concerning property relations of spouses in the Soviet empire. The author examines conditions and circumstances of the adoption of the first Soviet codes of family law and indicates their characteristics. He also analyzes the impact of spouses’ work on Soviet marital property system.
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego | University of Silesia Press
2020-04-19 11:42:08
application/pdf
https://journals.us.edu.pl/index.php/zdp/article/view/8919
Z Dziejów Prawa; Tom 11 Nr 2 (2018)
rus
##submission.copyrightStatement##
oai:ojs.www.journals.us.edu.pl:article/8920
2020-04-21T12:39:39Z
zdp:ROZ
nmb a2200000Iu 4500
"200419 2020 eng "
2353-9879
1898-6986
dc
Two views on the concept of self-government
Siskovič, Štefan
Trnawa
In the first of Czechoslovak republic, mainly under the influence of the normative theory, started many legal researchers to pay attention to public law branches. Administrative law and self-government were not the exceptions. The discussion about self-government was focused mainly on the issue of its function in society. On the one hand, we are confronted with a political concept of self-government, and on the other hand, with a legal concept of self-gov- ernment. The political concept of self-government was based on the historic originality of local authorities and on the idea that self-government is a collective version individual that has natural rights. The theory of legal concept of self-government was based on the fact that, despite the historic originality of the municipalities, the State is the only sovereign on its territory. The mu- nicipality is therefore only subject of its power and its competence is being delegated by the state. Self-government is therefore a collective organization created by state.
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego | University of Silesia Press
2020-04-19 11:42:08
application/pdf
https://journals.us.edu.pl/index.php/zdp/article/view/8920
Z Dziejów Prawa; Tom 11 Nr 2 (2018)
pol
##submission.copyrightStatement##
oai:ojs.www.journals.us.edu.pl:article/8921
2020-04-21T15:34:06Z
zdp:ROZ
nmb a2200000Iu 4500
"200419 2020 eng "
2353-9879
1898-6986
dc
Problem zastępstwa procesowego Skarbu Państwa w pierwszej dekadzie Polski Ludowej
Niewiński, Kamil
Białystok
This paper deals with an issue of legal representation throughout the history of Po- land, with special regard to the first decade after World War II. The Office of the Prosecutor General of the Republic of Poland created after the restoration of Poland’s sovereignty in 1918, providing a high quality of legal representation of the State Treasury, was reinstated by the communist authority after World War II in order to secure financial interests of the newly built people’s state. Nationalization of industry, an introduction of centrally-controlled economy, and expansion of the state administrative-economic apparatus to colossal proportions, however, led to a situation in which the centralized model of legal handling of the State Treasury ceased to be efficient. After the abolishment of the Office of the Prosecutor General of the Republic of Poland in 1951, the authorities attempted to implement a mixed model of legal representation. However, it only lasted for three years, and eventually, the Soviet model was copied — full decentraliza- tion of legal handling of the apparatus of authority, administration, and state-owned enterprises.
The decentralized model of legal management of the State Treasury’s interests remained in place unusually long, for over half a century. It outlasted the regime transformation by 16 years. Attempts to reinstate the centralized system of legal representation of the State Treasury were undertaken repeatedly (in 1990, 1992, and 1998). However, it was not until 2005, when the politi- cal climate was ready for this reform and the appointment of the Office of the Prosecutor General of the State Treasury, which resumed its activity in March 2006.
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego | University of Silesia Press
2020-04-19 11:42:08
application/pdf
https://journals.us.edu.pl/index.php/zdp/article/view/8921
Z Dziejów Prawa; Tom 11 Nr 2 (2018)
pol
##submission.copyrightStatement##
oai:ojs.www.journals.us.edu.pl:article/8922
2020-04-21T15:38:00Z
zdp:ROZ
nmb a2200000Iu 4500
"200419 2020 eng "
2353-9879
1898-6986
dc
Bolesław Bierut o prawie i jego podstawach ideologicznych w Polsce do 1952 r.
Szczygieł, Tomasz
Katowice
This article addresses the impact of politics and ideology on the development of law in the Polish People’s Republic during the Stalinist period. The entire legal system was influ- enced, and it was mostly visible within constitutional law and criminal law.
Bolesław Bierut’s persona demonstrates that statements made by the then highest ranks of the state apparatus were not without significance for the development and practical application of law. Abundant with ideology, Bierut’s addresses were a foundation for the continuing transforma- tions and justification for increasing repressive measures against actual and imagined enemies of the new authority. A tool for the revolutionary changes was the law.
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego | University of Silesia Press
2020-04-19 11:42:08
application/pdf
https://journals.us.edu.pl/index.php/zdp/article/view/8922
Z Dziejów Prawa; Tom 11 Nr 2 (2018)
pol
##submission.copyrightStatement##
oai:ojs.www.journals.us.edu.pl:article/8923
2020-04-21T15:45:04Z
zdp:ROZ
nmb a2200000Iu 4500
"200419 2020 eng "
2353-9879
1898-6986
dc
Szafrańska, Weronika
Katowice
In every state that has decided to introduce to its legal system the oversight of public administration by an administrative judiciary, one of the most crucial points appears to be the question of regulating the scope of such control. The creation of administrative courts itself does not guarantee proper and full protection of citizens against the actions of the authority. As is shown by the history of statutes of control, the legislator can de facto freely influence the judges in this matter by introducing either the so-called enumeration clause or a general clause.
Both aforementioned ways of determining the scope of contesting are derived from German legislation, in which Rudolf von Gneist’s and Otto Bähr’s concepts were „competing” over the years. The first saw the administrative judiciary mainly as an institution to protect the objective law order. For the latter, who put the individual’s rights first, it was pivotal that the administra- tive judiciary should provide full protection of citizens against the actions of the executive power. And it was the second of the two theories that led to a gradual disappearance of determining the object of protection in statutes regarding administrative court procedures by listing the categories of affairs liable to control (enumeration) with general clauses allowing submission of conceivably all activity of public administration to the cognizance of the courts.
The profound influence of ideas proposed by German administrative law theorists on con- temporary views of the administrative judiciary’s role in a democratic state following principles of the rule of law is clearly visible in an analysis of Polish regulations applying to administrative court proceedings. Earlier, in the 1980 Supreme Administrative Court Act, the legislator ex- cluded the „inconvenient” administrative cases by enumerations; this limitation presently seems impossible.
This article presents how the regulations regarding the scope of control of the administrative judiciary in Poland and Germany were changing over the years. The comparative method was mainly aimed at showing the changing approach to the judicial oversight of public administra- tion. The ideas adopted from our western neighbors were influential in the theory of administra- tive law not only in Poland, but also in Europe.
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego | University of Silesia Press
2020-04-19 11:42:08
application/pdf
https://journals.us.edu.pl/index.php/zdp/article/view/8923
Z Dziejów Prawa; Tom 11 Nr 2 (2018)
ger
##submission.copyrightStatement##
oai:ojs.www.journals.us.edu.pl:article/8925
2020-04-21T16:34:35Z
zdp:ROZ
nmb a2200000Iu 4500
"200419 2020 eng "
2353-9879
1898-6986
dc
Podręczniki prawnicze w ocenie Komisji Konsultacyjno-Naukowej przy Ministrze Sprawiedliwości Z dziejów stalinizacji nauczania prawa w Polsce
Fiedorczyk, Piotr
Białystok
The document discussed in this paper was prepared in 1950 by the Scientific-Advisory Committee, which was then operating at the Office of Minister of Justice. It was not released for publication, probably because of its highly controversial content. The Committee was established with an aim to promote Marxist-Leninist ideology in the Department of Justice and the study of law. The document contains the evaluation of fundamental legal textbooks which were the core of teaching law at universities at that time. In fact, it was a form of critique of their authors, the majority of whom did not apply Marxist ideology in their works. It was a most vicious attack and an outright threat against the professors meaning that no other approach would be tolerated. Some of the professors began to comply, but these were in the minority. Others applied the ideol- ogy on a very superficial level. Also, the textbooks of the deceased professors were criticized.
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego | University of Silesia Press
2020-04-19 11:42:08
application/pdf
https://journals.us.edu.pl/index.php/zdp/article/view/8925
Z Dziejów Prawa; Tom 11 Nr 2 (2018)
pol
##submission.copyrightStatement##
oai:ojs.www.journals.us.edu.pl:article/8926
2020-04-21T16:38:34Z
zdp:ART
nmb a2200000Iu 4500
"200419 2020 eng "
2353-9879
1898-6986
dc
Maximilian Becker: „Mitstreiter im Volkstumskampf. Deutsche Justiz in den eingegliederten Ostgebieten 1939—1945”. München: De Gruyter Oldenburg, 2014, 352 s.
Graczyk, Konrad
Katowice
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego | University of Silesia Press
2020-04-19 11:42:08
application/pdf
https://journals.us.edu.pl/index.php/zdp/article/view/8926
Z Dziejów Prawa; Tom 11 Nr 2 (2018)
pol
##submission.copyrightStatement##
oai:ojs.www.journals.us.edu.pl:article/8927
2020-04-21T16:46:12Z
zdp:WSP
nmb a2200000Iu 4500
"200419 2020 eng "
2353-9879
1898-6986
dc
Wojciech Organiściak (1961—2018)
Lityński, Adam
Mikołajczyk, Marian
Nawrot, Dariusz
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego | University of Silesia Press
2020-04-19 11:42:08
application/pdf
https://journals.us.edu.pl/index.php/zdp/article/view/8927
Z Dziejów Prawa; Tom 11 Nr 2 (2018)
pol
##submission.copyrightStatement##
oai:ojs.www.journals.us.edu.pl:article/8928
2020-04-21T16:50:00Z
zdp:KRO
nmb a2200000Iu 4500
"200419 2020 eng "
2353-9879
1898-6986
dc
Kronika Katedry Historii Prawa za rok 2017
Adamczyk, Tomasz
Katowice
Nancka, Grzegorz
Katowice
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego | University of Silesia Press
2020-04-19 11:42:08
application/pdf
https://journals.us.edu.pl/index.php/zdp/article/view/8928
Z Dziejów Prawa; Tom 11 Nr 2 (2018)
pol
##submission.copyrightStatement##
oai:ojs.www.journals.us.edu.pl:article/8929
2020-06-28T03:54:43Z
zdp:KRO
nmb a2200000Iu 4500
"200419 2020 eng "
2353-9879
1898-6986
dc
Publikacje pracowników Katedry Historii Prawa za rok 2017
Adamczyk, Tomasz
Katowice
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego | University of Silesia Press
2020-04-19 11:42:08
application/pdf
https://journals.us.edu.pl/index.php/zdp/article/view/8929
Z Dziejów Prawa; Tom 11 Nr 2 (2018)
pol
##submission.copyrightStatement##
oai:ojs.www.journals.us.edu.pl:article/8935
2020-04-27T18:29:55Z
zdp:ROZ
nmb a2200000Iu 4500
"200423 2020 eng "
2353-9879
1898-6986
dc
Zasada praedia debent esse vicina w prawie rzymskim oraz jej znaczenie w polskim prawie cywilnym
Ożarowska, Joanna
Katowice
Apart from universal principles regulating servitude, Roman law encoded also those that referred strictly to land servitude. These were the principles that specified their execution. The present article focuses on the praedia debent esse vicina principle, which was known already in Roman law. The author, relating to the opinions of jurists, not only analyses the significance of the aforementioned principle in Roman Law, but also makes an attempt at demonstrating it in the Polish civil law.
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego | University of Silesia Press
2020-04-23 09:13:02
application/pdf
https://journals.us.edu.pl/index.php/zdp/article/view/8935
Z Dziejów Prawa; Tom 10 (2017)
pol
##submission.copyrightStatement##
oai:ojs.www.journals.us.edu.pl:article/8936
2020-04-27T18:35:18Z
zdp:ROZ
nmb a2200000Iu 4500
"200423 2020 eng "
2353-9879
1898-6986
dc
Wincenty Skrzetuski o „sądach zadwornych”
Organiściak, Wojciech
Katowice
Wincenty Skrzetuski was a renown pedagogue, historian, lawyer, and political writer of the Stanislavian age. The aim of the present article is to discuss his views upon the so-called landed estate court (sąd zadworny), which included the relational court, the assessorial court, and the referendary court. Skrzetuski formulated his thoughts on this institution in the prominent work known as Prawo polityczne narodu polskiego [Political law of the Polish nation] published in the years 1782—1784. In this publication, he discussed the history of each of the aforemen- tioned courts, as well as their structure, functioning and the scope of cases adequate for them.
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego | University of Silesia Press
2020-04-23 09:13:02
application/pdf
https://journals.us.edu.pl/index.php/zdp/article/view/8936
Z Dziejów Prawa; Tom 10 (2017)
pol
##submission.copyrightStatement##
oai:ojs.www.journals.us.edu.pl:article/8937
2020-04-27T18:40:41Z
zdp:ROZ
nmb a2200000Iu 4500
"200423 2020 eng "
2353-9879
1898-6986
dc
The Divorce Law in the Kingdom of Hungary
Lanczova, Ingrid
Trnava
In this article, we present the history of divorce law in the Kingdom of Hungary. The reader is briefly informed about the Hungarian divorce law since the 11th century; however, attention is drawn primarily to Law XXXI/1894. This law, also known as the Marriage Act, was adopted for the Hungarian territory within the Austro-Hungarian Empire, where it allowed dissolubility of Hungarian marriages. We describe the historical background of the adoption of the Marriage Act and the reaction of the Catholic Church to it. Next, there is an analysis of all divorce grounds according to the Marriage Act. A special attention is paid to Section 77, which softened the strictness of divorce law. Finally, an interesting effect of the Marriage Act beyond the borders of Hungary is demonstrated.
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego | University of Silesia Press
2020-04-23 09:13:02
application/pdf
https://journals.us.edu.pl/index.php/zdp/article/view/8937
Z Dziejów Prawa; Tom 10 (2017)
pol
##submission.copyrightStatement##
oai:ojs.www.journals.us.edu.pl:article/8938
2020-04-27T18:44:17Z
zdp:ROZ
nmb a2200000Iu 4500
"200423 2020 eng "
2353-9879
1898-6986
dc
Zasada demokracji w Konstytucji weimarskiej
Bożek, Michał
Katowice
Up to the end of the World War I, the foundation of german constitutionalism was the monarchical principle. For many 19th-century state and law theoreticians in germany this principle was indeed synonymous to constitutionalism. Constitutionalism itself, in turn, was commonly identified with the contemporary monarchical system of german countries. On the other hand, the foundation of the constitution enacted in August 1919 in Weimar was the prin- ciple of democracy, which was set out in the Art. 1 of the constitution as the principle of the sovereignty of the nation. The principle of democracy took a specific form in the Weimarian con- stitution, combining direct democracy with representative democracy. The elements of the direct democracy were people’s initiative and referendum. The representative democracy, on the other hand, was realized by means of citizen rights with regard to the election of deputies to the Reich- stag and the president of the german Reich. Due to the lack of appropriate democratic traditions and a complex social and political situation of the Weimar Republic, the democracy did not gain a foothold in germany. Neither the mechanisms of direct democracy nor the ones of representa- tive democracy passed muster with the voters. The referendum was held twice, however due to the low electoral turnout it was not valid. Also, the presidential election was conducted twice, and it was won by the opponent of parliamentary democracy, the marshal Paul von Hindenburg. In contrast, the results of parliamentary elections usually resulted in the political split of Reichstag. yet, up to the beginning of 1930s new governments managed to be set up, which were supported by the parliamentary majority. In the final years of the Weimar Republic, however, such a pos- sibility did not exist. A habit was formed of convening the so-called presidential cabinets. These were the governments convened by the President which took advantage of his support, and their activity was enabled by the President’s emergency powers specified by the Art.48, par. 2 of the constitution. It turned out that the actual demise of Weimarian democracy was the takeover of the government by Adolf Hitler in January 1933 as a consequence of the electoral success of his Nazi Party.
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego | University of Silesia Press
2020-04-23 09:13:02
application/pdf
https://journals.us.edu.pl/index.php/zdp/article/view/8938
Z Dziejów Prawa; Tom 10 (2017)
pol
##submission.copyrightStatement##
oai:ojs.www.journals.us.edu.pl:article/8939
2020-04-27T18:50:47Z
zdp:ROZ
nmb a2200000Iu 4500
"200423 2020 eng "
2353-9879
1898-6986
dc
Przestępstwa przeciwko moralności w pracach Komisji Kodyfikacyjnej II Rzeczypospolitej
Szczygieł, Tomasz
Katowice
The article presents the works of Codification Commission in the Second Republic of Poland on the specific section of the penal code. It considers the discussion on the reports of Juliusz Makarewicz and Stefan glaser on offences against the so-called morality.
The article not only emphasizes the views of the most prominent lawyers of the interwar period on the issues of sexual freedom, but also underlines the ideological differences regarding this matter. It also points out to a universal contribution of contemporary codification works to the understanding of the degree of state interference with the sexual freedom of an individual. Most of the opinions and legislative solutions of that time has remained unchanged up to this day, which only emphasizes a universal value of the presented discussion.
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego | University of Silesia Press
2020-04-23 09:13:02
application/pdf
https://journals.us.edu.pl/index.php/zdp/article/view/8939
Z Dziejów Prawa; Tom 10 (2017)
pol
##submission.copyrightStatement##
oai:ojs.www.journals.us.edu.pl:article/8940
2020-04-27T18:56:33Z
zdp:ROZ
nmb a2200000Iu 4500
"200423 2020 eng "
2353-9879
1898-6986
dc
Polskie prawo prasowe w latach 1919—1939
Todos, Katarzyna
Katowice
The view that the press has an almost unlimited power of influencing public opinion is hard to question. For this reason, legal regulations regarding the press have frequently been dependent on the current political system. State authorities, being aware of the impact that the press may have on public opinion, have been eager to create the press law. The years 1919—1939 were a period of increased legislative activity with respect to the press law on the territory of Poland. The legal acts that were passed at that time aimed not only at eliminating particularisms stemming from the regulations practised by the invading countries, but also at shaping the limits of the freedom of press so as to enable the authorities to control the content of the published texts. Therefore, the present article analyses individual press law acts applicable in the years 1919—1939 for the legal structures that affected the degree of freedom of speech granted to the press. Also, an attempt has been made at answering the question whether the contemporary po- litical situation has affected the shape of the press law.
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego | University of Silesia Press
2020-04-23 09:13:02
application/pdf
https://journals.us.edu.pl/index.php/zdp/article/view/8940
Z Dziejów Prawa; Tom 10 (2017)
pol
##submission.copyrightStatement##
oai:ojs.www.journals.us.edu.pl:article/8941
2020-04-27T19:03:21Z
zdp:ROZ
nmb a2200000Iu 4500
"200423 2020 eng "
2353-9879
1898-6986
dc
Koncepcje doktrynalne i wymiar praktyczny postulowanych zmian statutu organicznego województwa śląskiego w okresie II RP
Drogoń, Andrzej
Katowice
After gaining independence, the Second Republic of Poland had to face many chal- lenges, among which the unification of the political system was the most important one. It deter- mined the stability of life, the homogeneity of the political system, the elimination of regional particularisms, and the construction of the basis which would unite social structure. This process faced obstacles that were frequently impossible to overcome. It was vital to reconcile contradic- tions with challenges imposed by various factors based on inner conditioning and additionally reinforced with a catastrophic economic situation, with a complex social and national condition, as well as international situation.
The newly-established Silesian voivodeship was one of those regions where most of the aforementioned problems were especially pronounced. It was connected with a vast decentraliza- tion which took the form of the autonomy that was granted to this voivodeship.
The present article discusses only a handful of examples that depict the conflicts which in practical terms manifested the differences concerning the extent of autonomous rights that had been attributed to the Silesian voivodeship. At that time, the conflicts were not accompanied by the doctrinal debate nor by any other legal discussion on the matter in question that would specify mutual relations between the central government units and the autonomous authorities, mainly the Silesian Sejm.
The problem of the autonomy of the Silesian Voivodeship and the constitutionality of the or- ganic statute became the subject of a serious doctrinal discussion after the adoption of the April constitution in 1935. The changes that had been introduced had a considerable influence on some political solutions of the Silesian voivodeship. This direction seemed to confirm the thesis about the inevitability of serious changes in the political structure of this voivodeship. The adoption of one of the two solutions, namely either the abolishment of the political system that guaranteed autonomy or its deep reconstruction, was just a matter of time.
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego | University of Silesia Press
2020-04-23 09:13:02
application/pdf
https://journals.us.edu.pl/index.php/zdp/article/view/8941
Z Dziejów Prawa; Tom 10 (2017)
pol
##submission.copyrightStatement##
oai:ojs.www.journals.us.edu.pl:article/8942
2020-04-27T19:07:18Z
zdp:ROZ
nmb a2200000Iu 4500
"200423 2020 eng "
2353-9879
1898-6986
dc
Prawo spadkowe w nieznanym projekcie kodeksu cywilnego
Moszyńska, Anna
Toruń
In literature on the codification of the civil law in Poland after the WWII, the years 1950—1954 are a research gap. The preparation of the draft of the Civil Code in 1951 remains al- most an unknown fact. The aim of this article is to present the work on the last book of this draft and solutions adopted herein. It is worth paying a closer attention to them, as they formed a clear example of progressive stalinization and compulsory transplantation of the Soviet patterns. The circle of statutory heirs was significantly narrowed, the freedom of testation was heavily re- stricted. Testate succession became almost completely meaningless. Under the former name of “legitime”, a reserve system (a forced share) was introduced. Testator could dispose of only a half of his assets, the rest had to be preserved for the benefit of the forced heirs. The responsibility for debts had been limited in a way which caused a high risk for creditors. The hastily prepared draft contained many gaps and errors. However, the political climate was not conducive to taking into account the remarks made to the draft.
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego | University of Silesia Press
2020-04-23 09:13:02
application/pdf
https://journals.us.edu.pl/index.php/zdp/article/view/8942
Z Dziejów Prawa; Tom 10 (2017)
pol
##submission.copyrightStatement##
b119ebde3a8558794bde8ac68014205f