Literatura czeska i nowe media. Wprowadzenie do tematu
Abstrakt
Z czeskiego przełożyła Małgorzata Kalita.
Artykuł poświęcony jest transformacji jaką przeszła czeska literatura oraz kultura literacka w wyniku nadejścia i rozprzestrzeniania się nowych mediów oraz technologii komunikacji (zwłaszcza Internetu) w drugiej połowie lat 90 ubiegłego stulecia. Metodologia opiera się na pojęciu remediacji, wprowadzonej przez J.D. Boltera i zaadaptowanej na potrzeby badań historyczno-literackich. Niniejszy artykuł przygląda się materiałowi, który możemy podzielić na dwie główne grupy. Pierwsza z nich, to czeska społeczność internetowa wykorzystująca nowe możliwości do tworzenia i prezentowania tekstu literackiego (hipertekst, fora literackie, blogi); druga obejmuje teksty rozpowszechniane za pomocą tradycyjnego medium druku, lecz wprost odwołujące się do nowych technologii cyfrowych oraz medialnych (powieść blogowa, powieść e-mailowa, wiersze w formie wiadomości tekstowych). W zakończeniu zaprezentowane zostają trzy wiodące mechanizmy wspólnej interakcji między literaturą czeską a Internetem.
Słowa kluczowe
Nowe media; Internet; Historia literatury; Technologia; Kultura literacka
Bibliografia
Baňková, Markéta. „Hraju si.” Reflex, č. 19 (1999) <http://mesto.avu.cz/tisk/rozhovorreflex. html> (23.07.2012)
Baňková, Markéta. Město. 1999 <http://mesto.avu.cz> (30.05.2011)
Bauer, Michal. “Úvahy nad sborníkem Bítov ‚ 98 (Stančíkova neznalost, anebo Stradického podvod?).” Tvar 10, č. 12 (1999)
Bolter, Jay David, Richard Grusin. Remediation. Understanding New Media. Cambridge: MIT Press, 1999.
Brabec, Jiří [Viktorie Hradská]. Česká avantgarda a film. Praha: Československý filmový ústav, 1976. Kostka Neumann, Stanislav. Ať žije život! Praha Fr.: Borový, 1920.
Čapek, Josef. „Film.” W Nejskromnější umění. Praha: Československý spisovatel, 1962.
Čapek, Karel. „…má-li se kino jednou zreformovat.” W Divadelníkem proti své vůli. Praha: Orbis, 1968.
Čapek, Karel. „Biograf.” W Divadelníkem proti své vůli. Praha: Orbis, 1968.
Cekota, Petr. „Zbytečný internet.” Tvar 8, č. 6, (1997).
Češka, Jakub. Hledání běžeckého těla. Praha: Togga, 2008.
Ciszewska, Ewa. Wielki powrót interaktywnego „Kinoautomatu” <http://stopklatka. pl/wiadomosci/-/7184262,wielki-powrot-interaktywnego-kinoautomatu-> (20.05.2011)
Čmejrková, Světla, Jana Hoffmanová, red. Mluvená čeština. Hledání funkčního rozpětí. Praha: Academia, 2011.
Delluc, Louis. Photogénie. Paris: Editions de Brunoff, 1920.
Dynka, Jiří. „pop sex.” W Minimální okolí mrazícího boxu. Brno: Větrné mlýny, 1997; Jiří Dynka, Minimální okolí mrazícího boxu, < http://www.magazlin.cz/dynka/popsex.htm> (30.05.2011)
Eco, Umberto. Od internetu ke Guttenbergovi. W Mysl a smysl. Břeclav: Moravia Press, 2000.
Eisenstein, Elizabeth Lewisohn. The Printing Press as an Agent of Change. Cambridge: Cambridge University Press, 1979.
Fairclough, Norman. Discourse and Social Change. Cambridge: Polity Press, 1992.
Fendrych, Martin. Slib, že mě zabiješ. Praha: Argo 2009.
Heibach, Christiane. Literatur im elektronischen Raum, Frankfurt am Mein: Suhrkamp, 2003.
Holub, Miroslav. „S podstatným potěšením konstatuji….” Tvar, 8, č. 6, (1997).
Holub, Norbert. “Liternet.” Tvar 8, č. 4, (1997).
Hule, Miroslav. 99 milostných SMS. Třeboň: Carpio, 2004.
Jenkins, Henry. Convergence Culture. Where Old and New Media Collide. New York: New York University Press, 2006.
Jiroušek, Jan. „Sémiotika verbálněvizuální vztahů v Seifertově sbírce (a Teigově knize) Na vlnách TSF.” Literární archiv, č. 32–33 (2001).
Kafka, Tomáš. Verše v roce. Brno: Petrov, 2005.
Kotrlý, Zdeněk. Bludice (román v SMS). Praha: Mladá fronta, 2005.
Král, Petr. „Česká poesie a svět po katastrofę.” W Bítov‚ 98: Poezie: Svět a domov. Kdo je autor poezie, red. Martin Pluháček. Brno: Petrov, 1999.
Mahen, Jiří. Husa na provázku. 6 filmových libret. Praha: Aventinum, 1925.
McLuhan, Marshall. Zrozumieć media. Przedłużenia człowieka. Przeł. Natalia Szczucka. Warszawa: Wydawnictwa Naukowo-Techniczne, 2004.
Nezval, Vítězslav. “Černá hodinka v biografu.” W Zpáteční listek. Praha: Fr. Borový, 1933.
Nezval, Vítězslav. “Film”. W Avantgarda známá a neznámá, t. 2, red. Štěpán Vlašín et al. Praha: Svoboda, 1972.
Nezval, Vítězslav. “Rakieta.” W Pantomima, Ústřední studentské knihkupectví a nakladatelství. Praha, 1924.
Odillo, Petr [Stradický ze Strdic]. „Přednáška s mnoha názvy.” W Martin Pluháček, red. Bítov ‚98: Poezie: Svět a domov. Kdo je autor poezie? Brno: Petrov, 1999.
Odillo, Petr [Stradický ze Strdic]. NETmrtelnost, NETonečnost, 2001, http://www.ardor.info/net.html (12.05.2007).
Rettberg, Jill Walker. Blogging. Digital media and society series. Cambridge: Polity Press, 2008.
Šanda, Michal. Psychoanal. <http://www.magazlin.cz/sanda/> (30.05.2011)
Seifert, Jaroslav. “Plátno v kinu.” W Město v slzách, Komunisticke knihkupectvi a nakladatelstvi Praha: Rejman Rudolf, 1921.
Seifert, Jaroslav. „Počítadlo lásky.” W Na vlnách TSF. Praha: Petr, 1925.
Shanfeldová, Yveta. Noční krční hřídel. Praha: Host, 2006.
Simanowski, Roberto. “Tod des Autors? Tod des Lesers!” W p0es1s. Ästhetik digitaler Poesie/ The Aesthetics of Digital Poetry, red. Friedrich W. Block, Christiane Heibach, Karin Wenz, Hatje Cantz. Berlin: 2004.
Simanowski, Roberto. Digitale Medien in der Erlebnisgesellschaft. Reinbek bei Hamburg: Rowohlt, 2008.
Škrabal, Karel. „SMSky cestou z Prahy.” W Strašpytel. Brno: Druhé město, 2007.
Soukup, Daniel. Výhled do skály. Praha: Host, 2007.
Švácha, Rostislav, Marie Platovská, red. Dějiny českého výtvarného umění, VI/2. 1958–2000.
Szczepanik, Petr. “Digitální narativita aneb Píšící čtenář.” Tvar 10, č. 16 (1999).
Teige, Karel. „Estetika filmu a kinografie.” W Avantgarda známá a neznámá, t. 1, red. Štěpán Vlašín et al. Praha: Svoboda, 1971.
Teige, Karel. Svět který voní. Praha: Odeon – Jan Fromek, 1930.
Tille, Václav. „Film.” W Lubomír Linhart, Václav Tille – první estetik filmu. Praha: Československý filmový ústav, 1968.
Vodák, Jindřich. „Listy z prázdnin.” W Jindřich Vodak, Cestou. Praha: Melantrich, 1946.
Vodička, Miloš. Tradicionál. Praha: BBart, 2003.
Zemánek, Jiří. „Od ideologie reality k pluralitním modelům. České umění elektronických médií v devadesátých letech.” W Dějiny českého výtvarného umění VI /2. 1958–2000, red, R. Švácha, M. Platovská. Praha: Academia, 2007.
BIO Karela Piorecký'ego
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
