Zasady estetyczne ekspresjonizmu i jego losy w literaturze rosyjskiej


Abstrakt

W artykule rozpatrywany jest wpływ zasad estetycznych ekspresjonizmu na literaturę rosyjską XX wieku w oparciu o wybraną twórczość takich autorów jak m. in. Aleksiej Riemizow, Andriej Bieły, Jewgienij Zamiatin, Borys Pilniak. Zwrócenie uwagi na utwory pisarzy pierwszego popaździernikowego dziesięciolecia pozwala autorowi artykułu wykazać, że ekspresjonizm de facto uformował się jako strategia artystyczna determinująca rozwój ówczesnych kierunków i prądów literackich.

Summary

The aesthetic principles of the expressionism and its destiny in Russian literature

The influence of expressionism on the Russian literature is considered in this article, which is designated by a number of authors: A.Remizov, A.Belyj, E.Zamjatin, B.Pil'njak. Addressing to the works of the writers of the first post-October decades allows the researcher to state that expressionism became an artistic intention, which influenced trends of the literature of those years.

 


Słowa kluczowe

ekspresjonizm; estetyka; poetyka; teoria kultury

Bibliografia:

Андрей Белый: проблемы творчества (Статьи. Воспоминания. Публикации), сост. С. Лесневский, А. Михайлов, Советский писатель, Москва 1988, s. 366.

Л.Н. Анпилова, Проза Бориса Пильняка 20-х годов: поэтика художественной целостности: Диссертация кандидата филологических наук, Екатеринбург 2003.

Н.Ю. Буровцева, Проза С. Кржижановского: проблему поэтики: Диссертация кандидата филологических наук, Москва 1998.

Й. Ван-Баак, Мир по Кржижановскому, ,,Russian Literature” 1999, t. 45, s. 361-371.

А. Веселый, Гуляй Волга, Слово Тюмени, Тюмень 1993, s. 7.

М.М. Голубков, Экспрессионистические тенденции, w: М.М. Голубков, Русская литература ХХ в.: после раскола, Аспект Пресс, Москва 2001, s. 220-225.

Л.Н. Дарьялова, Русский экспрессионизм в прозе 20-х годов: немецкие истоки, национальное своеобразие, w: Актуальные проблемы и перспективы филологии, КГУ, Калининград 1996.

История русской советской литературы в 4-х томах, t. 1, Наука, Москва 1967, s. 18-32.

История русской советской литературы (1917-1941), ред. И.А. Метченко, С.М. Петров, Просвещение, Москва 1975.

М.В. Козьменко, Алексей Ремизов, w: Русская литература на рубеже веков (1890 ‒ начало 1920-х годов), t. 2, ИМЛИ РАН, Наследие, Москва 2001, s. 345-367.

С. Кржижановский, Странствующее «странно», w: С. Кржижановский, Сказки для вундеркиндов, Советский писатель, Москва 1991.

А. Кручоных, 1914-24 гг., «Леф» 1925, № 3(7), s. 30-32.

Е.В. Моисеева, Художественный мир прозы С. Кржижановского: Диссертация кандидата филологических наук, Екатеринбург 2002.

В.В. Мусатов, История русской литературы первой половины XX века (советский период), Академия, Москва 2001, s. 26-34.

Т.Л. Никольская, О русском экспрессионизме, w: М.О. Чудакова, Тыняновский сборник. Четвертые Тыняновские чтения, Зинатне, Рига 1990, s. 173-180.

Е.Б. Скороспелова, Идейно-стилевые течения в русской советской прозе первой половины 20-х годов, Изд-во Московского ун-та, Москва 1979, s. 49-77.

В.А. Сухов, Сергей Есенин и имажинизм: Диссертация кандидата филологических наук, Москва 1997.

В. Терехина, Бедекер по экспрессионизму, «Арион» 1998, № 1.

В. Терехина, Экспрессионизм: русские реалии, «Человек» 2000, № 2.

В.М. Толмачев, Экспрессионизм: конец фаустовского человека, w: Л. Ришар, Энциклопедия экспрессионизма, Республика, Москва 2003, s. 400.

В. Хлебников, Есть запах цветов медуницы w: Собрание произведений Велимира Хлебникова, ред. Ю. Тынянов, Н. Степанов, t. 5, Издательство писателей в Ленинграде, Ленинград 1933, s. 93.

М. Цветаева, Об искусстве, Искусство, Москва 1991, s. 368.

I. Babel, Syn rabbiego, w: I. Babel, Historia jednego konia, przeł. J. Pomianowski, Czytelnik, Warszawa 1988, s. 183.

M.M. Bachtin, Twórczość Franciszka Rabelais'go a kultura ludowa średniowiecza i renesansu, przeł. A. i. A. Goreniowie, Wydawnictwo Literackie, Kraków 1975, s. 102.

B. Ławrieniew, Gwiaździsty blask, w: B. Ławrieniew, Czterdziesty pierwszy i inne opowiadania, przeł. M. Wisłowska, Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, Warszawa 1960, s. 37.

W. Szkłowski, Zoo. Listy nie o miłości albo Trzecia Heloiza, w: W. Szkłowski, Jeszcze nie wszystko skończone…, przeł. A. Berkieta, J. Skrunda, Wydawnictwo Akademickie SEDNO, Warszawa 2016, s. 398.


Opublikowane : 2019-12-16


ŚcibiorA., & LejdermanN. (2019). Zasady estetyczne ekspresjonizmu i jego losy w literaturze rosyjskiej. Er(r)go. Teoria - Literatura - Kultura, (39), 203-2014. https://doi.org/10.31261/errgo.7401

Agnieszka Ścibior  agnieszka.scibior@doctoral.uj.edu.pl
Instytut Filologii Wschodniosłowiańskiej Uniwersytetu Jagiellońskiego  Polska
https://orcid.org/0000-0002-8093-5695
Naum Lejderman 




Creative Commons License

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.

Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.

1. Licencja

Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.

2. Oświadczenie Autora

Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.

Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.

UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).

3. Prawa użytkownika

Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.

4. Współautorstwo

Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.

Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).