Mobilność kulturowa w badaniach nad przedstawieniami - perspektywy metodologiczne
Abstrakt
Artykuł jest próbą nakreślenia metodologicznych perspektyw jakie rysują się przed badaczami performansów artystycznych w związku z ogłoszonym przez Stephena Greenblatta Manifestem kulturowej mobilności w 2010 roku. Autorka poddaje w nim analizie koncepcję stref kontaktu wprowadzoną do humanistyki przez Mary Luise Pratt, rozwiniętą następnie przez Stephena Greenblatta oraz Donnę J. Haraway, pokazując w jaki sposób pozwala ona przeformułować obowiązujące do tej pory w obrębie performatyki rozumienie pojęcia "przedstawienia" (performansu). Sugeruje, że poprzez strefy kontaktu, rozumiane jako przestrzeń wzajemnego spotkania i redefiniowania się uczestniczących w niej heterogenicznych podmiotów jako badacze kultury zyskujemy możliwość nowego sposobu oglądu zastanej rzeczywistości kulturowej i poznawania jej emergentnych znaczeń. Swoje hipotezy autorka rozwija w oparciu o analizę dwóch przykładów: performansu Exhibit B, Bretta Bailey’a z 2013 roku oraz wystawy fotografii Pietera Ugo, Between the Devil and the Deep Blue Sea w Museu Coleção Berardo, Lizbona (05.07.2018 – 07.10.2018).
Słowa kluczowe
strefy kontaktu; przedstawienie; performans; emergencja
Bibliografia
Auslander, Philip, 2007, Liveness. Performance in a Mediatized Culture, Routledge, London- New–York.
Auslander,Philip, 2012, Na żywo czy…?, przeł. M. Borowski, M. Sugiera, „Didaskalia” nr.107, s 18 - 27.
Clifford, James, 1997, Museum as Contact Zones, [w:] Tegoż, Routes: Travel and Translation in the Late Twentieth Century, Harvard University Press, Cambridge, s. 188-219.
Fischer-Lichte, Erika, 2008, Estetyka performatywności, tł. Mateusz Borowski, Małgorzata Sugiera, Księgarnia Akademicka, Kraków.
Greenblatt, Stephen and others, 2010, Cultural Mobility. A Manifesto, Cambridge University Press, Cambridge.
Greenblatt, Stephen, 2011, Mobilność kulturowa. Wprowadzenie i Manifest badań nad mobilnością kulturową, tł. Mateusz Borowski, Małgorzata Sugiera, „Didaskalia” nr. 106, s. 42-46 i 47.
Haraway,Donna J., 2008, Training in the Contact Zones. Power , Play and Inventionin the Sport of Agility, [w:] Donna J. Haraway, When Species Meet, University of Minnesota Press, Minneapolis – London, s. 205 -246.
Herrmann, Max, 1914, Forschungen zur deutschen Theatergeschichte des Mittelalters und der Renaissance, część II, Berlin.
Performatyka. Terytoria, 2017, red. Ewa Bal, Dariusz Kosiński, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków.
Phelan,Peggy, 2003, Unmarked. The Politics of Performance, Routledge, London-New York.
Pratt, Mary Luise, 2008, Art of the Contact Zone, [w:] Ways of Reading, ed. David Bartholomae, Anthony Petrosky, 8th edition, Boeford/St. Martin’s, Boston, s. 497-516.
Savarese, Nicola, 2012, MitOrientu (1), tłum. Ewa Bal, “Didaskalia” n. 112
Savarese, Nicola, 2013, MitOrientu (2), tłum. Ewa Bal, “Didaskalia” n. 113.
Savarese, Nicola, 2006, Teatro e spettacolo tra Oriente e Occidente, Editori Laterza (1992), Roma-Bari.
Uniwersytet Jagielloński Polska
https://orcid.org/0000-0002-2434-6108
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
