Forum Polityki Kryminalnej

Mózg Marii Skłodowskiej i inne przypadki – warunki równych szans rozwoju naukowego kobiet i mężczyzn

Monika Płatek — 2023-09-25

Zjawisko dyskryminacji na polskich uczelniach medycznych z perspektywy studentek i studentów

Agata Krzywoń — 2023-11-30

Tematyka niniejszego artykułu dotyczy dyskryminacji na polskich uczelniach medycznych. Podstawą do jego przygotowania było badanie przeprowadzone przez autorki w pierwszych miesiącach 2023 r. wśród studentek oraz studentów uniwersytetów medycznych z całej Polski. Jednym z najczęstszych powodów dyskryminacji, wymienianym zarówno przez mężczyzn, jak i kobiety, była płeć. Autorki starały się ustalić, czy studenci znają możliwości zgłaszania przypadków dyskryminacji do właściwych organów oraz jakie są przyczyny, dla których decydują się tego nie robić. Badanie miało również na celu ustalenie, z jaką reakcją ze strony uczelni spotykają się studenci, którzy reagują na zachowania dyskryminacyjne, i czy ich zdaniem są to działania wystarczające. Odpowiedzi udzielone przez respondentów dowodzą, że dyskryminacja na uniwersytetach medycznych stanowi problem powszechny oraz wielowymiarowy.

Dostępność wydarzeń naukowych organizowanych przez polskie uczelnie w perspektywie udziału osób niepełnosprawnych oraz innych osób ze szczególnymi potrzebami

Karolina Paluszek — 2023-12-28

Dostępność uczelni w Polsce wzrasta w ostatnich latach. Liczne projekty w zakresie dostępności architektonicznej, cyfrowej oraz komunikacyjno-informacyjnej są realizowane w wielu ośrodkach akademickich. Niemniej, z reguły dotyczą one zapewnienia dostępności odbiorcom kształcenia (a więc studentom, słuchaczom studiów podyplomowych, doktorantom), natomiast potrzeby nauczycieli akademickich oraz badaczy są w nich marginalizowane bądź pomijane.

Uczestnictwo w wydarzeniach naukowych stanowi jedną z podstawowych aktywności podejmowanych w ramach działalności naukowej. Czynny udział podejmowany już przez studentów, ale przede wszystkim przez pracowników naukowych, daje możliwość konfrontacji poglądów z innymi osobami, wymiany doświadczeń oraz dyskusji o pomysłach, a tym samym umożliwia rozwój nauki.

W niniejszym artykule omówiono wyzwania związane z uczestnictwem w wydarzeniach naukowych osób ze szczególnymi potrzebami. Autorka analizuje prawne aspekty zagadnienia oraz przedstawia wyniki przeprowadzonego badania dostępności wydarzeń organizowanych przez polskie uczelnie. W pracy zawarto ponadto praktyczne wskazówki dla ich organizatorów, zainteresowanych spełnieniem wymagań dostępności.

Plagiat jako forma braku poszanowania praw autorskich pracowników nauki. Perspektywa wiktymologiczna

Eugeniusz Moczuk — 2023-12-29

Patologia w środowisku akademickim nie jest zjawiskiem odosobnionym. Różnorodne zjawiska dysfunkcjonalne, które pojawiają się w tej społeczności, obejmując wiele zachowań, nie mają nic wspólnego z prawdą naukową czy ethosem uczonego. Jedną z takich sytuacji jest zjawisko plagiaryzmu w nauce, na którego genezę składają się liczne czynniki mające charakter instytucjonalny, instytucjonalno-organizacyjny, grupowy i indywidualny. I mimo istnienia odpowiednich przepisów prawa, które mówią o prawie autorskim, własności intelektualnej, czy o przywłaszczaniu sobie autorstwa albo wprowadzaniu w błąd co do autorstwa całości lub części cudzego utworu, brakuje legalnej definicji plagiatu, a zjawisko to nie zostało nadal wyeliminowane ze współczesnej nauki. W niniejszym opracowaniu dokonano analizy plagiaryzmu z perspektywy wiktymologicznej, prezentując, jakie są odczucia ofiary plagiatu w sytuacji, gdy posiądzie ona wiedzę o takim zdarzeniu. Wykorzystano tu analityczną metodę jakościową z zakresu socjologii prawa, jaką jest analiza przypadku.

Kontratyp aksjologiczny z art. 275 ust. 1a ustawy – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce jako przejaw patologii legislacyjnej w postępowaniu dyscyplinarnym wobec nauczycieli akademickich

Paweł Czarnecki — 2023-10-12

Przedmiotem artykułu jest rozwiązanie legislacyjne przewidziane w art. 275 ust. 1a ustawy z 20 lipca 2018 r. – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce o treści: „Nie stanowi przewinienia dyscyplinarnego wyrażanie przekonań religijnych, światopoglądowych lub filozoficznych”, które wprowadzono w dniu 10 grudnia 2021 r. Autor omawia okoliczności towarzyszące wprowadzeniu tej regulacji wobec nauczycieli akademickich, a następnie prezentuje cel jej wprowadzenia, zarówno krytykując nieprecyzyjne przesłanki zastosowania tego rozwiązania legislacyjnego, jak i omawiając praktyczne problemy proceduralne stosowania wskazanego przepisu. Natomiast w konkluzjach domaga się uchylenia wprowadzonego przepisu. Autor krytykuje nowe rozwiązanie, gdyż pozwala ono wyłączyć odpowiedzialność dyscyplinarną nauczycieli akademickich, a w końcowej części swoje rozważania ilustruje danymi statystycznymi na temat stosowania art. 275 ust. 1a omawianej ustawy.

Odpowiedzialność cywilna uczelni za szkody wyrządzone przez molestowanie seksualne pracowników lub studentów

Anna Wilk — 2023-10-12

W przypadku popełnienia przez pracownika uczelni czynów skierowanych przeciwko wolności seksualnej innych pracowników lub studentów powstaje problem odpowiedzialności odszkodowawczej uczelni za wyrządzoną szkodę. Odpowiedzialność ta znajduje podstawy prawne w przepisach kodeksu cywilnego (przede wszystkim art. 430 k.c.), jak i w przepisach kodeksu pracy, dotyczących odpowiedzialności pracodawcy za molestowanie seksualne, stanowiące naruszenie zasady równego traktowania w zatrudnieniu. W artykule omówiono przesłanki zastosowania tych przepisów, ich wzajemne relacje, a także najważniejsze problemy praktyczne związane z ich zastosowaniem, w tym zwłaszcza problem związku pomiędzy wykonywaniem powierzonych czynności a wyrządzeniem szkody, mający fundamentalne znaczenie w kontekście art. 430 k.c.