Coś z niczego? <i>Profesor Spanner</i> (raz jeszcze)
Abstrakt
Something out of Nothing? Professor Spanner (Once Again)
The article discusses the genesis and reception of Zofia Nałkowska’s short story Professor Spanner, the “black legend” of professor Rudolf Spanner and the motif (topos) of the Nazi criminal.
Key words: Medallions, soap, fat, document, realism, invention
Bibliografia
Barcikowski W.: Fragmenty wspomnień o Zofii Nałkowskiej. W: Wspomnienia o Zofii Nałkowskiej. Warszawa 1965, s. 5–38.
Barthes R.: Dyskurs historii. Przeł. A. Rysiewicz, Z. Kloch. „Pamiętnik Literacki” 1984, R. 75, z. 3, s. 225–236.
Borowski T.: Pożegnanie z Marią. W: T. Borowski: Pożegnanie z Marią. Opowiadania. Warszawa 1948, s. 5–43.
Borowski T.: U nas, w Auschwitzu… W: J. Nel‑Siedlecki, K. Olszewski, T. Borowski: Byliśmy w Oświęcimiu. [Monachium 1946], s. 130–164.
Budrowska K.: Literatura i pisarze wobec cenzury PRL 1948–1958. Białystok 2009.
Buryła S.: Portret oprawcy. W: S. Buryła: Tematy (nie)opisane. Kraków 2013, s. 241–423.
Cyprian T., Sawicki J.: Nie oszczędzać Polski! Warszawa 1960.
Czekalski E.: Proza Zofii Nałkowskiej. „Książka i Kultura” 1947, nr 3, s. 9–10.
Eckart W.U.: Medizin in der NS‑Diktatur. Ideologie, Praxis, Folgen. Wien 2012.
Grochowina S.: [rec.] M. Tomkiewicz, P. Semków: Profesor Rudolf Spanner 1895–1960. Naukowiec w III Rzeszy. Gdynia 2010. „Zapiski Historyczne” 2012, z. 1, s. 170–178.
Karolak S.: Doświadczenie Zagłady w literaturze polskiej 1947–1991. Kanon, który nie powstał. Poznań 2014.
Kirchner H.: Nałkowska albo życie pisane. Warszawa 2011.
Klee E.: Auschwitz. Medycyna III Rzeszy i jej ofiary. Przeł. E. Kalinowska‑Styczeń. Kraków 2005.
Kompisch K.: Sprawczynie. Przeł. S. Kupisz, N. Badiyan‑Siekierzycka. Warszawa 2012.
Kornhauser J.: Żydowska piosenka. W: J. Kornhauser: Wiersze z lat osiemdziesiątych. Przedmowa T. Komendant. Kraków 1991, s. 150–151.
Kozioł U.: Stopniowanie drzewa. W: U. Kozioł: W rytmie korzeni. Wrocław 1963, s. 10.
Krynicki R.: Więc to jest jeszcze możliwe. W: R. Krynicki: Nasze życie rośnie. Wiersze. Kraków 1981, s. 35.
Makowiecki A.Z.: Arcydzieło pisarskiej powściągliwości. „Literatura” 1972, nr 37, s. 4.
Matuszewski R.: Zagadnienia literackie. „Wiedza i Życie” 1947, nr 5, s. 467–476.
Mydło z tłuszczu ludzkiego to prawda historyczna. [Notatka prasowa opatrzona datą 9 XI 2006]. Dostępne w Internecie: http://naukawpolsce.pap.pl/aktualnosci/news,25511,mydlo‑ztluszczu‑ludzkiego‑to‑prawda‑historyczna.
html [data dostępu: 16.02.2016].
Nałkowska Z.: Dzienniki. Oprac., wstęp i komentarz H. Kirchner. T. 6, cz. 1–2. Warszawa 2000.
Nałkowska Z.: Ludzie w Oświęcimiu. „Głos Ludu” 1945, nr 157, s. 5.
Nałkowska Z.: Medaliony. Warszawa 1946.
Nałkowska Z.: Pisarze wobec dziesięciolecia. „Nowa Kultura” 1954, nr 2, s. 3.
Nałkowska Z.: Profesor Spanner. „Kuźnica” 1945, nr 14, s. 1–2.
Nałkowska Z.: Zwierzenia. „Nowiny Literackie” 1947, nr 1, s. 1.
Nasierowski T.: Zagłada osób z zaburzeniami psychicznymi w okupowanej Polsce. Początek ludobójstwa. Warszawa 2008.
Neander J.: The Danzig Soap Case: Facts and Legends around “Professor Spanner” and the Danzig Anatomic Institute 1944–1945. “German Studies Review” 2006, Vol. 29, no 1, s. 63–86.
Pismo Święte Starego i Nowego Testamentu podług textu łacińskiego Wulgaty. Przeł. J. Wujek. T. 1. Warszawa 1873.
Podgórski M.: Główne problemy analizy „Medalionów” Zofii Nałkowskiej. „Roczniki Humanistyczne” 1965, z. 1, s. 151–180.
Schulz M.: Działalność prof. Rudolfa Marii Spannera w świetle wyników śledztwa Oddziałowej Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu w Gdańsku. [Dokument opatrzony datą 29 IV 2004]. Dostępne w Internecie: http://www.ipn.gov.pl/portal/pl/2/731/ [data dostępu: 20.09.2015].
Shallcross B.: Rzeczy i Zagłada. Kraków 2010.
Skutnik T.: Obrona profesora Spannera (2). „Dziennik Bałtycki” z 19 maja 2000 r. (dodatek: „Rejsy”, s. 6–7).
Skutnik T.: Obrona profesora Spannera (3). „Dziennik Bałtycki” z 26 maja 2000 r. (dodatek: „Rejsy”, s. 6–7).
Skutnik T.: Oskarżenie profesora Spannera (1). „Dziennik Bałtycki” z 12 maja 2000 r. (dodatek: „Rejsy”, s. 6–7).
Strąbski S.: Fabryka mydła z tłuszczu ludzkiego. Archiwum Zofii Nałkowskiej w Muzeum Literatury im. Adama Mickiewicza w Warszawie, sygn. 1828, k. 2–7.
Strąbski S.: Mydło z ludzkiego tłuszczu. Alfa i omega niemieckich zbrodni w Polsce. Poznań 1946.
Strąbski S.: Mydło z tłuszczu ludzkiego. „Dziennik Bałtycki” z 19 maja 1945 r., s. 1.
Tomkiewicz M.: Profesor Rudolf Maria Spanner – naukowiec czy eksperymentator? W: Medycyna na usługach systemu eksterminacji ludności w Trzeciej Rzeszy i na terenach okupowanej Polski. Red. G. Łukomski, G. Kucharski. Poznań–Gniezno 2011, s. 151–171.
Tomkiewicz M., Semków P.: Profesor Rudolf Spanner 1895–1960. Naukowiec w III Rzeszy. Gdynia 2010.
Weindling P.J.: Nazi Medicine and the Nuremberg Trials. From Medical War Crimes to Informed Consent. New York 2004.
Zawieyski J.: O Zofii Nałkowskiej. W: Wspomnienia o Zofii Nałkowskiej. Warszawa 1965, s. 307–338.
Zaworska H.: „Medaliony” Zofii Nałkowskiej. Wyd. III zm. Warszawa 1969.
Instytut Filologii Polskiej, Uniwersytet Łódzki
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
