Przeżyć w epoce „chaotyckiej” i w czasach „Wielkiego Rozpadu” w <i>Pamiętniku znalezionym w wannie</i> Stanisława Lema
Abstrakt
Survival in the Era of Chaos and in the Time of the Grand Collapse in Stanislaw Lem’s Memoirs Found in a Bathtub
The paper interprets Stanislaw Lem’s novel Memoirs Found in a Bathtub in the context of the writer’s experience of the occupation. Drawing from the information provided in the correspondence between Lem and Michael Kandel, the author points out the autobiographical allusions contained in the novel. The author also points to the references to the period during which the writer was hiding on the “Aryan side.” The author asks questions about historical topics relating to the everyday life of people living on “Aryan papers” during the occupation. Science fiction staffage and vague allusions to historical events in Lem’s prose have been read as personal, generational and family traumas.
Key words: Stanislaw Lem, Memoirs Found in a Bathtub, Lviv, memory studies, science fiction
Bibliografia
Bartoszewski W.: Pisma wybrane 2002–2012. Wybór, oprac. i przypisy A.K. Kunert. T. 6. Kraków 2012.
Engelking B.: Sny jako źródło do badań nad Zagładą. „Zagłada Żydów. Studia i Materiały” 2013, nr 9, s. 19–47.
Freud S.: Sztuki plastyczne i literatura. Przeł. R. Reszke. Warszawa 2009.
Jarzębski J.: Lektura świata. Stanisław Lem jako czytelnik. W: J. Jarzębski: Wszechświat Lema. Kraków 2003, s. 269–270.
Jarzębski J.: Podróż do kresu znaczenia. W: S. Lem: Pamiętnik znaleziony w wannie. Kraków 2000, s. 226–232.
Kahane D.: Lwów. [AŻIH, sygn. akt 302/44]. Przeł. A. Bielecki. W: Życie i zagłada Żydów polskich 1939–1945. Relacje świadków. Wybór i oprac. M. Grynberg, M. Kotowska. Warszawa 2003, s. 261–274.
Krajewska M.: „Cieplica to wystygła zimnica”. Wizerunek tłumacza na tle korespondencji z pisarzem. W: Lem i tłumacze. Red. E. Skibińska, J. Rzeszotnik. Kraków 2010, s. 117–135.
LaCapra D.: Trauma, nieobecność, utrata. Przeł. K. Bojarska. W: Antologia studiów nad traumą. Red. T. Łysak. Kraków 2015, s. 59–107.
Langer L.L.: Świadectwa Zagłady w rumowisku pamięci. Przeł. M. Szuster. Warszawa 2015.
Lem S.: Pamiętnik znaleziony w wannie. Kraków 2000.
Lem S.: Sława i fortuna. Listy do Michaela Kandla 1972–1987. Kraków 2013.
Leociak J.: Literatura dokumentu osobistego. W: Literatura polska wobec Zagłady. Red. S. Buryła, D. Krawczyńska, J. Leociak. Warszawa 2012, s. 24–81.
Lewin K.I.: Przeżyłem. Saga Świętego Jura spisana w roku 1946 przez syna rabina Lwowa. Warszawa 2006.
Ostrower Ch.: Humor as a Defense Mechanism during the Holocaust. “Interpretation: A Journal of Bible and Theology” 2015, Vol. 69 (2), s. 183–195.
Redlich S.: Moralność i rzeczywistość: metropolita Andriej Szeptycki i Żydzi w czasach Holocaustu i II wojny światowej. „Zagłada Żydów. Studia i Materiały” 2008, nr 4, s. 241–259.
Instytut Filologii Polskiej, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
