Kategoria groteski w opisach muzyki z obozów koncentracyjnych. <i>Gry oświęcimskie</i> Szymona Laksa


Abstrakt

Category of the Grotesque in Descriptions of the Music from Concentration Camps Gry oświęcimskie by Szymon Laks

The article presents the grotesque as an autobiographical strategy of talking about the experience of concentration camps. In his autobiographical testimony, Szymon Laks describes the music in Birkenau as the part of the Nazi system of exploitation of prisoners. In his memories, music in the concentration camp is deprived of humanistic values, and becomes a symbol of the violence, hierarchy and absurdity of the camp life. For Laks, the grotesque and self‑parody become the only means of speaking about the experience of the concentration camp. Laks chooses the literary tactics of inhuman accustoming, similar to the works of such writers as Tadeusz Borowski and Piotr Rawicz.

Key words: Szymon Laks, music in concentration camps, Holocaust, trauma, grotesque, parody


Auerbach R.: Reportaż z Treblinki. Warszawa 1946.

Bilica K.: Muzyka w obozie według Szymona Laksa i innych. „Muzykalia” 2011, XI, Judaica 3.

Fäckler G.: Muzyka w obozach koncentracyjnych 1933–1945. „Muzykalia” 2008, VI, Judaica 1.

Frankl V.: Człowiek w poszukiwaniu sensu. Przeł. A. Wolnicka. Warszawa 2009.

Gilbert S.: Confronting Life in the Nazi Ghettos and Camps. Oxford–New York 2005.

Glazar R.: Stacja Treblinka. Przeł. E. Czerwiakowska. Warszawa 2011.

Górniak J.: Jeszcze o muzyce w Oświęcimiu. „Ruch Muzyczny” 1946, nr 2, s. 9–12.

Kłos A.: Damy z orkiestry w Birkenau. „Gazeta Wyborcza” z 17.01.2015 r. [dodatek: „Wysokie Obcasy”], s. 10–12.

Kopyciński A.: Ruch muzyczny za drutami Oświęcimia. „Ruch Muzyczny” 1945, nr 5, s. 8–11.

Krupa B.: Wspomnienia obozowe jako specyficzna odmiana pisarstwa historycznego. Kraków 2006.

Kulisiewicz A.: Muzyka i pieśń jako współczynnik samoobrony psychicznej więźniów w obozach hitlerowskich. „Przegląd Lekarski” 1977, nr 1, s. 66–77.

Kulisiewicz A.: Orkiestry w obozach koncentracyjnych. „Życie Muzyczne” 1977, nr 4, s. 3–8.

Laks A.: O moim ojcu Szymonie Laksie i jego książce „Gry oświęcimskie”. „Muzykalia” 2008, VI, Judaica 1.

Laks S.: Gry oświęcimskie. Oświęcim 1998.

Langer L.L.: Świadectwa Zagłady w rumowisku pamięci. Przeł. M. Szuster. Warszawa 2015.

Levi P.: Czy to jest człowiek. Przeł. H. Wiśniowska. Kraków 1978.

Posmysz Z.: Pasażerka. Kraków 1981.

Quignard P.: Nienawiść do muzyki. Przeł. E. Wieleżyńska. „Literatura na Świecie” 2004, nr 1–2, s. 178–192.

Rajchman J.: Ocalałem z Treblinki. Przeł. B. Szwarcman‑Czarnota. Warszawa 2011.

Rajgrodzki J.: Jedenaście miesięcy w obozie zagłady w Treblince. „Biuletyn Żydowskiego Instytutu Historycznego” 1958, nr 25, s. 75–92.

Wiernik J.: Rok w Treblince. Warszawa 2013.

Willenberg S.: Bunt w Treblince. Kraków 2004.

Pobierz

Opublikowane : 2016-12-29


DąbrowskiB. (2016). Kategoria groteski w opisach muzyki z obozów koncentracyjnych. <i>Gry oświęcimskie</i&gt; Szymona Laksa. Narracje O Zagładzie, (2), 224-234. https://doi.org/10.31261/NoZ.2016.02.14

Bartosz Dąbrowski  martacuber@interia.pl
Instytut Filologii Polskiej, Uniwersytet Gdański 




Creative Commons License

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.

Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.

1. Licencja

Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.

2. Oświadczenie Autora

Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.

Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.

UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).

3. Prawa użytkownika

Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.

4. Współautorstwo

Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.

Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).