Swobodny przepływ dokumentów w Unii Europejskiej: znaczenie i oddziaływanie rozporządzenia 2016/1191
Abstrakt
The article is dedicated to the (still relatively unknown) EU Regulation 2016/1191. The Regulation disposes of some of the formalities with respect to circulation of the public documents within EU. In particular, no legalization in any form, including the apostille under the Hague Convention, will be needed with respect to documents covered by the Regulation. Unliked originally planned by the Commission, the Regulation does not, unfortunately, completes a more challenging goal of mandating recognition of the civil status throughout the Union. This issue still remains subject to national conflict-of-law rules. Moreover, the scope of Regulation is relatively narrow. It does not, again regrettably, apply to many public documents which are crucial in cross-border transactions (excerpts from commercial registers, powers of attorney for sale of immovable property).
The author analyses to what extent Regulation 2016/1191 offers progress in circulation of documents. This question is first raised in light of the long standing application of the Hague Apostille Convention. The author then attempts to discern the effective role of the Regulation given the fact that under Article 1138 of the Polish Code of Civil Procedure, no legalization in any form is in principle required for the foreign public documents to be treated as authentic and official proof in Poland (although the practice often is to ask for the apostille even if not required by law). Still, the Regulation 2016/1138 might come of assistance for the parties in some respects. First, it will facilitate acceptance of Polish public documents in those Member States, which have so far required apostille. Second, the Regulation may help to overcome an incorrect practice in Poland of requiring apostille by the officials, where Article 1138 actually dispenses of such formality. Third, the Regulation introduces an administrative cooperation based on the IMI system which allows to verify doubts as to the authenticity of the public document from another Member States. This last feature of the Regulation, it is argued, may prove of its true value to the freedom of circulation of public documents within the EU.
Słowa kluczowe
swobodny przepływ dokumentów; dokumenty urzędowe w Unii Europejskiej; rozporządzenia 2016/1191; uznanie stanu cywilnego w Unii Europejskiej; haska konwencja dotycząca apostille
Bibliografia
Boryczko M., Wyjątki, które stały się regułą, „Dziennik Gazeta Prawna”, 14.03.2014.
Czubik P., Oddziaływanie europejskiego rozporządzenia legalizacyjnego nr 2016/1191 oraz ustawy o przedkładaniu niektórych dokumentów urzędowych w państwach członkowskich Unii Europejskiej na zakres czynności notariusza polskiego, „Rejent” 2021, nr 4.
Dąbrowski Ł.D., Moc dowodowa zagranicznych dokumentów urzędowych. Wybrane zagadnienia procesowe, „Problemy Współczesnego Prawa Międzynarodowego, Europejskiego i Porównawczego” 2016, vol. 14.
Groot G.-R.D., Groot D.D., Recognition of Civil Status (Certificates), with Special Attention to Secondary Recognition of Documents Already Recognized in Another Member State, in: Researches in European Private Law and Beyond: Contributions in Honour of Reiner Schulze’s Seventieth Birthday, eds. A. Janssen, H. Schulte-Nölke, Nomos Verlagsgesellschaft mbH & Co. KG, Baden-Baden, 2020.
Kochanowska K., Dokumenty zagraniczne: klauzula apostille nie zawsze konieczna, „Rzeczpospolita”, 25.09.2015.
Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, red. A. Zieliński, C.H. Beck, Warszawa, 2019.
Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz. Art. 506—1217. T. 2, red. T. Szanciło, C.H. Beck, Warszawa, 2019.
Litwin J., Prawo o aktach stanu cywilnego. Komentarz. Wydawnictwo Prawnicze, Warszawa, 1961.
Mostowik P., Kwestia zakresu zastosowania rozporządzenia UE nr 1191/2016 do zagranicznej rejestracji stanu cywilnego, „Rodzina i Prawo” 2016, nr 37.
Mostowik P., O planach ujednolicenia reguł dowodzenia oraz wzajemnej skuteczności rejestracji stanu cywilnego w państwach członkowskich Unii Europejskiej (Zielona księga z 14 grudnia 2010 r.), „Metryka” 2011, nr 1.
Pelc W., Dolatowski M., Wymóg legalizacji zagranicznych dokumentów urzędowych, Co do zasady, https://codozasady.pl, 17.05.2012.
Schlauß S., The EU Regulation on Public Documents. A first step towards the abolition of the Apostille in the EU, „ERA Forum” 2020, vol. 21.
Somarakis I., in: EU Succession Regulation No 650/2012. A Commentary, Nomiki Bibliothiki—C.H. Beck—Hart—Nomos, Athens, 2017.
Tsouka C., Simplifying the Circulation of Public Documents in the European Union-Present and Future Solutions, „ELTE Law Journal” 2015.
Vettorel A., Eu regulation no. 2016/1191 and the circulation of public documents between EU member states and third countries, „Cuadernos Derecho Transnacional” 2017, vol. 9, no. 1.
Wautelet P., in: Le droit européen des successions. Commentaire du Règlement n°650/2012 du 4 juillet 2012, wyd. 2, eds. A. Bonomi, P. Wautelet, Bruylant, Bruxelles, kom. do art. 59.
Wojewoda M., Jeszcze o uznawaniu stanu cywilnego w stosunkach transgranicznych, „Metryka” 2020, nr 1.
Wojewoda M., Swobodny przepływ i uznawanie aktów stanu cywilnego. Uwagi na tle Zielonej księgi poświęconej ograniczeniu formalności administracyjnych w stosunku do obywateli, „Metryka” 2011, nr 2.
Wojewoda M., Transkrypcja aktu urodzenia dziecka, które zostało uznane za granicą, „Kwartalnik Prawa Prywatnego” 2017, z. 26.
Wojewoda M., Transkrypcja zagranicznego dokumentu stanu cywilnego — kilka uwag na temat ewolucji konstrukcji w prawie polskim, „Metryka” 2016, nr 2.
Wojewoda M., Zagraniczne rodzicielstwo osób jednej płci a rejestracja stanu cywilnego w Polsce — glosa do uchwały Naczelnego Sądu Administracyjnego (7) z 2.12.2019 r., II OPS 1/19, „Europejski Przegląd Sądowy” 2020, nr 8.
Zachariasiewicz M., Klauzula porządku publicznego a uznawanie zagranicznych orzeczeń, których przedmiotem jest uznanie wyroku lub stwierdzenie jego wykonalności, „Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego” 2019, T. 24.
Zachariasiewicz M., Klauzula porządku publicznego jako instrument ochrony materialnoprawnych interesów i wartości fori, C.H. Beck, Warszawa, 2018.
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
