Języki pisarzy polskich i dwukulturowych, czyli na ile literatura polska była i jest wielokulturowa
Abstrakt
The author of the article focuses on Polish writers that intentionally create their works simultaneously in Polish and in languages other than Polish, situating their creativity directly in European and world literature. She also discusses the case of bicultural authors whose creativity emanates from Polish culture but for whom Polish was only one of the languages they based their literature on. While listing such examples, the author considers the possibility of interpreting such works and placing them in the discourse of world literature.
Słowa kluczowe
Polish literature; world literature; multiculturalism; selftranslation
Bibliografia
AntosikPiela M., ProkopJaniec E., red., 2015, Twarzą ku nocy: twórczość literacka Maurycego Szymla, Kraków.
Balcerzan E., 1968, Styl i poetyka twórczości dwujęzycznej Brunona Jasieńskiego, Warszawa.
Broniewski W., 1990, Czełowiek – eto zwuczit gordo (1940)/ Człowiek to brzmi dumnie, przeł. Łobodowski J., „Polonistyka”, nr 8.
BrzostowskaTereszkiewicz T., 2003, Sofia zaklęta w baśniową carewnę: „Pieśni Wasilisy Priemudroj” Bolesława Leśmiana wobec rosyjskiej poezji symbolistycznej, „Pamiętnik Literacki”, r. 94, z. 3.
Bukowiec P., 2008, Dwujęzyczne początki nowoczesnej literatury litewskiej. Rzecz z pogranicza polonistyki, Kraków.
Busza A., Czaykowski B., 2008, Pełnia i przesilenie = Full moon and summer solstice, Tornoto–Rzeszów.
Czerwiński G., 2013, Selim Chazbijewicz jako poeta polskotatarski, „Pamiętnik Literacki”, r. 104, z. 2.
Czerwiński G., Konopacki A., red., 2015, Estetyczne aspekty literatury polskich, białoruskich i litewskich Tatarów (od XVI do XXI wieku), Białystok.
Degler J., 2004, Noty do dramatów, w: Witkiewicz S.I., Dramaty III, oprac. Degler J., Warszawa.
Gendaj N., 2012, Gombrowicz polityczny? Miejsce pisarza w literaturze argentyńskiej, w: Cudak R., red., Literatura polska w świecie, t. 4, Oblicza światowości, Katowice.
Jaworski K, 2003, Bruno Jasieński w Paryżu, Kielce.
Jaworski K., 2008, Drażniące przyjemności, Wrocław.
Kraskowska E., 1989, Twórczość Stefana Themersona: dwujęzyczność a literatura, Wrocław.
Kurowska J., 2014, The Butterfly’s Choice, Frankfort.
Łuczyński K., 1982, Dwujęzyczna twórczość Stanisława Przybyszewskiego 1892–1900, Kielce.
Makarska R., 2013, Między Polską a Niemcami, między językami. Skrzyposzek, Niewrzęda, Muszer, w: TeodorowiczHellman E., Gesche J., red., Między językami, kulturami, literaturami: polska literatura (e)migracyjna w Berlinie i Sztokholmie po roku 1981, Stockholm.
Manodolesi S., 2011, Heterotopia i literatura narodowa w Dzienniku argentyńskim Witolda Gombrowicza, przeł. Gendaj N., „Rocznik Komparatystyczny”, nr 2.
Miłosz C., 1994, Wypisy z ksiąg użytecznych, Kraków.
Milosz C., 1996, A Book of Luminous Things. An International Anthology of Poetry, San Diego–New York–London.
Muszer D., 2008, Wolność pachnie wanilią, Szczecin.
ProkopJaniec E., 1992, Międzywojenna literatura polskożydowska jako zjawisko kulturowe i artystyczne, Kraków.
ProkopJaniec E., 2002, Living in Languages: Jewish Multilingualism as Reflected in the Polish and PolishJewish Literature of the 20th century, „Studia Judaica: Biuletyn Polskiego Towarzystwa Studiów Żydowskich”, nr 1.
Russell B., 1951, Introduction, w: HerlingGrudziński G., A World Apart: a Memoir of the Gulag, London.
SakGrzelczak E., 2008, O francuskojęzycznych wierszach Jana Brzękowskiego, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Rzeszowskiego”, Seria Filologiczna. Historia Literatury, z. 3.
Skwara M., 2004, Krąg transcendentalistów amerykańskich w literaturze polskiej XIX i XX wieku. Dzieje recepcji, idei i powinowactw z wyboru, Szczecin.
Skwara M., 2016, Czy istnieje pamięć o literaturze polskiej w literaturze światowej?, w: Menomosyne. Pamięć jako źródło dzieła sztuki, Kraków (w druku).
Szymaniak K., 2006, Być agentem wiecznej idei. Przemiany poglądów estetycznych Debory Vogel, Kraków.
Ten Centuries of Polish Literature, 2004, trans. by Sax D., contributors Borkowska G. et al., Warszawa.
WalczakDelanois D., 2003, L’image et “l'imagination libérée” dans la poésie polonaise et française de Jan Brzękowski (“Zaciśnięte dookoła ust” 1936, “Spectacle métallique” 1937). „Romanica Cracoviensia”, Vol. 3.
WalczakDelanois D., 2016, NIEDOCZYTANI – NIEROZPOZNANI. O meandrach poezji polskiej XX i XXI wieku, Szczecin.
prof. dr hab., Instytut Polonistyki i Kulturoznawstwa, Uniwersytet Szczeciński, Polska. Polska
https://orcid.org/0000-0003-4082-332X
Jej zainteresowania naukowe to: komparatystyka literacka i kulturowa, przekład kulturowy i badania recepcji, romantyzm i (post)modernizm europejski i transatlantycki. Najważniejsze publikacje: Wśród Witkacoidów: W świecie tekstów, w świecie mitów (2012); Serie recepcyjne wierszy Walta Whitmana. Monografia wraz z antologią przekładów (2014); Between “minor” and “major”. The case of Polish literature, w: T. D’haen, I. Goerlandt and R.D. Sell, eds., Major versus Minor? – Languages and Literatures in a Globalized World (2015).
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
