Mieszkania robotnicze na terenie Górnego Śląska - przeszłość i teraźniejszość



Abstrakt

The article compares the points of view of two groups of respondents — the inhabitants of new and old districts of Upper Silesia concerning the space inhabited by them, its organization and division expressing the life styles and structure of an every day of its inhabitants. Nikiszowiec, a district of an almost symbolic character for the social and urbanist history was chosen as a representative of old districts whereas the new districts were represented by particular districts of Tychy. As a result of this comparison, the types of workers’ flats, in the perspective of tradition and Silesian culture as well as the contemporary flat and district patterns are presented. The subordination of the region to the heavy industry influenced the spacious organization of the Upper Silesian cities. The relation between the industry and pragmatics of an every day life was most strongly reinforced in old workers’ districts, at the earliest in the form of the industrial settlement in the region whereas the spacious shape of workers’ colonies built conditioned and consolidated the social norms, typical of the inhabitants of the region. The old workers’ districts of Silesian cities were formed on the basis of patron districts built from the half of the 19th century around the abruptly appearing and developing mines and steelworks. The organization of the living space in the area of Upper Silesia was always marked with a given specificity, expressing the obligatory life style, work division and structure of the Upper Silesian family. The block of a red brick was its symbol giving the frames to the everyday outlines of the living space. Nowadays, an example of the spacious unit in question is Nikiszowiec, the former mining colony placed next to “Wieczorek” mine in Katowice. However, different districts, though also working class ones in the plan, built after the World War II in the form of big city blocks of flats are to be found nearby. The creation of new flats for the working class started under the ideological caption of the necessity to eliminate the social inequalities within the scope of living conditions. As a result of it, the representatives of different classes, professions characterized by different social and regional origins are neighbours in the PRL like blocks of flats. In the name of socialistic ideas, the project, unique in form, of a socialistic city of Tychy, a big base for incoming and native people working in the region of GOP was created. Both types of buildings — the one in Nikiszowiec and Tychy — currently constitute the spacious landscape of Upper Silesia and the way of inhabiting them determines the frames of life of the contemporary inhabitants of the region.


Pobierz

Opublikowane : 2010-02-20


GnieciakM. (2010). Mieszkania robotnicze na terenie Górnego Śląska - przeszłość i teraźniejszość. Studia Etnologiczne I Antropologiczne, 10, 139-150. Pobrano z https://www.journals.us.edu.pl/index.php/SEIA/article/view/9004

Monika Gnieciak 
Uniwersytet Ślaski w Katowicach Instytut Socjologii  Polska



Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.

1. Licencja

Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.

2. Oświadczenie Autora

Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.

Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.

UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).

3. Prawa użytkownika

Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.

4. Współautorstwo

Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.

Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).