Modele konkurencji partii politycznych



Abstrakt

Abstrakt: Modele konkurencji partii politycznych

Rywalizacja polityczna to wielowymiarowe zjawisko, dlatego też często stanowi ona przedmiot badań politologów, którzy poddają analizie jej wybrane obszary. Badacze, którzy chcą zmierzyć się z tym zagadnieniem, muszą jasno określić, jakie płaszczyzny konkurencji chcą badać oraz sprecyzować, czy badają indywidualny, czy też zbiorowy wymiar rywalizacji. Dopiero po ustaleniu podstawowych założeń można rozważyć dobór narzędzi badawczych do poszczególnych prac. Pojedyncze zagadnienia dotyczące rywalizacji politycznej były wielokrotnie eksplorowane przez różnych badaczy, toteż nie brakuje narzędzi badawczych, które umożliwią rozwiązanie wielu problemów badawczych. Problem pojawia się w odniesieniu do prowadzenia całościowej analizy modeli rywalizacji politycznej występujących w poszczególnych państwach. Aby dokonać kompleksowej analizy konkurencyjności partii politycznych (w systemach zarówno rywalizacyjnych, jak i nierywalizacyjnych), należy sięgnąć po bardziej złożone narzędzie badawcze, mianowicie model konkurencji partii politycznych. Pozwala on na dokonanie nie tylko charakterystyki poszczególnych elementów systemu partyjnego, ale również określenie sposobów konkurowania partii między sobą. Za pomocą modeli konkurencji można przeanalizować międzypartyjną rywalizację na poziomie nie tylko wyborczym, parlamentarnym i gabinetowym, ale również komunikacyjnym.

Słowa kluczowe: monopol partyjny, trust partyjny, oligopol partyjny

 

Abstract: Models of competition between political parties

Political rivalry is a multi-faceted phenomenon, which is why it is often the subject of research by political scientist, who carry out the analysis of its selected areas. The researchers who want to tackle this issue must clearly define which areas of the rivalry they want to explore, and specify whether they are dealing with the individual or collective dimension of the competition. It is only after having determined the basic assumptions that the selection of research tools for individual works may be considered. Individual issues related to political rivalry have been repeatedly explored by various researchers, hence there is no shortage of research tools that make it possible to solve many research problems. The problem arises with regard to performing a comprehensive analysis of the models of political rivalry occurring in individual countries. In order to make a comprehensive analysis of the competitiveness of political parties (in both competitive and non-competitive systems), a more complex research tool, namely the competition model of political parties, should be used. Not only does it allow describing the characteristics of individual elements of the party system, but it also allows specifying the ways political parties compete with each other. By means of competition models, it is possible to analyse cross-party rivalry not only at the electoral, parliamentary and cabinet plane, but also at the communication one.

Key words: party monopoly, party trust, party oligopoly

Ágh A.: The Politics of Central Europe. London 1998.

Antoszewski A.: Rynek wyborczy. W: Encyklopedia politologii. Partie i systemy partyjne. T. 3. Red. A. Antoszewski, R. Herbut. Zakamycze 1999.

Antoszewski A.: Rynek. W: Leksykon politologii wraz z Aneksem o: reformie samorządowej, wyborach do sejmu, prezydenckich oraz gabinetach rządowych. Red. A. Antoszewski, R. Herbut. Wrocław 2004.

Antoszewski A.: Wzorce rywalizacji politycznej we współczesnych demokracjach europejskich. Wrocław 2004.

Czarny B.: Podstawy ekonomii. Warszawa 2000.

Dach Z.: Podstawy mikroekonomii. Kraków 1998.

Dobek‑Ostrowska B.: Podstawy komunikowania społecznego. Wrocław 1999.

Dobek‑Ostrowska B.: Współczesne systemy medialne: zewnętrzne ograniczenia rozwoju. W: Media masowe na świecie. Modele systemów medialnych i ich dynamika rozwojowa. Red. B. Dobek‑Ostrowska. Wrocław 2007.

Hallin D.C., Mancini P.: Systemy medialne. Trzy modele mediów i polityki w ujęciu porównawczym. Przeł. M. Lorek. Kraków 2007.

Herbut R.: Finansowanie partii politycznych. W: Encyklopedia politologii. Partie i systemy partyjne. T. 3. Red. A. Antoszewski, R. Herbut. Zakamycze 1999.

Jabłońska A.: Rynek, popyt, podaż. W: Podstawy ekonomii. Red. R. Milewski, E. Kwiatkowski. Warszawa 2006.

Jurczyk Z.: Kartele w polityce konkurencji Unii Europejskiej. Warszawa 2012.

Matyja R.: Rywalizacja polityczna w Polsce. Kraków—Rzeszów 2013.

Nohlen D.: Prawo wyborcze i system partyjny. O teorii systemów wyborczych. Przeł. R. Alberski, J. Sroka, Z. Wiktor. Warszawa 2004.

Nojszewska E.: Podstawy ekonomii. Warszawa 1995.

Rekowski M.: Wprowadzenie do mikroekonomii. Poznań 2002.

Rzążewski K., Słomczyński W., Życzkowski K.: Każdy głos się liczy! Wędrówka przez krainę wyborów. Warszawa 2014.

Samuelson W.F., Marks S.G.: Ekonomia menedżerska. Przeł. B. Czarny. Warszawa 2009.

Sloman J.: Podstawy ekonomii. Przeł. M. Geldner. Warszawa 2001.

Szczodrowski J.: Kontrola rynków oligopolistycznych w prawie konkurencji. Prawo Unii Europejskiej na tle rozwiązań w wybranych jurysdykcjach. Warszawa 2015.

Waniek D.: Regulacje prawne i polityka medialna w Polsce w latach 1989—2011. W: Polski system medialny 1989—2011. Red. K. Pokorna‑Ignatowicz. Kraków 2013.

Wojtasik W.: System partyjny i partie polityczne w modelu ustrojowym III RP. W: R. Glajcar, J. Okrzesik, W. Wojtasik: Ustrój polityczny RP. Wprowadzenie. Bielsko‑Biała 2006.

Pobierz

Opublikowane : 2018-12-20


Wielgosz Łukasz. (2018). Modele konkurencji partii politycznych. Studia Politicae Universitatis Silesiensis, 23. Pobrano z https://www.journals.us.edu.pl/index.php/SPUS/article/view/7201

Łukasz Wielgosz  lukaswielgosz@gmail.com
Doktorant 
mgr, doktorant nauk o polityce w Uniwersytecie Śląskim w Katowicach, absolwent politologii oraz doradztwa politycznego i publicznego. Jego zainteresowania badawcze koncentrują się wokół zagadnień związanych z polskim systemem politycznym oraz decydowaniem politycznym.

Ágh A.: The Politics of Central Europe. London 1998.

Antoszewski A.: Rynek wyborczy. W: Encyklopedia politologii. Partie i systemy partyjne. T. 3. Red. A. Antoszewski, R. Herbut. Zakamycze 1999.

Antoszewski A.: Rynek. W: Leksykon politologii wraz z Aneksem o: reformie samorządowej, wyborach do sejmu, prezydenckich oraz gabinetach rządowych. Red. A. Antoszewski, R. Herbut. Wrocław 2004.

Antoszewski A.: Wzorce rywalizacji politycznej we współczesnych demokracjach europejskich. Wrocław 2004.

Czarny B.: Podstawy ekonomii. Warszawa 2000.

Dach Z.: Podstawy mikroekonomii. Kraków 1998.

Dobek‑Ostrowska B.: Podstawy komunikowania społecznego. Wrocław 1999.

Dobek‑Ostrowska B.: Współczesne systemy medialne: zewnętrzne ograniczenia rozwoju. W: Media masowe na świecie. Modele systemów medialnych i ich dynamika rozwojowa. Red. B. Dobek‑Ostrowska. Wrocław 2007.

Hallin D.C., Mancini P.: Systemy medialne. Trzy modele mediów i polityki w ujęciu porównawczym. Przeł. M. Lorek. Kraków 2007.

Herbut R.: Finansowanie partii politycznych. W: Encyklopedia politologii. Partie i systemy partyjne. T. 3. Red. A. Antoszewski, R. Herbut. Zakamycze 1999.

Jabłońska A.: Rynek, popyt, podaż. W: Podstawy ekonomii. Red. R. Milewski, E. Kwiatkowski. Warszawa 2006.

Jurczyk Z.: Kartele w polityce konkurencji Unii Europejskiej. Warszawa 2012.

Matyja R.: Rywalizacja polityczna w Polsce. Kraków—Rzeszów 2013.

Nohlen D.: Prawo wyborcze i system partyjny. O teorii systemów wyborczych. Przeł. R. Alberski, J. Sroka, Z. Wiktor. Warszawa 2004.

Nojszewska E.: Podstawy ekonomii. Warszawa 1995.

Rekowski M.: Wprowadzenie do mikroekonomii. Poznań 2002.

Rzążewski K., Słomczyński W., Życzkowski K.: Każdy głos się liczy! Wędrówka przez krainę wyborów. Warszawa 2014.

Samuelson W.F., Marks S.G.: Ekonomia menedżerska. Przeł. B. Czarny. Warszawa 2009.

Sloman J.: Podstawy ekonomii. Przeł. M. Geldner. Warszawa 2001.

Szczodrowski J.: Kontrola rynków oligopolistycznych w prawie konkurencji. Prawo Unii Europejskiej na tle rozwiązań w wybranych jurysdykcjach. Warszawa 2015.

Waniek D.: Regulacje prawne i polityka medialna w Polsce w latach 1989—2011. W: Polski system medialny 1989—2011. Red. K. Pokorna‑Ignatowicz. Kraków 2013.

Wojtasik W.: System partyjny i partie polityczne w modelu ustrojowym III RP. W: R. Glajcar, J. Okrzesik, W. Wojtasik: Ustrój polityczny RP. Wprowadzenie. Bielsko‑Biała 2006.



Creative Commons License

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.

1. Licencja

Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.

2. Oświadczenie Autora

Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.

Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.

UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).

3. Prawa użytkownika

Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.

4. Współautorstwo

Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.

Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).