Postrzeganie zawodu dziennikarza w kontekście rozpowszechniania fałszywych wiadomości przez media oficjalne i społecznościowe
Abstrakt
Większość (57%) polskich dziennikarzy prasowych, radiowych i telewizyjnych uczestniczących w ankiecie przeprowadzonej w 2019 r. uznało rozpowszechnianie fałszywych wiadomości za zjawisko społeczne. Masową skalę tego procesu zauważyła także większość (88%) ekspertów ds. komunikacji uczestniczących w międzynarodowym projekcie badawczym przeprowadzonym również w 2019 r. Zagrożenie dezinformacją stało się jednym z elementów kształtujących postrzeganie prestiżu zawodu przez dziennikarzy. Wpływa ono także na samoocenę dziennikarską pod względem profesjonalizmu. Porównanie z ankietami przeprowadzonymi w 2015 r. i 2016 r. pozwoliło stwierdzić, że odsetek dziennikarzy postrzegających wysokie (z 13% do 38%), a nie niskie (z 7% do 17%), społeczne uznanie ich zawodu znacznie wzrósł. Jednocześnie ich przeświadczenie o wysokim poziomie profesjonalizmu spadło (z 60% do 49%), a liczba respondentów — zgłaszających zauważalny brak kompetencji i merytorycznego przygotowania dziennikarzy w kontekście rozpowszechniania fałszywych wiadomości przez oficjalne i społecznościowe media — wzrosła (z 16% do 35%).
Słowa kluczowe
dziennikarz; fake news; media oficjalne; social media społecznościowe; prasa; radio; profesjonalizm
Bibliografia
Bogdańska J.: Płatne treści w serwisach internetowych polskiej prasy codziennej. “Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica” 2018, nr 51.
Curry J.L.: Poland’s Journalists: Professionalism and Politics. Cambridge 1990.
Dictionary of the Polish Language PWN — https://sjp.pwn.pl (accessed: 6.03.2019).
Dobek-Ostrowska B., Barczyszyn P., Michel A.: The Change in Journalism. Professional Culture of Polish Journalists (quantitative research). “Media Studies” 2013, no. 1.
Dobek-Ostrowska B.: Polski system medialny na rozdrożu. Media w polityce, polityka w mediach. Wrocław 2011.
Journalistic Role Performance: Concepts, Contexts, and Methods (Routledge Research in Journalism). Eds. C. Mellado, L. Hellmueller, W. Donsbach (d. 2015). New York 2017.
Judgment of the Court of Appeal in Łódź dated 11 June 2015. Case file I ACa 1820/14. Source: Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych — orzeczenia.ms.gov.pl (accessed: 26.06.2019).
Krawczyk D.: Zmiany w społecznym postrzeganiu prestiżu zawodu dziennikarza wobec przekształceń rynku medialnego. W: Teorie komunikacji i mediów. T. 9: Konstrukcje komunikacji mediów. Red. M. Graszewicz, M. Wszołek. Wrocław 2016.
Mojski W.: Konstytucyjna ochrona wolności wypowiedzi w Polsce. Lublin 2014.
Olędzki J.: Polish Journalists: Professionals or Not? In: The Global Journalist. News People Around the World. Eds. D.H. Weaver, W. Wu. New York 1998.
Resolution of the Composition of Seven Judges of the Supreme Court of 18 February 2005, III CZP 53/04. Source: database of decisions of the Supreme Court portal at www.sn.pl (accessed: 26.06.2019).
Sobczak J., Kakareko K.: Zawód dziennikarza w obliczu zmian. “Zeszyty Naukowe KUL” 2017, nr 1.
Sobczak J.: Wolność słowa w kampaniach wyborczych. Toruń 2016.
Szot L.: Wartości i standardy zawodowe dziennikarza. “Zeszyty Prasoznawcze” 2016, nr 2 (226).
The Act of 26 January 1984, the Press Law is the Scope of the Journalist’s Duties. “Journal of Laws” 1984, No 5, item 24.
The Constitution of the Republic of Poland .“Journal of Laws” 1997, No 78, item 483.
Urząd Miejski w Zabrzu Polska
https://orcid.org/0000-0003-1823-0309
Dariusz Krawczyk, dr nauk humanistycznych w zakresie nauk o polityce, wykładowca akademicki, biegły sądowy z zakresu komunikacji społecznej i zarządzania, członek Polskiego Towarzystwa Komunikacji Społecznej, naczelnik Wydziału Kontaktów Społecznych Urzędu Miejskiego w Zabrzu. Zainteresowania badawcze: public relations, komunikacja społeczna firm i instytucji, narzędzia komunikacyjne samorządu, współczesne dziennikarstwo i media.
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
