Psychoanaliza polis. Przyczynek do badań nad przestrzennymi praktykami politycznymi
Abstrakt
The article makes an attempt to show how the birth of modernity is connected in Europe with the development of towns, and constitution of a certain model of awareness that is political in reality, that is, grounded in affective and ideological relations where the town and its internal dynamics are an image. Using analyses by Charles Baudelaire and Walter Benjamin, I claim that the town constructs a modern and de-centred subjectivity. I would particularly like to ponder over the possibility of applying a psychoanalytical method to the interpretation of this “unconscious polis” (through e.g. “spatial analysis” referred to as such by E.W. Soja) What I concentrate on is above all a wide series of phenomena covering practices of an every-day life, artistic interferences as well as collective actions. As a result of covering them, just like symptoms, with a notional web worked out by Freud and Lacan, the very phenomena reveal a fundamental political basis whose discovery allows for a better understanding of the nature and reasons of the phenomena accompanying us in a local life, such as alienation, panopticism or street-art. The appropriateness of these phenomena can be understood, as I try to show, analysing this Benjamin’s dream, dreamt by a contemporary town, a dream about the community, that can be read as utopia. Accepting this utopia as salutary or damned is a fundamentally political gesture.
Bibliografia
Akkerman Abraham. 2006. „Femininity and masculinity in city-form: Philosophical urbanism as a history of consciousness”. Human Studies 2.
Baudelaire Charles. 2008. Paryski splin, pł. Ryszard Engelking. Gdańsk: Słowo/obraz Terytoria.
Benjamin Walter. 2010. Pasaże, pł. Ireneusz Kania. Kraków: Wydawnictwo Literackie.
Calvino Italo. 2005. Niewidzialne miasta, pł. Alina Kreisberg. Kraków: Collegium Columbinum.
Diken Bülent. 2011. „Od obozów dla uchodźców do osiedli grodzonych. Biopolityka i koniec miasta”. Praktyka Teoretyczna 2-3.
Dolar Mladen. 2008. „Freud and the political”. Unbound 4.
Freud Siegmund. 1998. Psychologia zbiorowości i analiza „ja”, pł. Robert Reszke. W Pisma społeczne. Warszawa: KR.
Freud Siegmund. 2006. Objaśnianie marzeń sennych, pł. Robert Reszke. W Teorie literatury XX wieku, red. Anna Burzyńska, Michał Paweł Markowski. Kraków: Znak.
Hardt Michael, Antonio Negri. 2011. „Metropolia”, Piotr Juskowiak. Praktyka Teoretyczna 2-3.
Juskowiak Piotr. 2011. „Kto ma prawo do „biopolis”?”. Praktyka Teoretyczna 2-3.
Lacan Jacques. 2006. Tuché i automaton, pł. Krzysztof Kłosiński. Teorie literatury XX wieku, red. Anna Burzyńska, Michał Paweł Markowski. Kraków: Znak.
Leder Andrzej. 2008. „Nerwica miejska. Warszawa”. Res Publica Nowa .
MacCannell Juliet. 2007. The city at the end of history. W Urban politics now: Re-imagining democracy in the neoliberal city, red. Edward Soja, Juliet MacCannell, Neil Smith. Maastricht: NAi Publishers.
Nawratek Krzysztof. 2008. Miasto jako idea polityczna. Kraków: Ha!art.
Pile Stephen. 1993. „Human agency and human geography revisited: A critique of „new models” of the self”. Transactions of the Institute of British Geographers, New Series 1.
Pile Steve. 2005. Real cities: modernity, space, and the phantasmagorias of city life. London: Sage Publications UK.
Rancière Jacques. 2007. Od polityki do estetyki?, pł. Maciej Kropiwnicki. W Dzielenie postrzegalnego, pł. Jan Sowa. Kraków: Ha!art.
Rewers Ewa. 2005. Post-polis. Wstęp do filozofii ponowoczesnego miasta. Kraków: Universitas.
Rockhill Gabriel. 2007. Jacques Rancière i jego polityka percepcji. W Estetyka jako polityka, Jacques Rancière, pł. Julian Kutyła, Paweł Mościcki. Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej.
Sennet Richard. 1996. Ciało i kamień. Człowiek i miasto w cywilizacji Zachodu, pł. Magdalena Konikowska. Gdańsk: Marabut.
Simmel Georg. 1975. Mentalność mieszkańców wielkich miast. W Socjologia, pł. Małgorzata Łukasiewicz. Warszawa: PWN.
Sławek Tadeusz. 2010. Miasto. Próba zrozumienia. W Miasto w sztuce – sztuka miasta, red. Ewa Rewers. Kraków: Universitas.
Žižek Slavoj. 2007. Lekcja Rancière’a. W Estetyka jako polityka, Jacques Rancière, pł. Julian Kutyła, Paweł Mościcki. Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej.
Uniwersytet Warszawski Polska
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
