Smart obiekty w kontekście artefaktów awangardy i neoawangardy



Abstrakt

The article traces the evolution of the status of objects, understood as a carrier of creative expression, from the avant-garde concepts of Duchamp readymades or surrealistic “disturbed objects” to neo-avant-garde installations (Spoerri, Anselmo, Černý, Jasielski, Schneider, Bałka, Hasior). The most important point of
reference for the considerations is the belief in the specific autonomy that the object acquires in avant-garde and neo-avant-garde theories. Moving constantly from a usable to artistic context - or at least participating in negotiations between these spheres - an object must also be seen in terms of everyday cultural practices. The author uses the theory of “smart object” developed by artists and art theoreticians (Agata Pankiewicz, Marcin Przybyłka, Roch Sulima) to show relationships between useable objects, which are intentionally non-artistic, but which are in the field of artistic activities (smart objects), with strictly aesthetic artifacts. Considering several selected properties (the degree of interference of the subject and the recipient in the structure of the object, its collagelike and temporary nature, external appearance, the way of functioning in space, the location on the axis of utilitarian / aesthetic), the author tries to extract those aspects of materiality that determine the status object. As it turns out in the case of some conceptual works, it is difficult to distinguish clearly between their artistic and “smart” dimensions. It leads to the elimination of the boundaries between art and non-art, but it also contributes to the conviction that the material nature of the object itself is in a way a guarantee of the “conceptual” character of the work, especially in the era of the dominance of the digital circulation. 


Słowa kluczowe

conceptual art; avant-garde; neo-avant-garde; object; materiality

Bodei Remo, 2016: O życiu rzeczy. Przeł. Alicja Bielak. Przekład przejrzeli i poprawili Mateusz Salwa, Katarzyna Skórska. Łódź: Przypis.

Breton Andre, 1973a: Kryzys przedmiotu. W: Surrealizm. Teoria i praktyka literacka. Antologia. Oprac. i przeł. Adam Ważyk. Warszawa: Czytelnik.

Breton Andre, 1973b: Manifest surrealizmu. W: Surrealizm. Teoria i praktyka literacka. Antologia. Oprac. i przeł. Adam Ważyk. Warszawa: Czytelnik.

Eco Umberto, 2009: Szaleństwo katalogowania. Przeł. Tomasz Kwiecień. Konsultacja (historia sztuki) Tadeusz Żuchowski. Poznań: Rebis.

Glenn Josh, Hayes Carol, compiled, 2007: Taking Things Seriously. 75 Objects with Unexpected Significance. New York: Princeton Architectural Press.

Harman Graham, 2013: Traktat o przedmiotach. Przekł. i posł. Marcin Rychter. Przedmowa do pol. wyd. Szymon Wróbel. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Kornhauser Jakub, 2015: Całkowita rewolucja. Status przedmiotów w poezji surrealizmu. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.

Krajewski Marek, 2013: Są w życiu rzeczy... Szkice z socjologii przedmiotów. Warszawa: Fundacja Nowej Kultury Bęc Zmiana.

Lyotard Jean-François, 1998: Odpowiedź na pytanie: Co to jest ponowoczesność? W: Idem: Postmodernizm dla dzieci. Korespondencja 1982–1985. Przeł. Jacek Migasiński. Warszawa: Fundacja Aletheia.

„Not. Fot. Notatnik Fotograficzny Władysława Hasiora” 2017, vol. 2.

Pankiewicz Agata, Przybyłko Marcin, 2017: Smart obiekt. W: Smart obiekt. Mimowolne perwersje rzeczy. Red. Agata Pankiewicz, Marcin Przybyłko, Marta Miskowiec. Wołowiec–Kraków: Wydawnictwo Czarne–Muzeum Historii Fotografii w Krakowie–Akademia Sztuk Pięknych im. Jana Matejki w Krakowie.

Pomian Krzysztof, 2012: Zbieracze i osobliwości. Paryż–Wenecja. XVI–XVIII wiek. Przeł. Andrzej Pieńkos. Gdańsk: słowo / obraz terytoria.

Sudjic Deyan, 2013: Język rzeczy. Dizajn i luksus, moda i sztuka. W jaki sposób przedmioty nas uwodzą? Przeł. Adam Puchejda. Kraków: Wydawnictwo Karakter.

Sulima Roch, 2017: Łyżka Lévi-Straussa. Przyczynek do antropologii codzienności. W: Smart obiekt. Mimowolne perwersje rzeczy. Red. Agata Pankiewicz, Marcin Przybyłko, Marta Miskowiec. Wołowiec–Kraków: Wydawnictwo Czarne–Muzeum Historii Fotografii w Krakowie–Akademia Sztuk Pięknych im. Jana Matejki w Krakowie.

Wolak Urszula, 2011: Kontrowersyjna rzeźba Mirosława Bałki znów w rękach wandali. „Gazeta Krakowska”, 1 lutego. [Online:] https://gazetakrakowska.pl/kontrowersyjna-rzezba-balki-znow-w-rekach-wandali/ar/363563 [9.09.2018].

Pobierz

Opublikowane : 2018-12-28


KornhauserJ. (2018). Smart obiekty w kontekście artefaktów awangardy i neoawangardy. Śląskie Studia Polonistyczne, 12(2), 119-134. Pobrano z https://www.journals.us.edu.pl/index.php/SSP/article/view/8801

Jakub Kornhauser 
Uniwersytet Jagielloński w Krakowie  Polska



Copyright (c) 2018 Uniwersytet Śląski w Katowicach

Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.

1. Licencja

Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.

2. Oświadczenie Autora

Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.

Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.

UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).

3. Prawa użytkownika

Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.

4. Współautorstwo

Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.

Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).