Canis lupus i tajemnice ludzkiej duszy. O literackim obrazie wilka na przykładzie wybranych dzieł niemiecko‑ i anglojęzycznych
Abstrakt
The article is devoted to the literary representation of the wolf, and the texts analysed include Hermann Hesse’s Steppenwolf and Mark Rowlands’ The Philosopher and the Wolf. In both texts the wolf becomes the mirror in which the man’s inner life is reflected, and the authors search for the answers to existential questions in the wolfish nature. “And so, the Steppenwolf had two natures, a human and a wolfish one. This was his fate, and it may well be that it was not a very exceptional one.” Those words of Hermann Hesse refer to the complicated, split personality of the main protagonist and the complex nature of every man. Harry is partly a man, who desires social respect and the comforts of the middle-class life, and shares human ideas and interests, and partly a wild beast, who mocks these vain and absurd desires, and remains untamed and impulsive. Mark Rowlands’ wolf is not only part of the author’s inner self, but a wild animal, with which the American philosopher spent 11 years of his life. The wolf companion changes completely the man’s way of thinking, becoming an inspiration for philosophical considerations over the nature of love, death, happiness and humanity, the purposefulness of human actions, the sources of despair and hope, the nature of the fear of death. The wolf’s company makes it possible for Rowlands to find his human nature, makes him eventually become a different person: of partly human and partly wolfish nature. In both cases the wolf (being either part of a man’s personality or a real wild companion) determines the protagonists’ lives and helps them understand themselves.
Słowa kluczowe
wolf; philosophy; existentialism; Hesse; Rowlands; nature
Bibliografia
Donoso, J. Plugawy ptak nocy. Tłum. Z. Chądzyńska. Warsaw, 1999.
Hesse, H. Wilk stepowy. Transl. G. Mycielska. Warsaw, 2009.
Huber, P. “Der Steppenwolf.“ In Interpretationen. Hermann Hesse. Romane. Stuttgart, 1994.
Kopaliński, W. Słownik symboli. Warszawa, 2001.
Kowalski, P. Kultura magiczna. Omen, przesąd, znaczenie. Warszawa, 2007.
Kuleszewicz, R. Słownik symboli literackich. Białystok, 2001.
Lejman, J. Ewolucja ludzkiej samo wiedzy gatunkowej. Dzieje prób zdefiniowania relacji człowiek – zwierzę. Lublin, 2008.
Ranicki, M. “Tragedia wilków stepowych.” Twórczość, no. 2 (1958): 105.
Rowlands, M. Filozof i wilk. Czego może nas nauczyć dzikość o miłości, śmierci i szczęściu. Transl. D. Cieśla-Szymańska. Warsaw, 2011.
Stolte, H. Hermann Hesse. Weltscheu und Lebensliebe. Hamburg, 1971.
Sydoń, I. and A. Bereszyński. “Zachowania społeczne wilków (Canis lupus Linnaeus, 1758) w warunkach hodowlanych.” In Wilki i ludzie. Małe kompendium wilkologii. Ed. D. Wężowicz-Ziółkowska, E. Wieczorkowska. Katowice, 2014.
Unseld, S. Hermann Hesse. Werk und Wirkungsgeschichte. Frankfurt am Main, 1985.
Uniwersytet Rzeszowski Polska
https://orcid.org/0000-0002-3218-7004
Aneta Jurzysta – dr, absolwentka filologii germańskiej w Wyższej Szkole Pedagogicznej w Rzeszowie oraz studiów podyplomowych na Reńskim Uniwersytecie im. Fryderyka Wilhelma w Bonn. Kilkukrotna stypendystka Niemieckiej Służby Wymiany Akademickiej (DAAD), inicjatorka i koordynatorka kilku projektów polsko-niemieckich. W 2010 roku uzyskała stopień naukowy doktora nauk humanistycznych w zakresie literaturoznawstwa (filologia germańska). Od roku 2002 zatrudniona w Zakładzie Literaturoznawstwa i Kulturoznawstwa Krajów Niemieckojęzycznych Instytutu Filologii Germańskiej Uniwersytetu Rzeszowskiego. Zainteresowania naukowe: literatura niemieckojęzyczna końca XX i początku XXI wieku, analiza obrazu kobiety oraz relacji płci w literaturze niemieckojęzycznej różnych epok.
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
