Przechodząc na wegetarianizm: z troski o zwierzęta czy z troski o samego siebie?
Abstrakt
Teorie etyki zwierzęcej głównego nurtu, reprezentowane np. przez Singera i Regana, opowiadają się za zachowaniami żywieniowymi wykluczającymi spożywanie jakichkolwiek produktów pochodzenia zwierzęcego. Zgodnie z takimi ujęciami tematu, w naszych społeczeństwach i w obecnych warunkach życia, rezygnacja z żywności pochodzenia zwierzęcego jest obowiązkiem w świetle wymogów normatywnych teorii etyki. W niniejszym artykule zaprezentuję inne spojrzenie na problem refleksyjnego wegetarianizmu moralnego (definiowanego w bardzo szerokim znaczeniu). Przechodząc od niektórych bardzo krytycznych sformułowań do argumentów reprezentowanych przez główny nurt, zaproponuję stwierdzenie, że bardziej celowym jest rozpatrywać wegetarianizm jako element samorozwoju i troski o samego siebie uprawianych przez ludzi będących uczciwymi czynnymi podmiotami moralnymi. Wegetarianizm, który jest owocem osobistych refleksji na temat moralności relacji między ludźmi i innymi istotami, powinien być rozpatrywany w taki sposób, w którym czynne podmioty moralne kształtują i kultywują swój własny charakter. Taki sposób ujmowania wegetarianizmu pozwala uniknąć trudności argumentów głównego nurtu i pozwala trafniej ujmować bogactwo i różnorodność rzeczywistych wyborów ludzi w kwestii wegetarianizmu w sferze zwyczajowych doświadczeń natury moralnej.
Słowa kluczowe
etyka wobec zwierząt; wegetarianizm; teoria moralna; etyka cnót; troska o samego siebie
Bibliografia
Baier, Annette. Postures of the Mind: Essays on Mind and Morals. Minneapolis: University of Minnesota Press, 1985.
Diamond, Cora. “Moral Differences and Distances: Some Questions,” In Commonality and Particularity in Ethics. Edited by Lilli Alanen, Sarah Heinämaa, and Thomas Wallgren, New York, St. Martin's Press, 1997.
Diamond, Jared. Guns, Germs, and Steel: The Fates of Human Societies. New York: W.W. Norton & Co, 1997.
Safran Foer, Jonathan. Eating Animals. Boston (MA): Little, Brown & Company, 2009.
Foucault, Michel. The Care of the Self. The History of Sexuality. Vol. III. New York: Vintage Books,1988.
Hare, Richard. Essays on Bioethics. Oxford: Clarendon Press, 1993.
Hursthouse, Rosalind. “Applying Virtue Ethics to Our Treatment of the Other Animals.” In The Practice of Virtue. Classic and Contemporary Readings in Virtue Ethics. Edited by Jennifer Welchman. Indianapolis: Hackett Publishing Co., 2006.
Mill, John Stuart. Three Essays on Religion (1874), The Collected Works of John Stuart Mill. Volume X - Essays on Ethics, Religion, and Society. Toronto, University of Toronto Press, 1985.
Regan, Tom. (1980), “Utilitarianism, Vegetarianism, and Animal Rights,” In Philosophy & Public Affairs, no 4 (1980): 305-324.
Regan, Tom. The Case for Animal Rights, Berkeley (CA): University of California Press, 1983.
Shipman, Pat. The animal connection. A new perspective on what makes us human. New York: W.W. Norton & Co, 2011.
Singer, Peter. Animal Liberation: A New Ethic for Our Treatment of Animals. New York: Random House, 1975.
Singer, Peter. “Utilitarianism and Vegetarianism.” In Philosophy & Public Affairs, no. 4 (1980): 325-337.
Uniwersytet Rzymski ,,La Sapienza" Włochy
https://orcid.org/0000-0002-9823-4985
Badacz i profesor bioetyki na Wydziale Filozofii Uniwersytetu Rzymskiego (Sapienza). Jego główne zainteresowania badawcze obejmują zjawisko naturalizacji etyki, etykę relacji ludzko-zwierzęcych oraz etykę ludzkiej reprodukcji. Opubliko- wał trzy książki (w języku włoskim): Choosing who will be born. The ethics of human reproduction between freedom and responsibility (2003), The morals of nature (2008), Humans and animals: ethical issues (2016).
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
