Obowiązki kupujących królewszczyzny w ustawie Sejmu Czteroletniego z 1792 r.
Abstrakt
Unormowanie postulowanej na Sejmie Czteroletnim sprzedaży królewszczyzn nastąpiło w ustawie z 26 kwietnia 1792 r. Autor dochodzi do wniosku, iż miała ona na względzie bardziej interes nabywców, niż Rzeczypospolitej. Z punktu widzenia interesów skarbowych państwa, ocena ustawy wypada niekorzystnie.
Ustawa nie została wykonana. W czasach porozbiorowych, królewszczyzny pozostając dobrami publicznymi, były w różny sposób eksploatowane przez władze skarbowe.
Słowa kluczowe
Obowiązki kupujących królewszczyzny w ustawie sejmu Czteroletniego z 1792 r.
Bibliografia
Źródła
Retenta Wielkiego Xięstwa Litewskiego (1655 r.). W: Volumina Legum. T. 4. Petersburg 1859.
Zasady do urządzenia na przedaż wieczystą królewszczyzn (1791 r.). W: Volumina Le- gum. T. 9. Kraków 1889.
Urządzenie wieczyste królewszczyzn (1792 r.). W: Volumina Legum. T. 9. Kraków 1889. Urządzenie względem sprzedaży dóbr narodowych (1794 r.). W: Akty powstania Ko- ściuszki. T. 2: Protokóły i dzienniki Rady Zastępczej Tymczasowej i Rady Najwyższej Narodowej. Wyd. S. Askenazy, W. Dzwonkowski. Kraków 1918.
Opracowania
Bardach J., Leśnodorski B., Pietrzak M.: Historia ustroju i prawa polskiego. Warszawa 2009.
Bobińska C.: Drugi okres obrad sejmu i Konstytucja 3 Maja (grudzień 1780—maj 1792). W: Historia Polski. T. 2, cz. 1: 1764—1795. Red. S. Kieniewicz, W. Kula, Warszawa 1958.
Borkowska-Bagieńska E., Krasowski K., Lesiński B., Walachowicz J.: Histo- ria państwa i prawa Polski. Zarys wykładu. Poznań 1994.
Dąbkowski P.: Prawo prywatne polskie. T. 2. Lwów 1911. Falniowska-Gradowska A.: Królewszczyzny i starostwie w dawnej Rzeczypospolitej. Wrocław—Warszawa—Kraków—Gdańsk 1984.
Goźdź-Roszkowski K.: Sytuacja prawna „dyplomatycznych” posiadaczy dóbr ziemskich pojezuickich. Łódź 1988.
Goźdź-Roszkowski K.: Z badań nad czynszem z dóbr ziemskich pojezuickich w czasach Komisji Edukacji Narodowej. „Acta Universitatis Lodziensis”, Folia Iuridica 1988, z. 38.
Helcel A.Z.: Dane prawo prywatne polskie. Kraków 1874.
Historia państwa i prawa Polski. Red. J. Bardach. T. 2: Od połowy XV wieku do r. 1795. Warszawa 1966.
Korzon T.: Wewnętrzne dzieje Polski za Stanisława Augusta (1764—1794). Badania historyczne ze stanowiska ekonomicznego i administracyjnego. T. 3. Kraków—Warszawa 1897.
Kutrzeba S.: Dawne polskie prawo sądowe w zarysie. Lwów—Warszawa—Kraków 1927.
Lesiński B.: Kupno renty w średniowiecznej Polsce na tle ówczesnej doktryny i praktyki zachodnioeuropejskiej. Poznań 1966.
Lesiński B.: Prawo feudalne. W: E. Borkowska-Bagieńska, K. Krasowski [et al.]: Historia państwa i prawa Polski. Zarys wykładu. Poznań 1994.
Rybarski R.: Skarbowość Polski w dobie rozbiorów. Kraków 1937.
Smoleński W.: Ostatni rok Sejmu Wielkiego. Kraków 1896.
Stankiewicz Z.: Próby reformy królewszczyzn w okresie stanisławowskim. „Zeszyty Naukowe UŁ”. Nauki humanistyczno-społeczne. Seria I, z. 53. Łódź 1968.
Stankiewicz Z.: Reformy czynszowe dóbr skarbowych w Królestwie Polskim. Łódź
Stankiewicz Z.: System eksploatacji dóbr publicznych w Polsce środkowej w okresie przejścia od feudalizmu do kapitalizmu. „Czasopismo Prawno-Historyczne” 1970, T. 22, z. 2.
Stroynowski A.: Reforma królewszczyzn na Sejmie Czteroletnim. „Acta Universitatis Lodziensis”. Folia historica, seria I, nr 69, Łódź 1979.
Zdrójkowski Z.: Ziemskie prawo prywatne. W: Historia państwa i prawa Polski. Red. J. Bardach. T. 2: Od połowy XV wieku do r. 1795. Warszawa 1966.
Uniwersytet Łódzki Polska
http://orcid.org/0000-0002-6548-4283
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
