Biada ci, narodzie‑morderco! Zemsta w wierszu <i>Wej dir</i> Jicchoka Kacenelsona
Abstrakt
Woe Betide You, Murderer‑Nation!Vengeance in Jicchok Kacenelson’s Wej Dir
This paper investigates the conceptualisation of Jewish vengeance, as demonstrated in Jicchok Kacenelson’s Wej Dir, the poem written on the 31st of May 1942, in the Warsaw Ghetto.
In the course of the reading presented, the concept of affective vengeance is introduced, that is, a figure situated between two radical forms of retaliation on the Nazi Germans present in the literary works of Jewish authors: the vengeance‑fantasy and the accomplished vengeance. The paper focuses on analysing three particular issues: the forms of vengeance (posthumous revenge of spirits and the dead, and the revenge of nature), its direct motivation, and the avenging subject with its inherent duality. This subject, as it is argued, on the one hand becomes the representative of the nation and the “avenger of blood,” while on the other – identifies itself with the nation, and turns into the collective subject.
Key words: vengeance, affect, witness, Shoah, Jicchok Kacenelson
Bibliografia
Afterman A., Afterman G.: Meir Kahane and Contemporary Jewish Theology of Revenge. “Soundings: An Interdisciplinary Journal” 2015, Vol. 98, no 2, s. 192–217.
Agamben G.: Co zostaje z Auschwitz. Przeł. S. Królak. Warszawa 2008.
Deleuze G.: Proust i znaki. Przeł. M.P. Markowski. Gdańsk 2000.
Deleuze G., Guattari F.: Percept, afekt i pojęcie. W: G. Deleuze, F. Guattari: Co to jest filozofia? Przeł. P. Pieniążek. Gdańsk 2000, s. 180–220.
Govier T.: Revenge and Retribution. In: T. Govier: Forgiveness and Revenge. London–New York 2002, s. 1–22.
Kacenelson I.: Pieśń o zamordowanym żydowskim narodzie. Przeł. J. Ficowski. Warszawa 1986.
Kacenelson I.: Wej dir. W: Jidisze geto‑ksowim. Ed. J. Szejntuch. Tel-Aviv 1984, s. 634–639.
Kassow S.D.: Kto napisze naszą historię? Ukryte Archiwum Emanuela Ringelbluma. Przeł. G. Waluga, O. Zienkiewicz. Warszawa 2010.
LaCapra D.: Psychoanaliza, pamięć i zwrot etyczny. Przeł. M. Zapędowska. W: Pamięć, etyka i historia. Anglo‑amerykańska teoria historiografii lat dziewięćdziesiątych. Antologia przekładów. Red. E. Domańska. Poznań 2002, s. 127–162.
Leociak J., Janczewska M.: Literatura dokumentu osobistego. W: Literatura polska wobec Zagłady (1939–1968). Red. S. Buryła, D. Krawczyńska, J. Leociak. Warszawa 2012, s. 24–173.
Massumi B.: Autonomia afektu. Przeł. A. Lipszyc. „Teksty Drugie” 2013, nr 6, s. 111–134.
Nijakowski L.: Rozkosz zemsty. Warszawa 2013.
Perechodnik C.: Spowiedź. Oprac. D. Engel. Warszawa 2007.
Sitarz M., Pawelec A.: Ostatni Żyd w Europie. Pieśń o zamordowanym żydowskim narodzie Jicchoka Kacenelsona. „Zeszyty Naukowe Centrum Badań im. Edyty Stein” 2014, nr 12: Wobec samotności, s. 203–220.
Zemsta. W: Słownik teologii biblijnej. Red. X. Leon‑Dufour. Przeł. bp K. Romaniuk. Poznań–Warszawa 1985, s. 1124.
Wydział Polonistyki, Uniwersytet Jagielloński
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
