Rodzina i relacje rodzinne u Szolema Alejchema i Fiodora Reszetnikowa (Касриловка vs Подлиповцы)
Abstrakt
W niniejszym artykule autor zwraca uwagę na kwestię rodziny i międzyludzkich relacji w rodzinach kasrylewskich Żydów i wspólnoty Permiaków w Podlipnej. Tytułowe zagadnienie traktowane jest szeroko — obejmuje głównie dzieci i stosunek do nich, lecz także do zmarłych krewnych, relacje z członkami bliższej i dalszej rodziny mieszkającymi na różnych terytoriach oraz stosunki małżeńskie. Analiza tekstów literackich pozwoliła wyłonić dwa, niejednokrotnie biegunowo odmienne, portrety wewnątrzrodzinnych relacji międzyludzkich, szczególnie w odniesieniu do dzieci. Owa biegunowość, zdaniem autora, wynika, między innymi, z faktu silnego osadzenia mieszkańców Kasrylewki w tradycji religijno-kulturowej judaizmu i braku analogicznych fundamentów u mieszkańców Podlipnej.
Słowa kluczowe
rodzina; relacje rodzinne; tradycja; judaizm
Bibliografia
References
Andreyanova, Mariya. “Kontsept ‘sem’ya’ v russkoy i frantsuzskoy literature.”Vestnik nauchnogo gumanitarnogo obrazovaniya 2012, no. 1 (15): 17–20 [Андреянова, Мария. “Концепт ‘семья’ в русской и французской литературе”. Вестник научного гуманитарного образования 2012, no 1 (15): 17–20].
Chervinskiy, Pëtr, i Val’chak, Machey. “Pishcha, yeda i produkty pitaniya u Sholoma Aleykhema i Fyodora Reshetnikova (Kasrilovka vs Podlipovtsy).” Iudaica Russica 2019, no. 2 (3): 111–132 [Червинский, Петр, и Вальчак, Мачей. „Пища, еда и продукты питания у Шолома Алейхема и Федора Решетникова (Касриловка vs Подлиповцы).” Iudaica Russica 2019, no. 2(3): 111–132].
Friedman, Мichał. “Tradycja rodzinna w judaizmie.” Collectanea Theologica 1996, nr 66 (2): 39–48.
Goleva, Tat’yana. “Terminologiya i soderzhaniye ritualov komi-permyatskoy svad’by.” Vestnik arkheologii, antropologii i etnografii 2017, no. 3(38): 111–119 [Голева, Татьяна. “Терминология и содержание ритуалов коми-пермяцкой свадьбы”. Вестник археологии, антропологии и этнографии 2017, no 3(38): 111–119].
Grachëva, Alla. “Semeynyye khroniki nachala ХХ veka”. Russkaya literatura 1982, no. 1: 64–75 [Грачева, Алла. “Семейные хроники начала ХХ века.” Русская литература 1982, no 1: 64–75].
Khakimova, Galina. Sem’ya v russkoy literature (pervaya polovina XX veka). Moskva: Rossiyskaya gosudarstvennaya yunosheskaya biblioteka, 1998 [Хакимова, Галина. Семья в русской литературе (первая половина ХХ века). Москва: „Российская государственная юношеская библиотека”, 1998].
Komorowska-Pudło, Мarta. “Małżeństwo — jego jakość i trwałość u wyznawców religii monoteistycznych. Założenia doktrynalne a rzezywistość empiryczna.” Kwartalnik Wydziału Teologicznego UMK 2017, nr 38 (2): 151–173.
Komorowska-Pudło, Мarta. „Rodzina i prokreacja w religiach monoteistycznych. Założenia doktrynalne a rzeczywistość empiryczna.” Studia Oecumenica 2016, nr 16: 421–439.
Krutikov, Mikhail. „Shtetl mezhdu fantaziyey i real’nost’yu.” Novoye literaturnoye obozreniye 2010 no. 2 (102): 102–115 [Крутиков, Михаил. “Штетл между фантазией и реальностью.” Новое литературное обозрение 2010, no 2 (102): 102–115].
Lokshin, Aleksandr. “Vyssheye dukhovnoye obrazovaniye v iudaizme v Rossiyskoy imperii: preyemstvennost’ i i modernizatsii.” Vestnik RUDN. Seriya: Istoriya Rossii 2018, t. 17, no. 2: 248–295 [Локшин, Александр. “Высшее духовное образование в иудаизме в Pоссийской империи: преемственность и модернизации.” Вестник РУДН. Серия: История России 2018, т. 17, no 2: 248–295].
Markova, Irina. ”Semeynyye tsennosti v russkoy literature.” Mentalitet slavyan i ntegratsionnyye protsessy: istoriya, sovremennost’, perspektivy. Materialy VI mezhdunar. nauch. konf., 21–22 maya 2009. Gomel’: GGTU im. P. O. Sukhogo, 2009. 292–294 [Маркова, Ирина. “Семейные ценности в русской литературе.” Менталитет славян и интеграционные процессы: история, современность, перспективы. Материалы VI междунар. науч. конф., 21-22 мая 2009 г. Гомель: ГГТУ им. П. О. Сухого, 2009. 292–294].
Minibayeva, Adelya; Bozhkova, Galina; Bykov, Anton. “Vidy semey v detskoy i podrostkovoy proze ХIХ–ХХI vekov.” Filologicheskiye nauki. Voprosy teorii i praktiki 2019, t. 12, vyp. 10: 34–38 [Минибаева, Аделя; Божкова, Галина; Быков, Антон. “Виды семей в детской и подростковой прозе ХIХ–ХХI веков.” Филологические науки. Вопросы теории и практики 2019, т. 12, вып. 10: 34–38].
Miron, Dan. “Literaturnyy obraz shtetla.” Novoye literaturnoye obozreniye 2010 no. 2 (102): 116–144 [Мирон, Дан. “Литературный образ штетла.” Новое литературное обозрение 2010, no 2 (102): 116–144].
Nikol’skiy, Yevgeniy. “Predan’ya russkogo semeystva: zhanr semeynoy khroniki v russkoy literature XIX-XX stoletiy.” Pushkinskiye chteniya 2012: 49–54 [Никольский, Евгений. „Преданья русского семейства: жанр семейной хроники в русской литературе XIX–XX столетий”. Пушкинские чтения 2012: 49–54].
Nikol’skiy, Yevgeniy. “Semeynaya khronika v sisteme zhanrov romannoy prozy.” Izvestiya Ural’skogo federal’nogo universiteta 2012, no. 2 (102), seriya 2, Gumanitarnyye nauki: 37–46 [Никольский, Евгений. “Семейная хроника в системе жанров романной прозы.” Известия Уральского федерального университета 2012, no 2 (102), серия 2, Гуманитарные науки: 37–46].
Nikol’skiy, Yevgeniy. “Zhanr romana semeynoy khroniki v russkoy literature rubezha tysyacheletiy.” Vestnik Adygeyskogo gosudarstvennogo universiteta 2011, no. 4, seriya 2: Filologiya i iskusstvovedeniye: 29–34 [Никольский, Евгений. “Жанр романа семейной хроники в русской литературе рубежа тысячелетий.” Вестник Адыгейского государственного университета 2011, no 4, серия 2: Филология и искусствоведение: 29–34].
Predtechenskiy, Yakov. “O svadebnykh obryadakh g. Cherdyni.” Permskiy sbornik. Moskva: Tipografiya Gracheva i Komi, 1860. 3–107 [Предтеченский, Яков. „О свадебных обрядах г. Чердыни.” Пермский сборник. Москва: Типография Грачева и Коми, 1860. 3–107].
Rygiel, Kаtarzyna. “Wychowanie w społeczności żydowskiej w świetle nakazów religijnych.” Ogrody Nauk i Sztuk 2011, nr 1: 255–259.
Shenderovich, Ida; Litin, Aleksandr. “Yevreyskiye kladbishcha mogilevskoy oblasti.” Wschód Europy 2017, vol. 3, nr 1/2017: 137–153 [Шендерович, Идa; Литин, Александр. “Еврейские кладбища Могилевской области.” Wschód Europy 2017, vol. 3, no 1/2017: 137–153].
Skhalyakhova, Saida. Kontsepty ‘venchaniye’, ‘brak’, ‘sem’ya’ kak otrazheniye russkogo mentaliteta (na materiale yazyka proizvedeniy russkoy literatury). Dissertatsiya na soiskaniye uchënoy stepeni kandidata filologicheskikh nauk. Krasnodar: “Kubanskiy gosudarstvennyy universitet”, 2008 [Схаляхова, Саида. Концепты ‘венчание’, ‘брак’, ‘семья’ как отражение русского менталитета (на материале языка произведений русской литературы). Диссертация на соискание ученой степени кандидата филологических наук. Краснодар: Кубанский государственный университет, 2008].
Sokolova, Alla. “Semeynyye relikvii i yevreyskaya pamyat’.” Antropologicheskiy forum 2013, no. 19: 3–44 <http://anthropologie.kunstkamera.ru/07/19online> [Соколова, Алла. “Семейные реликвии и еврейская память.” Антропологический форум 2013, no 19: 3–44, <http://anthropologie.kunstkamera.ru/07/19online>].
Spiglazova, Yelena. “Obraz sem’i v russkoy i sovetskoy literature.” Proza.ru <https://www.proza.ru/2009/09/01/25> [Спиглазова, Елена. „Образ семьи в русской и советской литературе.” Проза.ру < https://www.proza.ru/2009/09/01/25>].
Sroka, Łukasz, Tomasz. “Judaizm wobec rodziny. Spojrzenie historyczno-religioznawcze.” Człowiek w teatrze świata: studia o historii i kulturze dedykowane Profesorowi Stanisławowi Grzybowskiemu z okazji osiemdziesiątych urodzin. Popiołek, Bożena (ed.). Kraków: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Pedagogicznego, 2010. 69–77
Uniwersytet Śląski Polska
https://orcid.org/0000-0001-6313-5672
Maciej Walczak — doktor nauk humanistycznych, rusycysta, adiunkt w Instytucie Językoznawstwa Uniwersytetu Śląskiego. Zainteresowania badawcze: gramatyka porównawcza języków słowiańskich, etymologia, historia języka, fonetyka i prozodia współczesnego języka rosyjskiego, słowotwórstwo synchroniczne i diachroniczne, semantyka leksykalna, żargony oraz rosyjska i polska frazeologia i paremiologia w ujęciu lingwokulturowym. Ważniejsze publikacje: Мотивация названий насекомых в русском и польском языках (Saarbrücken 2015), Греческие корни в лексическом составе русского и польского языков (семантическй, словообразовательно-морфологический и стилистический аспекты) (Katowice 2016).
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
