Atrybuty żydowskiej egzystencji w twórczości Mendele Mojchera Sforima (Kulawy Fiszke)
Abstrakt
Praca poświęcona jest analizie utworu jednego z prekursorów nowej literatury żydowskiej (1835—1917). Postaci, w tym sam narrator, zostały w nim ukazane jako przedstawiciele ocalonej u progu XX wieku tradycyjnej kultury, obyczajów, zachowań, mowy i przyzwyczajeń, w typowym dla nich otoczeniu i sytuacjach. Pisarz konsekwentnie i niezwykle dokładnie odtwarza portret tamtego świata wraz z jego charakterystycznymi i niepowtarzalnymi cechami. Przedmiot analizy stanowią tu właśnie wspomniane cechy. W tym celu wybrane zostały fragmenty opisujące najróżniejsze aspekty żydowskiej egzystencji, a następnie podzielone na grupy. Występujące w tych grupach parametry różnych sytuacji i cech zostały omówione z punktu widzenia ich semantyki i sformalizowane w postaci atrybutów odnoszących się do aspektów ogólnych (nie tylko żydowskich), jak i specyficznych (typowo żydowskich) i subiektywnych (charakteryzujących poszczególne osoby). Bazując na tych ostatnich, udało się stworzyć ogólny i całościowy obraz wraz z towarzyszącymi mu atrybutami ukazujący Żydów i naród żydowski wraz z typowymi dla nich miasteczkami i wspólnotami. Wydzielono łącznie 22 hierarchicznie uporządkowane parametry, a następnie zilustrowano je przykładami i opisano jako pewne konceptualne konstrukcje odzwierciedlające specyfikę świadomości przedstawicieli danej kultury mentalnej.
Słowa kluczowe
mentalność; cechy etnokulturowe; atrybuty; schematy konceptualne; paradygmatyka; typologia
Bibliografia
Abchuk A.P., Mendele Moĭkher-Sforim (Sh.I͡A. Abramovich): Ego zhiznʹ i ego proizvedenii͡a, Kulʹtur-Liga, Kiev 1927 [Абчук, А.П., Менделе Мойхер-Сфорим (Ш.Я. Абрамович): Его жизнь и его произведения, Культур-Лига, Киев 1927].
Abramovich E., Nash Mendele: Dnevniki docheri Mendele Moĭkher-Sforima (Sholoma I͡Akova Abramovicha) Nadezhdy Abramovich s kommentarii͡ami i dopolnenii͡ami sovremennikov i potomkov, Ruxanda, Kishinëv 1999 [Абрамович Е.,Наш Менделе: Дневники дочери Менделе Мойхер-Сфорима (Шолома Якова Абрамовича) Надежды Абрамович с комментариями и дополнениями современников и потомков, Ruxanda, Кишинёв 1999].
Abramovich M.S., “Sion” Iegudy ga-Levi (posvi͡ashchaetsi͡a Solomonu Moiseevichu Abramovichu), “Voskhod” 1886, no. 8, pp. 165–172 [Абрамович, М.С., «Сион» Иегуды га-Леви (посвящается Соломону Моисеевичу Абрамовичу), «Восход» 1886, № 8, с. 165–172].
Abramovich N.S., Dobrin-Abramovich Al., Dedushka mezhdu svoimi i chuzhimi: Vospominanii͡a dochereĭ Mendele, Kulʹtur-Liga, Varshava 1928 [Абрамович Н.С., Добрин-Абрамович Ал., Дедушка между своими и чужими: Воспоминания дочерей Менделе, Культур-Лига, Варшава 1928].
Abramovich Sh.I͡A. (Mendele Moĭkher”-Sforim”), Fishka Khromoĭ. Perevod s evreĭskago T. Geĭlikmana, “Polʹza”, V. Antik i Ko, Moskva 1913 [Абрамовичъ Шолемъ Я. (Менделе Мойхеръ-Сфоримъ), Фишка Хромой, переводъ с еврейскаго Т. Гейликмана, «Польза», В. Антикъ и Ко, Москва 1913].
Ben-Iosif, Ocherki novoevreĭskoĭ literatury: S.M. Abramovich i ego 25-letni͡ai͡a dei͡atelʹnostʹ, “Evreĭskie obozrenii͡a”, Sankt-Peterburg 1884, kn. 7, pp. 129–144 [Бен-Иосиф, Очерки новоеврейской литературы: С.М. Абрамович и его 25-летняя деятельность, «Еврейские обозрения», Санкт-Петербург 1884, кн. 7, с. 129–144].
Binshtok L.M., Prazdnik zhargonnoĭ literatury: S.M. Abramovich i ego 25-letni͡ai͡a literaturnai͡a dei͡atelʹnostʹ, “Voskhod” 1884, no. 2, pp. 1–32 [Биншток, Лев М., Праздник жаргонной литературы: С.М. Абрамович и его 25-летняя литературная деятельность, «Восход» 1884, № 2, с. 1–32.].
Borovoĭ S.I͡A., Vospominanii͡a, Moskva–Ierusalim 1993 [Боровой С.Я., Воспоминания, Москва–Иерусалим, 1993].
Buber M., I͡A – Ty; M. Buber, Dva obraza very, Respublika, Moskva 1995, pp. 16–92 [Бубер М., Я – Ты; М. Бубер, Два образа веры, Республика, Москва 1995, с. 16–92].
Chernin V., «Mnogogo reb Khaim-Shulim i ne razobral». Idish kak substrat russkogo i͡azyka Osipa Rabinovicha, <https://www.lechaim.ru/ARHIV/176/chernin.htm> [Чернин В., «Многого реб Хаим-Шулим и не разобрал». Идиш как субстрат русского языка Осипа Рабиновича, <https://www.lechaim.ru/ARHIV/176/chernin.htm>].
Das Mendele Buch. Latters and autobiographical sketches, photos, drawings, facsimiles of Mendele Moycher Sforim, essays and ed. N. Mayzel, New-York 1959.
Deleuze G., Mishelʹ Turnʹe i mir bez Drugogo; G. Deleuze, Logika smysla, Akademicheskiĭ proekt, Moskva 2011, pp. 395–421 [Делёз, Жиль, Мишель Турнье и мир без Другого; Ж. Делёз, Логика смысла, Академический проект, Москва 2011, с. 395–421].
Dmitrevskai͡a I.V., Problema realʹnosti v filosofii I. Kanta, https://kant-online.ru/wp-content/uploads/2014/04/09 [Дмитревская И.В., Проблема реальности в философии И. Канта, <https://kant-online.ru/wp-content/uploads/2014/04/09>].
Druker I.Kh., Dedushka Mendele, Evreĭskai͡a kniga, Varshava 1964 [Друкер И.Х., Дедушка Менделе, Еврейская книга, Варшава 1964].
Ėpelʹboĭm B., Dedushkin zakat, Izdatelʹstvo Kh. Bzhozy, Varshava 1931 [Эпельбойм Б., Дедушкин закат, Издательство Х. Бжозы, Варшава 1931].
Finkelʹ U.G., Mendele Moĭkher-Sforim: Detstvo i i͡unostʹ, 1 chastʹ, Gosudarstvennoe izdatelʹstvo Belorussii, Minsk 1937 [Финкель У.Г., Менделе Мойхер-Сфорим: Детство и юность, 1 часть, Государственное издательство Белоруссии, Минск 1937].
Frenkelʹ A., Eshche raz o “Vstupitelʹnom slove”Mendele, Narod knigi v mire knig. Evreĭskoe knizhnoe obozrenie, Sankt-Peterburg 2023, s. 1 [Френкель, Александр, Еще раз о «Вступительном слове» Менделе. Народ книги в мире книг. Еврейское книжное обозрение, Санкт-Петербург 2023].
Gorobchuk A.P., Mendele Moĭkher-Sforіm (Abramovich Solomon Moĭseĭovich), “Mіĭ Berdichіv”, 12 serpni͡a 2008 [Горобчук А.П., Менделе Мойхер-Сфорім (Абрамович Соломон Мойсейович), «Мій Бердичів», 12 серпня 2008].
Grashchenkov P.V., Grammatika prilagatelʹnogo: Tipologii͡a ad”ektivnosti i atributivnosti, I͡Azyki slavi͡anskoĭ kulʹtury, Moskva 2019 [Гращенков П.В., Грамматика прилагательного: Типология адъективности и атрибутивности, Языки славянской культуры, Москва 2019].
Guseĭnova M.M., Kategorii͡a atributivnosti i ee vyrazhenie v darginskom i͡azyke, dis… kand. filol. nauk, Makhachkala 2002 [Гусейнова М.М., Категория атрибутивности и ее выражение в даргинском языке, дис… канд. филол. наук, Махачкала 2002].
I͡Akhinson I.B., Ėpokha Mendele: Antologii͡a, Kulʹtur-Liga, Kiev 1927 [Яхинсон И.Б., Эпоха Менделе: Антология, Культур-Лига, Киев 1927].
Kagan A.I͡A., U reki Gnilopi͡atki: Ėpizod iz zhizni Mendele Moĭkher-Sforima, Detizdat pri T͡SK LKMSU, Kharʹkov 1937 [Каган А.Я., У реки Гнилопятки: Эпизод из жизни Менделе Мойхер-Сфорима, Детиздат при ЦК ЛКМСУ, Харьков 1937].
Kantemirov E.V., Problema Drugogo v sovremennom obshchestve, dis… kand. filos. nauk, Ekaterinburg 2004 [Кантемиров Е.В., Проблема Другого в современном обществе, дис… канд. филос. наук, Екатеринбург 2004].
Kerimov T.Kh., Gumanitarizat͡sii͡a obshchestvoznanii͡a i problema Drugogo, in: ‘Drugoĭ’ v prostranstve kommunikat͡sii, sost. i red. S.K. Shaĭkhitdinova, Izd. Kazanskogo gos. un-ta, Kazanʹ 2007, pp. 7–21 [Керимов Т.Х., Гуманитаризация обществознания и проблема Другого // «Другой» в пространстве коммуникации, cост. и ред. С.К. Шайхитдинова, Изд. Казанского гос. ун-та, Казань 2007, с. 7–21].
Khabibullina L.G., Atributivnostʹ kak semanticheskai͡a kategorii͡a, “Uchenye zapiski Petrozavodskogo gosudarstvennogo universiteta” 2023, t. 45, no. 5, pp. 62–66 [Хабибуллина Л.Г., Атрибутивность как семантическая категория, «Ученые записки Петрозаводского государственного университета» 2023, т. 45, № 5, с. 62–66].
Khanakhu D.R., Atributivnye slovosochetanii͡a v russkom i angliĭskom i͡azykakh (sopostavitelʹno-tipologicheskiĭ analiz), dis… kand. filol. nauk, Maĭkop 2007 [Ханаху Д.Р., Атрибутивные словосочетания в русском и английском языках (сопоставительно-типологический анализ), дис… канд. филол. наук, Майкоп 2007].
Knigonosha Mendele: proza M. Moĭkher-Sforima. Vospominanii͡a i statʹi o nem, sost. A.A. Misi͡uk, E.L. I͡Avorskai͡a, Єkologii͡a, Odessa 2017 [Книгоноша Менделе: проза М. Мойхер-Сфорима. Воспоминания и статьи о нем, cост. А.А. Мисюк, Е.Л. Яворская, Єкология, Одесса 2017].
Koul P., Referentnai͡a neprozrachnostʹ, atributivnostʹ i performativnai͡a gipoteza, “Novoe v zarubezhnoĭ lingvistike”, vyp. 13, Progress, Moskva 1982, pp. 391–405 [Коул П., Референтная непрозрачность, атрибутивность и перформативная гипотеза, «Новое в зарубежной лингвистике», вып. 13, Прогресс, Москва 1982, с. 391–405].
Kudakova E.E., Intersub”ektivnostʹ i dialog (opyt ėkzistent͡sialʹno-fenomenologicheskoĭ kharakteristiki otnoshenii͡a I͡A – Drugoĭ), dis… kand. filos. nauk, Rostov-na-Donu 2002 [Кудакова Е.Е., Интерсубъективность и диалог (опыт экзистенциально-феноменологической характеристики отношения Я – Другой), дис… канд. филос. наук, Ростов-на-Дону 2002].
Kumykova (Guchapsheva) E.T., Ob akt͡sionalʹnosti / neakt͡sionalʹnosti semantich‑eskogo komponenta imeni i ego aktualizat͡sii v ad”ektivnom slovosochetanii, “Nauchnyĭ dialog” 2018, no. 5, pp. 83–92 [Кумыкова (Гучапшева) Э.Т., Об акциональности / неакциональности семантического компонента имени и его актуализации в адъективном словосочетании, «Научный диалог» 2018, № 5, c. 83–92].
Levinas E., Vremi͡a i Drugoĭ. Gumanizm drugogo cheloveka, Vysshai͡a Religiozno-Filosofskai͡a Shkola, Sankt-Peterburg 1998 [Левинас Э., Время и Другой. Гуманизм другого человека, Высшая Религиозно-Философская Школа, Санкт-Петербург 1998].
Liptzin S., A History of Yiddish Literature, Jonathan David Publishers, Middle Village, New York 1972, p. 40–45.
Maĭzelʹ N., אדָס ךוב־עלעדנעמ”) Kniga Mendele” – na i͡az. idish), IKuF, Nʹi͡u-Ĭork 1959 [Майзель Н., ךוב־עלעדנעמ אדָס») Книга Менделе» – на яз. идиш), ИКуФ, Нью-Йорк 1959].
Mendele i ego ėpokha: k 10–letneĭ godovshchine so dni͡a smerti, Kulʹtur-Liga, Kiev 1927 [Менделе и его эпоха: к 10–летней годовщине со дня смерти, КультурЛига, Киев 1927].
Mendele i ego vremi͡a: Materialy k istorii evreĭskoĭ literatury v XIX stoletii, Der Ėmes, Moskva 1940 [Менделе и его время: Материалы к истории еврейской литературы в XIX столетии, Дер Эмес, Москва 1940].
Mendele Moĭkher Sforim (Sh.I͡A. Abramovich): K 10-letii͡u ego smerti: Skhema dli͡a raboty v shkolakh, Kraĭnarkompros, Odessa 1927 [Менделе Мойхер Сфорим (Ш.Я. Абрамович): К 10–летию его смерти: Схема для работы в школах, Крайнаркомпрос, Одесса 1927].
Mendele Moĭkher Sforim (Sholem I͡Ankev Abramovich): V chestʹ ego 75–letnego i͡ubilei͡a, Izdanie Kievskogo komiteta Evreĭskogo literaturnogo obshchestva, Kiev 1911 [Менделе Мойхер Сфорим (Шолем Янкев Абрамович): В честь его 75–летнего юбилея, Издание Киевского комитета Еврейского литературного общества, Киев 1911].
Mendele Moĭkher Sforim: I͡Ubileĭnyĭ alʹbom, Izdatelʹstvo “Mendele”, Varshava i dr., b.d. [Менделе Мойхер Сфорим: Юбилейный альбом, Издательство «Менделе», Варшава и др., б.д.].
Mendele M.-S., Malenʹkiĭ chelovechek. Puteshestvii͡a Veniamina Tretʹego. Fishka Khromoĭ, per. M. Shambadala, Gosudarstvennoe izdatelʹstvo khudozhestvennoĭ literatury, Moskva 1961 [Менделе М.С., Маленький человечек. Путешествия Вениамина Третьего. Фишка Хромой, пер. М. Шамбадала, Государственное издательство художественной литературы, Москва 1961].
Mendele Moĭkher-Sforim: Ego zhiznʹ i ego trudy, Izdatelʹstvo “Mendele”, Varshava 1928 [Менделе Мойхер-Сфорим: Его жизнь и его труды, Издательство «Менделе», Варшава 1928].
Niger S., Mendele Moĭkher-Sforim, Chicago 1936 [Нигер Ш., Менделе Мойхер-Сфорим, Чикаго 1936].
Noveĭshiĭ filosofskiĭ slovarʹ, <https://rus-new-philosophy.slovaronline.com/128-atribut> [Новейший философский словарь, <https://rus-new-philosophy.slovaronline.com/128-атрибут>.
Nusinov I.M., Mendele-Moĭkher-Sforim, Literaturnai͡a ėnt͡siklopedii͡a, t. 7, OGIZ RSFSR, Sovetskai͡a Ėnt͡siklopedii͡a, Moskva 1934, stlb. 150–157 [Нусинов И.М., Менделе-Мойхер-Сфорим, Литературная энциклопедия, т. 7, ОГИЗ РСФСР, Советская Энциклопедия, Москва 1934, стлб. 150–157].
Pines M.I͡A., Klassicheskie pisateli maskilitskoĭ ėpokhi. Sh.I͡A. Abramovich (Mendele Moĭkher-Sforim), in: M.I͡A. Pines, Istorii͡a evreĭskoĭ literatury: na evreĭskonemet͡skom dialekte, per. s nem. s predisl. i dop. S.S. Vermelʹ, Universalʹnoe knigoizdatelʹstvo L.A. Stoli͡ar, Moskva 1913, pp. 116–157 [Пинес М.Я., Классические писатели маскилитской эпохи. Ш.Я. Абрамович (Менделе Мойхер-Сфорим) // М.Я. Пинес, История еврейской литературы: на еврейско-немецком диалекте, пер. с нем. с предисл. и доп. С.С. Вермель, Универсальное книгоиздательство Л.А. Столяръ, Москва 1913, с. 116–157].
Poslednee predislovie “dedushki”: K 100–letii͡u so dni͡a smerti Mendele Moĭkher-Sforima, “Narod Knigi v mire knig” 2017, no. 131 [Последнее предисловие «дедушки»: К 100–летию со дня смерти Менделе Мойхер-Сфорима, «Народ Книги в мире книг» 2017, № 131].
Sartr Z.-P., Bytie i nichto. Opyt fenomenologicheskoĭ ontologii, Respublika, Moskva 2000 [Сартр Ж.-П., Бытие и ничто. Опыт феноменологической онтологии, Республика, Москва 2000].
Shalit M., Kalendari v nasheĭ literature: Ot Mendele Moĭkher Sforima do nyneshnego vremeni, Staroe–Novoe, Vilʹno 1929 [Шалит, М., Календари в нашей литературе: От Менделе Мойхер Сфорима до нынешнего времени, Старое–Новое, Вильно 1929].
Shapinskai͡a E.N., Obraz Drugogo v tekstakh kulʹtury, URSS, Moskva 2012 [Шапинская Е.Н., Образ Другого в текстах культуры, URSS, Москва 2012].
Shmelev A.D., Russkiĭ i͡azyk i vnei͡azykovai͡a deĭstvitelʹnostʹ, I͡Azyki slavi͡anskoĭ kulʹtury, Moskva 2002 [Шмелев А.Д., Русский язык и внеязыковая действительность, Языки славянской культуры, Москва 2002].
Shtikhve R., Ambivalentnostʹ, indifferentnostʹ i sot͡siologii͡a chuzhogo, “Zhurnal sot͡siologii i sot͡sialʹnoĭ antropologii” 1998, t. 1, no., pp. 41–52 [Штихве Р., Амбивалентность, индифферентность и социология чужого, «Журнал социологии и социальной антропологии» 1998, т. 1, №1, с. 41–52].
Slovarʹ russkogo i͡azyka v chetyrekh tomakh, izd. 2–e, gl. red. A.P. Evgenʹeva, t. I, Russkiĭ i͡azyk, Moskva 1981 [Словарь русского языка в четырех томах, изд. 2–е, гл. ред. А.П. Евгеньева, т. I, Русский язык, Москва 1981].
Sokhranenie kulʹtury idisha. Mendele Moĭkher Sforim, <https://yiddish-culture.com/ru/literature_ru/mendele-mocher-sforim_ru/> [Сохранение культуры идиша. Менделе Мойхер Сфорим, <https://yiddish-culture.com/ru/literature_ru/mendele-mocher-sforim_ru/>].
Turni͡anski K., Pervye proizvedenii͡a Sh.I͡A. Abramovicha na i͡azyke idish, in: K. Turni͡anski, Glavy iz istorii i kulʹtury evreev Vostochnoĭ Evropy, Open University of Israel, 1995, ch. 5: I͡Azyk i literatura, pp. 106–125 [Турнянски Х., Первые произведения Ш.Я. Абрамовича на языке идиш // Х. Турнянски, Главы из истории и культуры евреев Восточной Европы, Open University of Israel, 1995, ч. 5: Язык и литература, с. 106–125].
Vaĭnraĭkh M., Kartiny iz istorii evreĭskoĭ literatury: S nachala do Mendele Moĭkher-Sforima, Izdatelʹstvo “Palʹma” Iosifa Kamermakhera, Vilʹno 1928 [Вайнрайх М., Картины из истории еврейской литературы: С начала до Менделе МойхерСфорима, Издательство «Пальма» Иосифа Камермахера, Вильно 1928].
Viner M., Ėti͡udy o Mendele, Der Ėmes, Moskva 1935 [Винер М., Этюды о Менделе, Дер Эмес, Москва 1935].
Zagraevskai͡a T.B., Dubovskiĭ M.D., Zagraevskai͡a S.M., Valentnostʹ i sochetaemostʹ v strukture anglo- i russkoi͡azychnykh mnogokomponentnykh atributivnykh slovosochetaniĭ, “Filologicheskie nauki. Voprosy teorii i praktiki” 2023, t. 16, vyp. 5, pp. 1579–1584 [Заграевская Т.Б., Дубовский М.Д., Заграевская С.М., Валентность и сочетаемость в структуре англо- и русскоязычных многокомпонентных атрибутивных словосочетаний, «Филологические науки. Вопросы теории и практики» 2023, т. 16, вып. 5, с. 1579–1584].
Zalizni͡ak A.A., Russkoe imennoe slovoizmenenie, Nauka, Moskva 1967 [Зализняк А.А., Русское именное словоизменение, Наука, Москва 1967].
Zalledinova Z.K., Atributivnye i predikativnye sredstva vyrazhenii͡a prinadlezhnosti v angliĭskom i russkom i͡azykakh, “Filologii͡a i lingvistika v sovremennom obshchestve”, Materialy I Mezhdunarodnoĭ nauchnoĭ konferent͡sii (Moskva, maĭ 2012), Vash poligraficheskiĭ partner, Moskva 2012, pp. 64–66 [Заллединова Ж.К., Атрибутивные и предикативные средства выражения принадлежности в английском и русском языках, «Филология и лингвистика в современном обществе», Материалы I Международной научной конференции (Москва, май 2012), Ваш полиграфический партнер, Москва 2012, с. 64–66].
Uniwersytet Śląski w Katowicach Polska
https://orcid.org/0000-0001-6575-5736
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
