O kształtowaniu kulturowego oblicza cieszyńskiej ziemi
Abstrakt
The article addresses the following topics: Cieszyn Silesia and its location at the crossroads of the most important trade and cultural routes, and their cultural significance, monastic and princely settlement; Vlachs as carriers of linguistic and cultural influences; the migration of the natives of Cieszyn motivated by the need to find work; the contacts of Cieszyn craftsmen with the neighboring regions and the consequences of these contacts in the sphere of cultural tradition.
Słowa kluczowe
Cieszyn Silesia and its history; cultural and trade routes; monastic and princely settlements; artisans and job seekers as cultural carriers; shaping Cieszyn tradition
Bibliografia
Adamus A., 1925: Přehled dějin Těšínska za vlády Marie Terezie. Slezská Ostrava: nákladem vlastním.
Anonim tzw. Gall: Kronika polska, 1965. Przeł. R. Grodecki, wstępem i przypisami opatrzył M. Plezia. Wrocław: Ossolineum.
Broda J., 1974: Ośrodki sanetrarskie na Podbeskidziu. „Kalendarz Śląski” na rok 1975. Ostrawa.
Bystroń J.S., 1924: Pieśni ludu polskiego. Kraków: Księgarnia Geograficzna „Orbis”.
Bystroń J.S., 1947: Kultura ludowa. Warszawa: Trzaska, Evert i Michalski.
Chlebowczyk J., red., 1973: Cieszyn. Zarys rozwoju miasta i powiatu. Katowice: Wydawnictwo „Śląsk”.
Ciszewski S., 1922: Sól. „Wisła”, t. XXI, s. 81—83.
Drobiš D., 1961: Vliv obchodní cesty, zvané solná, na vznik osad. „Těšínsko”, r. 65(25), s. 11—18.
Gabriel F., 1967: Polská sůl ve Slezsku a na Moravě. „Slezský sborník”, s. 503—517.
Golec J., Bojda S., 1995: Słownik biograficzny Ziemi Cieszyńskiej. T. II. Cieszyn: nakł. autorów.
Grim E., 1910: Paweł Stalmach. Jego życie i działalność w świetle prawdy. Cieszyn: nakł. Dziedzictwa błog. Jana Sarkandra dla ludu polskiego na Śląsku.
Grobelný A., 1964: Z česko-polských vztahů koncem 18. a počátkem 19. století. Ostrava: Krajské nakladatelství.
Grobelný A., red., 1968: Ostravsko do roku 1848. Ostrava: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
„Gwiazdka Cieszyńska”, 1889.
Hławiczka K., 1977: Przenikanie i wzajemne wpływy elementów muzycznych polskich i czeskich w folklorze Cieszyńskim. W: Z zagadnień folkloru muzycznego na Śląsku Cieszyńskim. Red. B. Grodzińska-Ciałowicz, E. Giszter. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
Hrozienčik J., 1981: Turčianski olejkári a šafraníci. Bratislava: Tatran.
Iwanek W., 1962: Polsko-czeskie związki artystyczne na terenie Śląska Cieszyńskiego. „Kalendarz Śląski” na rok 1963. Ostrawa.
Kadłubiec D., 1972: O kształcie i osadnictwie wsi cieszyńskich. W: Płyniesz Olzo. T. II: Zarys kultury materialnej ludu cieszyńskiego. Red. Idem. Ostrawa: Profil, s. 11—19.
Kadłubiec D., 2016: O kształcie i osadnictwie wsi cieszyńskich. W: Płyniesz Olzo. Monografia kultury ludowej Śląska Cieszyńskiego. Red. Idem. Wyd. 2 poszerz. i uaktual. Czeski Cieszyn: Kongres Polaków w Republice Czeskiej, s. 275—302.
Kadłubiec K.D., 1973: Gawędziarz cieszyński Józef Jeżowicz. Ostrava: Profil.
Kadłubiec K.D., 2015: W cieszyńskim mateczniku. Czeski Cieszyn: Kongres Polaków w Republice Czeskiej.
Kadłubiec K.D., 2017: Opowiado Anna Chybidziurowa. Bystřice: Ducatus Teschinensis.
Kadłubiec K.D., 2019: Od Cieszyna do Bogumina. Bystřice: Ducatus Teschinensis.
Kadłubiec K.D., red., 2018: Śpiywo Anna Chybidziurowa a jeji sómsiedzi. Bystřice: Ducatus Teschinensis.
Karger W., 1934: Znaleziska monet rzymskich na Śląsku Cieszyńskim. „Zaranie Śląskie”, z. 2, s. 101—102.
Kołek J., 1976: O pieśniczkach świeckich Adama Sikory. „Kalendarz Śląski” na rok 1977. Ostrawa.
Kołorz A., Datynie Dolne, maszynopis.
Kubisz J., 1928: Pamiętnik starego nauczyciela. Garść wspomnień z życia śląskiego w okresie budzącego się ruchu narodowego w b. Księstwie Cieszyńskim. Cieszyn: Wydawnictwo Towarzystwa Ewangelickiego.
Macůrek J., 1959: Valaši v západních Karpatech. Ostrava: Krajské nakladatelství.
Macurowa H., 1965: Výroba v minulosti města Jablunkova. „Těšínsko”, z. 15, s. 8—10.
Nehýbl J., 1953: Z kulturních styků slezsko-slovenských v 18. století. „Slezský sborník”, r. 51(11), s. 251—253.
Oszelda W., 1950: Związki Żywiecczyzny ze Śląskiem Cieszyńskim. „Zwrot”, nr 2, s. 11—12.
Paweł Stalmach. Fragmenty z „Pamiętnika”, 1964. W: Wspomnienia Cieszyniaków. Zebr. i oprac. L. Brożek. Warszawa: Instytut Wydawniczy Pax, s. 26—40.
Piegza K., 1970: Kilka dat z historii Jabłonkowa. „Kalendarz Śląski” na rok 1971. Ostrawa.
Piegza K., 1971: Ceramika cieszyńska. Czeski Cieszyn: Zarząd Główny Polskiego Związku Kulturalno-Oświatowego. Sekcja Folklorystyczna.
Pilorz A., 1983: Zapożyczenia romańskie w gwarze Śląska Cieszyńskiego. „Rocznik Cieszyński”, nr 4—5, s. 183—196.
Pitronová B., 1961: Emigrace slezských poddaných do Uher v první polovině 19. století. „Slezský sborník”, r. 59(19), s. 174—188.
Polonec A., 1974: Trenčianske drotárstvo a vzťahy českého ľudu k nemu. W: N. Otisková: Moravsko-slovenské vztahy v lidové kultuře. Ostrava: Nakladatelství „Profil”, s. 77—89.
Popiołek F., 1913: Dzieje Śląska Austryackiego. Z. 1. Cieszyn: Wydawnictwo Polskiego Towarzystwa Pedagogicznego na Śląsku.
Popiołek F., 1916: Dzieje Cieszyna z illustracyami. Cieszyn: Wydawnictwo Polskiego Towarzystwa Pedagogicznego.
Popiołek F., 1935: Ligotka Kameralna. Czeski Cieszyn: nakładem gminy Ligotki Kameralnej.
Popiołek F., 1939: Historia osadnictwa w Beskidzie Śląskim. Katowice: Instytut Śląski.
Popiołek F., 1950a: Najdawniejsze dzieje Cieszyna. „Zwrot”, nr 4, s. 2—4.
Popiołek F., 1950b: Początki miast w Księstwie Cieszyńskim. „Zwrot”, nr 6, s. 2—5.
Popiołek F., 1951a: Fragment z dziejów górali cieszyńskich i ich walki klasowej sprzed stu laty. „Zwrot”, nr 7, s. 3—5.
Popiołek F., 1951b: Szańce Jabłonkowskie i ich znaczenie w dziejach Śląska Cieszyńskiego. „Zwrot”, nr 10, s. 8.
Popiołek F., 1954: Z dziejów i walki wsi Karpętnej. „Zwrot”, nr 5, s. 2—3.
Popiołek K., 1976: Śląskie dzieje. Warszawa—Kraków: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Pošvář J., 1964: Obchodní cesty v českých zemích, na Slovensku, ve Slezsku a v Polsku do 14.století. „Slezský sborník”, r. 62(22), s. 54—63.
Pośpiech J., Sochacka S., 1976: Lucjan Malinowski a Śląsk. Opole: Wydawnictwo Instytutu Śląskiego.
Prasek V., 1894: Dějiny knížectví Těšínského. Opava: nákladem vlastním.
Reinfuss R., 1972: Wpływ zawodów wędrownych na ukształtowanie się kultury ludowej w Karpatach. W: Studia z zakresu socjologii, etnografii i historii, ofiarowane Kazimierzowi Dobrowolskiemu. Kraków: Wydawnictwo Literackie, s. 143—152.
Šmerda M., 1968: Těšínsko před povstáním v roce 1766. Ostrava: Nakladatelství „Profil”.
Šťovíček J., 1973: Těšínské měďařské podniky v době pobělohorské. „Studie o Těšínsku”, II. Český Těšín: Wydawnictwo Instytutu Śląskiego.
Szczotka S., 1938: Stosunki Żywiecczyzny ze Śląskiem. Od XVI wieku do upadku Rzeczypospolitej. Katowice: Wydawnictwa Instytutu Śląskiego.
Szczotka S., 1939: Z dziejów stosunków polsko-morawskich. „Gronie”, nr 1, s. 38. Odbitka kwartalnika „Gronie”, Drukarnia P. Mitręgo w Cieszynie, s. 17.
Tacina J., 1974: Tkactwo ludowe w Oldrzychowicach. „Kalendarz Śląski” na rok 1975. Ostrawa.
Wantuła J., 1935a: Najdawniejszy chłopski ekslibris. Warszawa: Pracownia Graficzna Salezjańskiej Szkoły Rzemiosł.
Wantuła J., 1935b: Pamiętnik gazdy Jury Gajdzicy z Cisownicy. „Zaranie Śląskie”, z. 3, s. 146—148.
Wantuła J., 1952: Sanetrorze. „Zwrot”, nr 5, s. 15—16.
Winkler J., 1974: Národopisné obrázky z Jablunkovska. „Studie o Těsínsku”, t. III, Muzeum Těšínska v Českém Těšíně, s. 325—355.
Uniwersytet Ostrawski Czechia
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).