Skolonizowany kolonizator. O bohaterze powieści "Dzierżawin" Jurija Dombrowskiego


Abstrakt

Celem niniejszego artykułu jest zwrócenie uwagi na możliwość analizy debiutanckiej powieści Jurija Dombrowskiego pt. "Dzierżawin" z wykorzystaniem metod i narzędzi wypracowanych na gruncie teorii i badań postkolonialnych, w szczególności w oparciu o metaforę "kolonizacji wewnętrznej" opracowaną przez Aleksandra Etkinda. Skonstruowana przez Dombrowskiego przestrzeń; czas i miejsce akcji utworu i, przede wszystkim, sylwetka głównego bohatera, dają możliwość badania powiązań pomiędzy władzą i tekstem literackim.


Słowa kluczowe

powieść Jurija Dombrowskiego; metafora „kolonizacji wewnętrznej” Aleksandra Etkinda; rozpad imperium; kolonizator; ofiara kolonizacji

Billington, James. Ikona i topór. Historia kultury rosyjskiej. Transl. Hunia, Justyn. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2008.
Bykov, Dmitriy. ”Yedin Derzhavin. Predisloviye k knige Yuriya Dombrovskogo ‘Derzhavin, ili Krusheniye imperii’.” < https://ru-bykov.livejournal.com/3415670.html > [Быков, Дмитрий. ”Един Державин. Предисловие к книге Юрия Домбровского ‘Державин, или Крущение империи’.” < https://ru-bykov.livejournal.com/3415670.html >].
Dombrovskiy, Yuriy. Sobraniye sochineniy v shesti tomakh, t. 1. Moskva: Izdatel'skiy tsentr Terra, 1992 [Домбровский, Юрий. Собрание сочинений в шести томах, т. 1. Москва: Издательский центр Терра, 1992].
Dombrovskiy, Yuriy. Sobraniye sochineniy v shesti tomakh, t. 3. Moskva: Izdatel'skiy tsentr Terra, 1992 [Домбровский, Юрий. Собрание сочинений в шести томах, т. 3. Москва: Издательский центр Терра, 1992].
Etkind, Aleksandr. Vnutrennyaya kolonizatsiya. Imperskiy opyt Rossii. Moskva: Novoye literaturnoye obozreniye, 2016 [Эткинд, Александр. Внутренняя колонизация. Имперский опыт России. Москва: Новое литературное обозрение, 2016].
Etkind, Aleksandr, Uffel'mann, Dirk, Kukulin Il'ya (eds.).Tam vnutri. Praktiki vnutrenney kolonizatsii v kul'turnoy istorii Rossii Sbornik statey. Moskva: Novoye literaturnoye obozreniye, 2012 [Эткинд, Александр; Уффельманн, Дирк; Кукулин, Илья (ред.). Там, внутри. Практики внутренней колонизации в культурной истории России. Сборник статей. Москва: Новое литературное обозрение, 2012].
Gemziak, Łukasz. ”Imperium (wciąż) niezbadane: Rosja a perspektywa postkolonialna.” Dialogi Polityczne, 2011, no. 14: 207-219.
Górzna, Sylwia.”’Inny’ w filozofii Emmanuela Levinasa.” Słupskie Studia Filozoficzne, 2012, no. 11: 57-69.

Kalita, Liliana. ”Dzierżawin – debiut prozatorski Jurija Dombrowskiego.” Książki nieznane, książki zapomniane… . Stempczyńska, Barbara (ed.). Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, 1999: 126-135.
Khodarkovsky, Michael. Na granicach Rosji. Budowanie imperium na stepie, 1500-1800. Transl. Malarecka, Bogumiła. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 2009.
Khodasevich, Vladislav. Derzhavin. Moskva: Mysl', 1988 [Ходасевич, Владислав. Державин. Москва: Мысль, 1988.
Poręba, Stanisław. ”Jurij Dombrowski.” Fast, Piotr, and Rożek. Lucyna (eds.). Sylwetki współczesnych pisarzy rosyjskich. Katowice: Śląsk Sp. z o. o. Wydawnictwo Naukowe, 1994: 61-76.
Thompson, Ewa. Trubadurzy imperium. Literatura rosyjska i kolonializm. Transl. Sierszulska, Anna. Kraków: Universitas, 2000.
Ziółek, Paweł. Idea imperium. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1997.
Pobierz

Opublikowane : 2023-06-11


KnurowskaM. (2023). Skolonizowany kolonizator. O bohaterze powieści "Dzierżawin&quot; Jurija Dombrowskiego. Przegląd Rusycystyczny, (2 (182), 66-80. https://doi.org/10.31261/pr.14918

Monika Knurowska  monika.knurowska@up.krakow.pl
Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie  Polska
https://orcid.org/0000-0002-6983-9395

dr, adiunkt w Katedrze Literatury Rosyjskiej w Instytucie Neofilologii Uniwersytetu Pedagogicznego im. KEN w Krakowie. Autorka monografii На обочине”. Герой рассказов Людмилы Улицкой, Kraków 2015.






Creative Commons License

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.

Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.

1. Licencja

Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.

2. Oświadczenie Autora

Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.

Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.

UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).

3. Prawa użytkownika

Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.

4. Współautorstwo

Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.

Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).