Działania administracji państwowej w Polsce wobec uchodźców z Ukrainy w pierwszych tygodniach wojny w Ukrainie 2022 roku. Aspekty prawne i securitologiczne
Abstrakt
Agresja wojsk Federacji Rosyjskiej na terytorium Ukrainy, do jakiej doszło 24 lutego 2022 r., doprowadziła do wybuchu wojny, która zmusiła ludzi do ucieczki z domów i opuszczenia swojego kraju w poszukiwaniu bezpieczeństwa, ochrony i pomocy. W pierwszym tygodniu wojny ponad milion uchodźców z Ukrainy, głównie kobiet z dziećmi i osób starszych, przekroczyło granice swojego kraju, chroniąc się w krajach sąsiednich. Znaczna część uciekających przybyła do Polski. Celem artykułu jest przegląd głównych działań legislacyjnych i organizacyjnych podejmowanych przez polską administrację rządową i samorządową w zakresie zapewnienia uchoźcom instytucjonalnej pomocy i ochrony, a także działań służb mundurowych na rzecz identyfikacji ryzyka i zagrożeń oraz zapewnienia bezpieczeństwa osobistego przybywającym z Ukrainy.
Słowa kluczowe
kryzys uchodźczy; administracja państwowa; wojna; bezpieczeństwo
Bibliografia
Braw, E. (2021). Stop calling what’s happening with Belarus a migration crisis, Politico. https://www.politico.eu/article/belarus-border-migration-geopolitical-crisis-nato-eu/
Dahl, M., Dziudziuka, A. (2017). Państwa Unii Europejskiej wobec kryzysu imigracyjnego z 2015 roku, Unia Europejska, 3(244).
Echo Dnia, 4.03.2022. https://echodnia.eu/podkarpackie/stalowa-wola-bedzie-tymczasowym-centrum-przyjec-dzieci-z-ukrainy-w-polsce/ar/c1-16082237
Feliksiak, M., Roguska, B. (red.). (2022). Polacy wobec rosyjskiej inwazji na Ukrainę. Komunikat z Badania CBOS, 38. https://www.cbos.pl/SPISKOM.POL/2022/K_038_22.PDF
Firlit-Fesnak, G. (2022). Działania administracji publicznej wobec uchodźców wojennych z Ukrainy w Polsce –pierwszy miesiąc budowania systemu pomocy, W: G. Firlit-Fesnak, E. Jaroszewska, Ł. Łotocki, J. Łukaszewska-Bezulska,M. Ołdak, P. Zawadzki, C. Żołędowski, T. Żukowski (oprac.), Inwazja Rosji na Ukrainę. Społeczeństwo i polityka wobec kryzysu uchodźczego w pierwszym miesiącu wojny, Raport roboczy – Working Paper Katedry Polityki Społecznej (s. 10–22). Uniwersytet Warszawski.
Firlit-Fesnak, G., Jaroszewska, E., Łotocki, Ł., Łukaszewska-Bezulska, J., Ołdak, M., Zawadzki P., Żołędowski, C., Żukowski T. (oprac.). (2022). Inwazja Rosji na Ukrainę. Społeczeństwo i polityka wobec kryzysu uchodźczego w pierwszym miesiącu wojny, Raport roboczy – Working Paper Katedry Polityki Społecznej. Uniwersytet Warszawski.
Fraszka, B. (2021). Sytuacja na granicy polsko-białoruskiej: przyczyny, aspekt geopolityczny, narracje. https://warsawinstitute.org/pl/sytuacja-na-granicy-polskobialoruskiej-przyczyny-aspekt-geopolityczny-narracje/
Główne wyzwania dla UE, migracja oraz sytuacja gospodarcza i społeczna. http://www.europarl.europa.eu/pdf/eurobarometre/2015/2015parlemeter/EB841_synt_conso_plpdf
Human Right Watch (2022). Poland: Trafficking, exploitation risks for refugees, security measures, systems to address gender-based violence urgently needed, April 29. https://www.hrw.org/news/2022/04/29/poland-trafficking-exploitationrisks-refugees
Isański, J., Nowak, M., Sereda, V., Vakhitova, H. (2022). Odbiór społeczny i integracja uchodźców z Ukrainy. Raport Badawczy UKREF, 1. https://doi.org/10.13140/RG.2.2.28450.91845
Lubiewski, P. (2016). Nielegalna imigracja. Zagrożenia bezpieczeństwa. Cz. 1. Wyższa Szkoła Policji w Szczytnie.
Narodowy Fundusz Zdrowia, nfz.gov.pl, Pomoc medyczna dla obywateli Ukrainy – zasady udzielania i rozliczania świadczeń, 26.02.2022. https://www.nfz.gov.pl/aktualnosci/aktualnosci-centrali/pomoc-medyczna-dla-obywateli-ukrainy-zasady-udzielania-i-rozliczania-swiadczen, 8149.html
Operational Data Portal (b.d.). Pobrano 17.06.2022 z: https://data2.unhcr.org/en/situations/ukraine
Pacek, M. (2020). Polish migration Policy in the context of the migration crisis. Studia Europejskie, 24(3), s. 85–108. https://doi.org/10.33067/se.3.2020.5
Paliś, B. (2018). Polityka migracyjna a ekonomiczne znaczenie imigracji i emigracji w opinii ekspertów. Współczesne Problemy Ekonomiczne, 1(16), 17–37. https://doi.org/10.18276/wpe.2018.16-02
Podgórzańska, R. (2019). The issue of securitization of the refugee. Problem in the Polish political debate. Polish Political Science Yearbook, 1(48), 67–89. http://dx.doi.org/10.15804/ppsy2019104
Prawo.pl, 11.05.2022. https://www.prawo.pl/samorzad/koszty-utrzymywania-punktow-recepcyjnych,515059.html
Punkty recepcyjne dla obywateli Ukrainy na terenie województwa lubelskiego, Lubelski Urząd Wojewódzki w Lublinie, 24.02.2022. https://www.lublin.uw.gov
Raczyński, R. (2015). Wpływ migracji międzynarodowych na bezpieczeństwo wewnętrzne państwa. Bezpieczeństwo. Teoria i Praktyka, 2, 13–30.
Serwis Rzeczypospolitej Polskiej. gov.pl, 24.02.2022. https://www.gov.pl/web/mswia/minister-kaminski-wszystkim-naszym-ukrainskim-braciom-okazemy-solidarnosc-i-wsparcie
Starzyk, A. (2016). Kryzys imigracyjny a sytuacja partii prawicowych w Grupie Wyszehradzkiej w 2015 roku. Wrocławskie Studia Politologiczne, 20, s. 109–123, https://doi.org/10.19195/1643-0328.20.8
Straż Graniczna (b.d.). Pobrano 14.06.2022 z: https://www.strazgraniczna.pl/pl/aktualnosci/9881,Wjazd-uchodzcow-z-Ukrainy-do-Polski.html [dostęp 14.06.2022].
Twitter Mariusz Kamiński (b.d.). Pobrano 29.06.2022 z: https://twitter.com/Kaminski_M_/status/1492809311034163200?ref_src=twsrc%5Etfw%7Ctwcamp%5Etweetembed%7Ctwterm%5E1492809311034163207Ctwgr%5E%7Ctwcon%5Es1_c10&ref_url=https%3A%2F%2Fwww.pap.pl%2Faktualnosci%2Fnews2C10783602Cszef-mswia-przygotowujemy-sie-na-naplyw-uchodzcow-z-ukrainy.html
Twitter Straż Graniczna (b.d. a). Pobrano 14.06.2022 z: https://twitter.com/Straz_Graniczna/status/1507258406511464481?ref_src=twsrc%5Egoogle%7Ctwcamp%5Eserp%7Ctwgr%5Etweet
Twitter Straż Graniczna (b.d. b). Pobrano 18.06.2022 z: https://twitter.com/Straz_Graniczna/status/1538398211794141186?ref_src=twsrc%5Etfw%7Ctwcamp%5Etweetembed%7Ctwterm%5E1538398211794141187Ctwgr%5E%7Ctwcon%5Es1_c10&ref_url=https%3A%2F%2F300gospodarka.pl%2Fnews%Fuchodzcy-z-ukrainy-w-polsce-liczba
Ustawa z dnia 12 marca 2022 r. o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa. Dz.U. 2022, poz. 583.
Ustawa z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego. Dz.U. 2021, poz. 735, tj.
Ustawa z dnia 23 stycznia 2009 r. o wojewodzie i administracji rządowej w województwie. Dz.U. 2022, poz. 135.
Ustawa z dnia 26 kwietnia 2007 r. o zarządzaniu kryzysowym. Dz.U. 2007, Nr 89 poz. 590.
Ustawa z dnia 29 października 2021 r. o budowie zabezpieczenia granicy państwowej. Dz.U. 2021, poz. 1992.
Wicha, A. (2021). The imposition of the state of emergency on the part of Poland in 2021 due to the border migration crisis with Belarus. Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska Sectio M, 6, s. 83–96, https://doi.org/10.17951/bc.2021.6.4.83-96.
Wojdat M., Cywiński P. (2022). Raport „Miejska gościnność: wielki wzrost, wyzwania i szanse”. https://metropolie.pl/artykul/raport-miejska-goscinnosc-wielki-wzrost-wyzwania-i-szanse
Wprost, wprost.pl, Wojna na Ukrainie. Wystąpienie Szczerskiego przed ONZ. „Chcę oddać hołd tej kobiecie”, 28.02.2022. https://www.wprost.pl/swiat/10639963/wojna-na-ukrainie-wystapienie-szczerskiego-przed-onz-chce-oddac-hold-tej-kobiecie.htm
Żołędowski, C. (2022). Nowi uchodźcy w Europie. Przemieszczenia zewnętrzne z Ukrainy między 24.02. i 24.03.2022 r. W: G. Firlit-Fesnak, E. Jaroszewska, Ł. Łotocki, J. Łukaszewska-Bezulska, M. Ołdak, P. Zawadzki, C. Żołędowski, T. Żukowski (oprac.), Inwazja Rosji na Ukrainę. Społeczeństwo i polityka wobec kryzysu uchodźczego w pierwszym miesiącu wojny, Raport roboczy – Working Paper Katedry Polityki Społecznej (s. 4–9). Uniwersytet Warszawski.
Uniwersytet Jana Kochanowskiego w Kielcach Polska
https://orcid.org/0000-0002-0997-8561
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
