Ruch jako kategoria dziecięcego odbioru literatury
Abstrakt
The text raises the question of movement as a crucial category in the process of a child’s literary reception. The article reflects on the kinetic aspects of a text and a reader as well as on the perspective of a child’s subjective reception as dependent on personal predispositions of a child‑recipient. The author is interested in the intersections of the components of a literary work and the capabilities of a child‑recipient, that is, in the phenomenon called “reader response.” Referring to achievements of developmental psychology, the researcher introduces the figure of a child reader. Next, on the example of Jan Brzechwa’s poem “Stonoga,” she presents its mobility in language, pointing to the existence of “dynamic images,” created in a recipient’s imagination. In this way, she indicates the kinesthetic value of children’s literature.
Słowa kluczowe
movement; child’s literary reception; children’s literature
Bibliografia
Brzechwa J., 1969, Stonoga, w: tegoż, Brzechwa dzieciom, Szancer J.M., ilustr., Warszawa.
Chamiec J., 1961, Książka jako czynnik kształtujący uczucia dziecka w wieku przedszkolnym, w: Parnowski T., red., Dziecko i młodzież w świetle zainteresowań czytelniczych, Warszawa.
Chęcińska U., 2006, Poetka i paidia. O muzie dziecięcej Joanny Kulmowej, Szczecin.
Cieślikowski J., 1975, Literatura i podkultura dziecięca, Wrocław.
Claparède É., 1992, Wstęp, w: Piaget J., Mowa i myślenie u dziecka, Kołudzka J., przeł., Warszawa.
Fish S., 1996, Literatura w czytelniku. Stylistyka afektywna, Fedewicz M.B., przeł., w: Markiewicz H., red., Współczesna teoria badań literackich za granicą, t. 4, cz. 1, Kraków.
Głowiński M., Okopień‑Sławińska A., Sławiński J., 1986, Zarys teorii literatury, Warszawa.
Guttmejer E., 1982, Rozumienie treści symbolicznych przez dzieci z klas III—V. Czytanie ze zrozumieniem, Warszawa.
Papuzińska J., 1988, Inicjacje literackie. Problemy pierwszych kontaktów dziecka z książką, Warszawa.
Piaget J., 2006, Jak sobie dziecko wyobraża świat?, Gawlik M., przeł., Warszawa.
Piaget J., Inhelder B., 1993, Psychologia dziecka, Zakrzewska Z., przeł., Wrocław.
Sławiński J., red, 1988, Słownik terminów literackich, Wrocław.
Ungeheuer‑Gołąb A., 1997, Ruch jako kategoria dziecięcego odbioru literatury, w: Kida J., red., Problemy kształcenia literackiego w edukacji wczesnoszkolnej, Rzeszów.
Ungeheuer‑Gołąb A., 2009, Wzorce ruchowe utworów dla dzieci. O literaturze dziecięcej jako wędrówce, walce, tajemnicy, bezpiecznym miejscu i zabawie, Rzeszów.
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
