The Quantitative Analysis of Consonant Groups in Speech Therapy Diagnosis of Articulation Disorders
Abstract
In the research on children’s articulation, several types of attempts to assess the implementation of phonemes are usually taken into account. An image questionnaire is a tool allowing us to study articulation. The purpose of using this kind of aid is to either indicate or exclude a speech disorder – in this case, for example, regarding the faulty implementation of individual phonemes. The article analyses quantitatively one of the phonological aspects of the lexical content of ten selected diagnostic tests used to study the articulation of children between the ages of three and seven. The studies include the occurrence of consonant groups, the attention to the position of the appearance of consonant clusters, their number in the lexical unit, and the quantity of consonant elements adjacent to each other.
References
Antos D., Demel G., Styczek I.: Jak usuwać seplenienie i inne wady wymowy. Warszawa, Państwowe Zakłady Wydawnictw Szkolnych, 1971.
Balejko A.: Test nazywania. Diagnoza i terapia osób z zaburzeniami mowy. Białystok, Wydaw. Akademickie 2005, s. 3–24.
Bieńkowska K.: Kwestionariusz obrazkowy do badania artykulacji. Radom, Wydaw. Naukowe Instytutu Technologii Eksploatacji – BIP 2012.
Billewicz G., Zioło B.: Kwestionariusz badania mowy. Kraków, Impuls 2015.
Bargiełówna M.: Grupy fonemów spółgłoskowych współczesnej polszczyzny kulturalnej. „Biuletyn Polskiego Towarzystwa Językoznawczego” 1950, nr 10, s. 1–25.
Bryndal M.: Fonologiczna interpretacja procesów doskonalenia wymowy dziecięcej na tle współczesnych teorii fonologicznych. Gliwice, „Komlogo” Piotr Gruba 2015, s. 85.
Czaplewska E.: Diagnoza zaburzeń rozwoju artykulacji. W: Diagnoza logopedyczna. Podręcznik akademicki. Red. E. Czaplewska, S. Milewski. Sopot, Gdańskie Wydaw. Psychologiczne 2012, s. 65–120.
Czaplewska E.: Rozumienie pragmatycznych aspektów wypowiedzi przez dzieci ze Specyficznym zaburzeniem językowym SLI. Gdańsk, Harmonia Universalis 2012.
Demel G.: Minimum logopedyczne nauczyciela przedszkola. Warszawa, Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, 1996.
Dobrogowska K.: Śródgłosowe grupy spółgłosek w polskich tekstach popularnonaukowych. „Polonica” 1984, R. 10, s. 15–34.
Dobrogowska K.: Word Internal Consonant Clusters in Polish Artistic Prose. “Studia Phonetica Posnaniensia” 1991, vol. 2, s. 43–67.
Dukiewicz L.: Rodzaje i częstość występowania nagłosowych grup fonemów typu CC/V/-, CCC/V/-, CCCC/V/-, w polskich tekstach prasowych. „Lĕtopis Instituta za serbski ludospyt” 1980, A, 27/2, s. 142–157.
Dunaj B.: Grupy spółgłoskowe współczesnej polszczyzny mówionej (w języku mieszkańców Krakowa). W: „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego. Prace Językoznawcze”. Z. 83. Warszawa, Państwowe Wydaw. Naukowe, 1985.
Dunaj B.: Zasady poprawnej wymowy polskiej. „Język Polski. Organ Towarzystwa Miłośników Języka Polskiego” 2006, R. 86, z. 3, s. 161–172.
Emiluta-Rozya D.: Całościowe badanie logopedyczne z materiałem obrazkowym. Warszawa, Wydaw. Akademii Pedagogiki Specjalnej 2013.
Emiluta-Rozya D.: Uwagi do narzędzi diagnostycznych mojego autorstwa i współautorstwa. W: Metody i narzędzia diagnostyczne w logopedii. W: „Z Prac Towarzystwa Kultury Języka”. T. 12. Warszawa, Elipsa 2015, s. 32–48.
Jassem W., Łobacz P.: Analiza fonotaktyczna tekstu polskiego. „Prace IPPT”. [Nr] 63. Warszawa, Instytut Podstawowych Problemów Techniki, 1971, s. 1–30.
Jastrzębowska G., Pelc-Pękala O.: Diagnoza i terapia zaburzeń artykulacji (dyslalii). W: Logopedia – pytania i odpowiedzi. Podręcznik akademicki, Tom 2 Zaburzenia komunikacji językowej u dzieci i osób dorosłych. Red. T. Gałkowski, G. Jastrzębowska. Opole, Wydaw. Uniwersytetu Opolskiego 2003, s. 403–429.
Jastrzębowska G., Pelc-Pękala O.: Metodyka ogólna diagnozy i terapii logopedycznej. W: Logopedia – pytania i odpowiedzi. Podręcznik akademicki. T. 2: Zaburzenia komunikacji językowej u dzieci i osób. Red. T. Gałkowski, G. Jastrzębowska. Opole, Wydaw. Uniwersytetu Opolskiego 2003, s. 309–345.
Kania J.T.: Dezintegracja systemu fonologicznego w afazji (na materiale języka polskiego). Wrocław, Ossolineum, 1976, s. 71–90.
Kania J.T.: Szkice logopedyczne. Warszawa, Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, 1982, s. 187.
Kamińska B.: Jak uczyć dykcji przyszłych logopedów. W: Afazja i autyzm. Zaburzenia mowy oraz myślenia. Red. M. Młynarska, T. Smereka. Wrocław, Wrocławskie Towarzystwo Naukowe Wydaw. 2007, s. 329–333.
Kamińska B.: Kilka uwag o wymowie dziennikarzy radiowych. W: Afazja i autyzm. Zaburzenia mowy oraz myślenia; Red. M. Młynarska, T. Smereka. Wrocław, Wrocławskie Towarzystwo Naukowe Wydaw. 2007, s. 335–341.
Krajna E.: Doskonalenie artykulacji u dzieci przedszkolnych – wybrane zagadnienia. „Logopedia” 2002, t. 31, s. 27–52.
Krajna E.: 100-wyrazowy test artykulacyjny. Podręcznik. Gliwice, „Komlogo” Piotr Gruba 2008.
Krawiec M.: Próby do badania kompetencji językowej dzieci 6–8-letnich z uszkodzeniami słuchu. Radom, SODiR PZG 2003.
Michalak-Widera I., Węsierska K.: Test do badań przesiewowych mowy dla dzieci w wieku przedszkolnym. Katowice, Unikat 2 2012.
Milewski S.: Grupy spółgłoskowe w języku mówionym dzieci przedszkolnych. „Logopeda. Czasopismo Internetowe” 2005, 1 (1). https://logopeda.org.pl/resources/pliki/64_logopeda___nr_1.pdf, s. 5–32.
Milewski S.: Mowa dorosłych kierowana do niemowląt. Studium fonostatyczno-fonotaktyczne. Gdańsk, Wydaw. Uniwersytetu Gdańskiego 2004.
Milewski S.: Nagłosowe grupy spółgłoskowe w tekstach mówionych dzieci w wieku przedszkolnym. W: Logopedia jako nauka interdyscyplinarna – teoretyczna i stosowana. Red. I. Nowakowska-Kempna. Katowice, Wydaw. Uniwersytetu Śląskiego 1998, s. 175–211.
Milewski S.: Śródgłosowe grupy spółgłoskowe w tekstach mówionych dzieci w wieku przedszkolnym. W: Zaburzenia mowy. T. 1. Red. S. Grabias, Lublin, Wydaw. Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej 2001, s. 216–253.
Milewski S., Kamińska B.: Grupy spółgłoskowe współczesnej polszczyzny w aspekcie normatywnym. W: Logopedia artystyczna. Red. B. Kamińska, S. Milewski. Gdańsk, Harmonia Universalis 2016, s. 194–211.
Mirecka U.: Dyzartria w mózgowym porażeniu dziecięcym. Segmentalna i suprasegmentalna specyfika ciągu fonicznego a zrozumiałość wypowiedzi w przypadkach dyzartrii w mpd., Lublin. Wydaw. Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej 2013, s. 82–83.
Mirecka U., Gustaw K.: Skala dyzartrii. Wersja dla dzieci. Wrocław, Continuo 2006, s. 10.
Pluta-Wojciechowska D.: Analityczno-fonetyczna metoda oceny realizacji fonemów. W: Metody i narzędzia diagnostyczne w logopedii. W: „Z Prac Towarzystwa Kultury Języka”. T. 12. Warszawa, Elipsa 2015, s. 64–78.
Przybyla O.: Analiza dźwiękowej realizacji mowy w antropomotorycznej w perspektywie opisu. „Forum Logopedyczne” 2013, nr 21, s. 63–79.
Przybyla O.: Motoryczne zdolności koordynacyjne w świetle badań nad mową. W: Metodologia badań logopedycznych. Red. K. Kaczorowska-Bray, S. Milewski. Gdańsk, Harmonia Universalis 2015, s. 322–363.
Przybysz-Piwko M.: Realizacja nagłosowych grup spółgłoskowych u osób z afazją (na materiale wyrazów polskich). W: Badania lingwistyczne nad afazją. Red. H. Mierzejewska. Warszawa, Ossolineum 1978, s. 167–177.
Przybysz-Piwko M.: Stabilizowanie grup spółgłoskowych w wyrazach. W: Badania lingwistyczne nad afazją. Red. H. Mierzejewska. Warszawa, Ossolineum 1978, s. 247–253.
Rocławski B.: Podstawy wiedzy o języku polskim dla glottodydaktyków, pedagogów, psychologów i logopedów. Gdańsk, Glottispol 2010.
Rocławski B.: Poradnik fonetyczny dla nauczycieli. Warszawa, Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne 1986, s. 23–24.
Rocławski B.: Zarys fonologii, fonetyki, fonotaktyki i fonostatystyki współczesnego języka polskiego. Gdańsk, Wydaw. Uczelniane Uniwersytetu Gdańskiego 1986, s. 85–86.
Rodak H.: Terapia dziecka z wadą wymowy. Warszawa, Wydaw. Uniwersytetu Gdańskiego 1994.
Rodak H.: Uczymy się poprawnie mówić. Poradnik logopedyczny z ćwiczeniami r. Warszawa, Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne 1998.
Siudzińska N., Stępień M.: Czy i w jakim stopniu narzędzia służące do diagnozy logopedycznej odzwierciedlają strukturę języka? W: Język i logopedia. Red. Z. Zaron, J. Porayski-Pomsta. Warszawa, BEL Studio 2013, s. 149–166.
Skorek E.M.: Reranie. Profilaktyka, diagnoza, korekcja. Kraków, Impuls 2003.
Sołtys-Chmielowicz A.: Problem zrozumiałości wypowiedzi w przypadkach dyslalii. „Logopedia” 2003, t. 32, s. 157–165.
Sołtys-Chmielowicz A.: Standard postępowania logopedycznego w przypadku dyslalii. W: Standardy postępowania logopedycznego. „Logopedia” 2008, t. 37, s. 59–67.
Sołtys-Chmielowicz A.: Wady wymowy i ich korygowanie. „Logopedia” 2002, t. 31, s. 53–93.
Sołtys-Chmielowicz A.: Zaburzenia artykulacji. W: Podstawy neurologopedii. Podręcznik akademicki. Red. T. Gałkowski, E. Szeląg, G. Jastrzębowska. Opole, Wydaw. Uniwersytet Opolski 2005, s. 421–474.
Śledziński D.: Analiza struktury grup spółgłoskowych w nagłosie oraz w wygłosie wyrazów w języku polskim. „Kwartalnik Językoznawczy” 2010, nr 3–4, s. 61–83.
Śledziński D.: Podział korpusu tekstów na sylaby – analiza polskich grup spółgłoskowych. „Kwartalnik Językoznawczy” 2013, nr 3, s. 48–100.
Toczyska B.: Dotkliwa artykulacja – korekcja głosek ć, dź, ś, ź. Gdańsk, Harmonia 2010.
Toczyska B.: Elementarne ćwiczenia dykcji. Gdańsk, Gdańskie Wydaw. Oświatowe 2007, s 19.
Toczyska B.: Głośno i wyraźnie. 9 lekcji dobrego mówienia. Gdańsk, GWP 2007b, s. 277–293.
Toczyska B.: Łamańce z dedykacją, czyli makaka ma Kama. Gdańsk, Podkowa 1998, s. 18–20.
Toczyska B.: Zacznij od samogłoski. Samogłoska w logopedii artystycznej. Gdańsk, Harmonia Universalis 2016, s. 238–246.
Wójtowiczowa J.: Bilans fonetyczny. „Język Polski” 1993, z. 1–2. s. 88–91.
Wójtowiczowa J.: Gramy w słowa. Loteryjka obrazkowa. 1996.
Wójtowiczowa J.: Logopedyczny zbiór wyrazów. Warszawa, Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne 1993.
Katedra Logopedii, Wydział Filologiczny, Uniwersytet Gdański Poland
https://orcid.org/0000-0002-3901-7024
The Copyright Owners of the submitted texts grant the Reader the right to use the pdf documents under the provisions of the Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY SA). The user can copy and redistribute the material in any medium or format and remix, transform, and build upon the material for any purpose.
1. License
The University of Silesia Press provides immediate open access to journal’s content under the Creative Commons BY-SA 4.0 license (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Authors who publish with this journal retain all copyrights and agree to the terms of the above-mentioned CC BY-SA 4.0 license.
2. Author’s Warranties
The author warrants that the article is original, written by stated author/s, has not been published before, contains no unlawful statements, does not infringe the rights of others, is subject to copyright that is vested exclusively in the author and free of any third party rights, and that any necessary written permissions to quote from other sources have been obtained by the author/s.
If the article contains illustrative material (drawings, photos, graphs, maps), the author declares that the said works are of his authorship, they do not infringe the rights of the third party (including personal rights, i.a. the authorization to reproduce physical likeness) and the author holds exclusive proprietary copyrights. The author publishes the above works as part of the article under the licence "Creative Commons Attribution-ShareAlike 4.0 International".
ATTENTION! When the legal situation of the illustrative material has not been determined and the necessary consent has not been granted by the proprietary copyrights holders, the submitted material will not be accepted for editorial process. At the same time the author takes full responsibility for providing false data (this also regards covering the costs incurred by the University of Silesia Press and financial claims of the third party).
3. User Rights
Under the CC BY-SA 4.0 license, the users are free to share (copy, distribute and transmit the contribution) and adapt (remix, transform, and build upon the material) the article for any purpose, provided they attribute the contribution in the manner specified by the author or licensor.
4. Co-Authorship
If the article was prepared jointly with other authors, the signatory of this form warrants that he/she has been authorized by all co-authors to sign this agreement on their behalf, and agrees to inform his/her co-authors of the terms of this agreement.
I hereby declare that in the event of withdrawal of the text from the publishing process or submitting it to another publisher without agreement from the editorial office, I agree to cover all costs incurred by the University of Silesia in connection with my application.