(Nie)topika Zagłady w <i>Opowieściach zasłyszanych</i>
Abstrakt
The (Non‑)topos of the Holocaust in Opowieści zasłyszane
The article is a twofold attempt: at re‑reading the category of a topos after the Shoah and at interpreting the particular record of the oral history in the context of the liminal metamorphoses the notion of the topoi – crucial in European culture and literature – has undergone. In the first part of the text, the author recapitulates the studies on the aforementioned category – from Aristoteles to the twentieth century scholars (Curtius, Lausberg, Ziomek, Abramowska, Panas); in the second part, she tries to apply it in interpretative practice.
Key words: topoi, oral history, rhetoric, Majdanek, gulag, non‑place
Bibliografia
Abramowska J.: Topos i niektóre miejsca wspólne badań literackich. W: J. Abramowska: Powtórzenia i wybory. Studia z tematologii i poetyki historycznej. Poznań 1995, s. 5–33.
Arystoteles: Topiki. W: Dzieła wszystkie. T. 1. Przekłady, wstępy i komentarze K. Leśniak. Warszawa 1990, s. 329–473.
Augé M.: Nie‑miejsca. Wprowadzenie do antropologii hipernowoczesności. Przeł. R. Chymkowski. Warszawa 2010.
Curtius E.R.: Topika. W: Literatura europejska i łacińskie średniowiecze. Przeł. i oprac. A. Borowski. Kraków 1997, s. 86–114.
Didi‑Huberman G.: Kora. Przeł. T. Swoboda. Gdańsk 2013.
Ficowski J.: Lewe strony widoków. Wybrał i oprac. P. Sommer. Poznań 2014.
Ginczanka Z.: Wiersze zebrane. Oprac. I. Kiec. Warszawa–Sejny 2014.
Grupińska A.: Odczytanie listy. Opowieści o powstańcach żydowskich. Kraków 2003.
Kuczyńska‑Koschany K.: Lew Szestow, Tadeusz Zieliński: dwie inkarnacje toposu Aten i Jerozolimy. W: Fenomen ducha Europy. Red. D. Jewdokimow, M. Jędraszewski, M. Loba. Poznań 2010, s. 255–268.
Lausberg H.: Retoryka literacka. Podstawy wiedzy o literaturze. Przeł., oprac. i wstępem poprzedził A. Gorzkowski. Bydgoszcz 2002.
Literatura polska wobec Zagłady (1939–1968). Red. S. Buryła, D. Krawczyńska, J. Leociak. Warszawa 2012.
Modi memorandi. Leksykon kultury pamięci. Red. M. Saryusz‑Wolska, R. Traba, przy współpr. J. Kalickiej. Warszawa 2014.
Morawiec A.: Literatura w lagrze, lager w literaturze. Fakt – temat – metafora. Łódź 2009.
NN: Opowieści zasłyszane. Lublin 2013.
Orłowski H.: Warmia z oddali. Odpominania. Borussia–Olsztyn 2000.
Panas W.: Topika judajska. W: Słownik literatury polskiej XX wieku. Red. A. Brodzka i in. Wrocław 1992, s. 1095–1104.
Ziomek J.: Retoryka opisowa. Wrocław 1990.
Instytut Filologii Polskiej, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
