Lola Szereszewska (1895–1943) – zapomniana poetka pogranicza
Abstrakt
Artykuł ma na celu interpretację wiersza Uchodźcom autorstwa zapomnianej poetki dwudziestolecia międzywojennego w kontekście literatury polsko-żydowskiej. Lola (Leonia) Szereszewska (1895–1943) z domu Rotbard jest we współczesnej recepcji badawczej i czytelniczej, z małymi wyjątkami, nieobecna, tymczasem w dwudziestoleciu międzywojennym była autorką rozpoznawalną. Wydała pięć tomów wierszy i prozy poetyckiej: Kontrasty (1917), Trimurti. Fantazje historyczne (1919), Ulica (1930), Niedokończony dom (1936), Gałęzie (1938), które zostały opublikowane w liczących się wydawnictwach. Interpretacja utworu poetyckiego pozwala zbadać uniwersalne procesy wykluczenia i wyobcowania.
Słowa kluczowe
literatura polsko-żydowska; pogranicze; zapomnienie; poezja dwudziestolecia międzywojennego; uchodźcy; żydowska literatura kobieca; antysemityzm
Bibliografia
Bauman Z.: Nowoczesność i Zagłada. Przeł. T. Kunz. Kraków 2009.
Bauman Z.: Obcy u naszych drzwi. Przeł. W. Mincer. Warszawa 2016.
Benedyktowicz Z.: Portrety „obcego”. Od stereotypu do symbolu. Kraków 2000.
Brykczyński P.: Gotowi na przemoc. Mord, antysemityzm i demokracja w międzywojennej Polsce. Przeł. M. Sutowski. Warszawa 2017.
Elon A.: Bez wzajemności. Żydzi – Niemcy 1743–1933. Przeł. K. Bratkowska, A. Geller. Warszawa 2012.
„Ewa. Pismo tygodniowe” 1929, nr 1.
Fuks M.: Warszawska prasa żydowska w języku polskim. „Rocznik Historii Czasopiśmiennictwa Polskiego” 1976, T. 15, z. 2, s. 205–237.
„Gazeta Ludowa” z 5 lipca 1946 r.
„Gazeta Robotnicza” z 14 lipca 1938 r.
Kuczyńska-Koschany K.: „Все поэты жиды“. Antytotalitarne gesty poetyckie i kreacyjne wobec Zagłady oraz innych doświadczeń granicznych. Poznań 2013.
Lipiński E.: Drzewo szpilkowe. Warszawa 1989.
Literatura polsko-żydowska 1861–1918. Studia i szkice. Red. Z. Kołodziejska-Smagała, M. Antosik-Piela. Kraków 2018.
„Nasz Przegląd. Warszawa” 1930, nr 32.
„Okolica Poetów” 1937, nr 4 (25).
Panas W.: Pismo i rana. Szkice o problematyce żydowskiej w literaturze polskiej. Lublin 1996.
Polacy – Żydzi. Kontakty kulturowe i literackie. Red. E. Prokop-Janiec. Kraków 2014.
Prokop-Janiec E.: Międzywojenna literatura polsko-żydowska jako zjawisko kulturowe i artystyczne. Kraków 1992.
Prokop-Janiec E.: Międzywojenna poezja polsko-żydowska. Antologia. Kraków 1996.
Roszak J.: Słyszysz? Synagoga. Wychodząc spod poznańskiej synagogi przy Wronieckiej. Lublin–Warszawa 2015.
Szabłowska-Zaremba M.: Dziennikarki międzywojennej prasy polsko-żydowskiej (wstępne rozpoznanie). „Archiwum Emigracji. Studia – Szkice – Dokumenty” 2014, z. 1–2 (20–21), s. 34–48.
Szereszewska L.: Uchodźcom. „Ilustrowany Dziennik Ludowy” z 8 kwietnia 1939 r., s. 5.
Śliwiński P.: Wolny wybór. Stulecie wierszy 1918–2018. Poznań 2019.
Żydowski Polak, polski Żyd. Problem tożsamości w literaturze polsko-żydowskiej. Red. A. Molisak, Z. Kołodziejska-Smagała. Warszawa 2011.
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu Polska
http://orcid.org/0000-0003-4324-2141
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
