Dlaczego się tłumaczy ponownie: nowe ukraińskie odczytania polskiej prozy
Abstrakt
Why to Retranslate: New Ukrainian Renderings of Polish Prose
The paper focuses on the issue of retranslation perceived as a significant aspect of contemporary practice of literary translation into Ukrainian, exemplified by the cases of the retranslation of short stories by Bruno Schulz and Tadeusz Konwicki’s Minor Apocalypse. The emergence of new translations within a short time encourages questions about the ambitions that drove translators and publishers to present new translations of the previously translated literary works, as well as about the strategies used by translators.
KEY WORDS: retranslation, Bruno Schulz, Tadeusz Konwicki, critical reception of translation, Ukrainian literary culture
Bibliografia
Literatura podmiotowa
Konvìc’kij T., 1991: Malij apokalìpsis. Û. Andruhovič, per. „Vsesvìt”, nr 12, s. 3—109.
Konwicki T., 1993: Mała Apokalipsa. Warszawa, Niezależna Oficyna Wydawnicza.
Konvìc’kij T., 2015: Malen’kij apokalìpsis. B. Antonâk, per. Ľvìv, Urbìno.
Šuľc B., 1995: Cinamonovì kramnicì. Sanatorìj pìd Klepsidroû. A. Škrab’ûk, per. Ľvìv, Prosvìta.
Šuľc B., 2004: Cinamonovì kramnicì. Sanatorìj pìd Klepsidroû. Per. z pol. Ľvìv, Forum vidavcìv.
Šuľc B., 2012: Sklepi cinamonovì. L. Skop, T. Duman, per. Drogobič, Kolo.
Literatura przedmiotowa
Adamowicz-Pośpiech A., 2013: Seria w przekładzie. Polskie warianty prozy Josepha Conrada. Katowice, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
Andruhovič Û., 2012: Ostannìj z Atlantidi. W: B. Šuľc: Cinamonovì kramnicì ta vsì ìnšì opovìdannâ v perekladì Ûrìâ Andruhoviča. Kiïv, A-BA-BA-GA -LA -MA -GA , s. 382.
Balcerzan E., 1968: Poetyka przekładu artystycznego. „Nurt”, nr 8, s. 23—26.
Barańczak S., 2004: Mały, lecz maksymalistyczny Manifest translatologiczny. W: Idem: Ocalone w tłumaczeniu. Poznań, Wydawnictwo a5, s. 13—62.
Bensimon P., 1990: Présentation. „Palimpsestes”, nr 4, s. 9—13.
Berman A., 1990: La retraduction comme espace de la traduction. „Palimpsestes”, nr 4, s. 1—7.
[Brak inf. o aut.], 2012: Bruno Šuľc oživ u perekladì Andruhoviča. „Zahìdna ìnformacìjna korporacìâ”, z 13 veresnâ. Dostępne w Internecie: http://zik.ua/news/2012/09/13/bruno_shults_ozhyv_u_perekladi_andruhovycha_368353 [dostęp: 27.01.2018].
[Brak inf. o aut.], 2012: U Kiêvì vìdkrito personaľnu vistavku drogobic’kogo hudožnika Levka Skopa — za motivami prozi Bruno Šuľca. Gal-Info, z 12 kvìtnâ. Dostępne w Internecie: https://galinfo.com.ua/news/u_kyievi_vidkryto_personalnu_vystavku_drogobytskogo_hudozhnyka_levka_skopa__za_motyvamy_prozy_bruno_shultsa_108202.html [dostęp: 27.01.2018].
[Brak inf. o aut.], 2016: Ûrìj Andruhovič. Dostępne w Internecie: https://olgakolom.wixsite.com/brunoschulz/bilshe-pro-uchasnikiv [dostęp: 27.01.2018].
Čajkovs’ka V., 2005: „Moskovìada” Û. Andruhoviča — ne liše „Malij apokalìpsis”. „Vìsnik Žitomirs’kogo unìversitetu ìm. Ì. Franka”, nr 20, s. 59—64.
Chesterman A., 2000: A causal model for Translation Studies. W: M. Olahan, red.: Intercultural Faultlines: Research Models in Translation Studies. T. 1: Textual and Cognitive Aspects. Manchester, St. Jerome, s. 15—27.
Čopik G., 2004: Bruno Šuľc: ukraïns’ke rìznočitannâ.W: B. Šuľc: Cinamonovì kramnicì. Sanatorìj pìd Klepsidroû. Per. z pol. Ľvìv, Forum vidavcìv, s. 7—8.
Drozdovs’kij D., 2014: Čas Vonneguta. Drug čitača, z 25 listopada. Dostępne w Internecie: https://vsiknygy.net.ua/shcho_pochytaty/39155/ [dostęp: 23.01.2018].
Fast P., red., 1991: Przekład artystyczny. T. 2: Zagadnienia serii translatorskich. Katowice, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
Gambier Y., 1994: La retraduction, retour et détour. „Meta”, t. 3, nr 3, s. 413—417.
Gogulâ M., 2016: Kolonìaľna dìjsnìsť u romanì Tadeuša Konvìc’kogo „Malij Apokalìpsis”. „Problemi slov’ânoznavstva”, nr 65, s. 110—125.
Guzevata N., 2013: Či skladno perekladati Bruno Šuľca ukraïnsʹkoû? „Kiïvs’kì polonìstičnì studìï”, t. 22, s. 202—205.
Legeżyńska A., 1999: Tłumacz i jego kompetencje autorskie. Warszawa, Wydawnictwo Naukowe PWN.
Mindreci G., 2014: Ageing Translations and Retranslation Hypothesis. „Language and Literature — European Landmarks of Identity”, nr 15, s. 379—386.
Paloposki O., Koskinen K., 2003: Retranslations in the age of digital reproduction. „Cadernos de Tradução”, t. 1, nr 11, s. 19—38.
Paloposki O., Koskinen K., 2004: A thousand and one translations: Retranslation revisited. W: G. Hansen, K. Malmkjaer, D. Gile, red.: Claims, changes and challenges in Translation Studies. Amsterdam—Philadelphia, John Benjamins Publishing Company, s. 27—38.
Paloposki O., Koskinen K., 2010: Reprocessing texts. The fine line between retranslating and revising. „Across Languages and Cultures”, nr 11 (1), s. 29—49.
Pastuh B., 2015: Koli spadaê poluda. „Zbruč”, z 23 žovtnâ. Dostępne w Internecie: https://zbruc.eu/node/42920 [dostęp: 27.01.2018].
Ross J., 2016: Factors behind retranslations: What can we learn from the scholarly discourse on (filmic) remakes? Translation Studies. Dostępne w Internecie: https://www.ed.ac.uk/literatures-languages-cultures/translation-studies/events/past-events/factors-behind-retranslations [dostęp: 23.01.2018].
Slivins’kij O., 2016: Poľsʹkij varìant svobodi, abo Ìnšij poglâd na nas samih. „UP. Kuľtura”, z 5 lipnâ. Dostępne w Internecie: https://life.pravda.com.ua/culture/2016/07/5/214555/ [dostęp: 27.01.2018].
Urbanek D., 2004: Pęknięte lustro: tendencje w teorii i praktyce przekładu na tle myśli humanistycznej. Warszawa, Wydawnictwo Trio.
Voznâk T., 2012: Bruno Šuľc. Povernennâ. Bìblìoteka Ï. Dostępne w Internecie: http://www.ji.lviv.ua/ji-library/Vozniak/Schulc/Bruno_Schulc_povernennya.htm [dostęp: 27.01.2018].
Zabužko O., 2006: Poľs’ka „kuľtura” ì mi, abo Malij apokalìpsis Moskovìadi. W: Eadem: Hronìki vìd Fortìnbrasa. Vibrana eseïstika. Kiïv, Fakt, s. 308—318.
Zelìns’ka L., 2010: Tadeuš Konvìc’kij ì Ûrìj Andruhovič: paradoksaľnìsť apokalìptičnih vìzìj. „Kiïvs’kì polonìstičnì studìï”, t. 18, s. 322—327.
The John Paul II Catholic University of Lublin
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
