Z powodu tej wojny. Szoa w kinie izraelskim
Abstrakt
Autor podejmuje refleksję nad obecnością tematyki Zagłady w kinie izraelskim. Od wczesnych filmów syjonistycznych po najnowsze produkcje. Od apologii państwa żydowskiego po skierowanie oka kamery na indywidualnego bohatera. Ideologiczny stygmat pierwszych filmów z lat 50. i 60. zostaje przełamany przez autorską narrację, w której losy ocalonych zostają opowiedziane przez drugie i trzecie pokolenie. Tematem artykułu jest również słabość artystyczna tych narracji, które – wbrew obiegowym opiniom – nie stanowią centrum, ale jedynie peryferia zainteresowań izraelskich filmowców. Transgresje pamięci, uwikłanie w historię Izraela, losy ocalonych i ich potomków to margines kina izraelskiego. Funkcja emancypacyjna i integracyjna, którą pełniło kino dla wielokulturowego społeczeństwa Izraela, w nieznacznym stopniu dotyczy narracji o Zagładzie. Niekiedy Holokaust staje się atrakcyjnym tłem dla genologicznych opowieści obecnych w kinie głównego nurtu.
Słowa kluczowe
kino izraelskie; recenzja; Szoa
Bibliografia
Avisar I.: The Holocaust in Israeli Cinema as a Conflict between Survival and Morality. In: Israeli Cinema. Identities in Motion. Eds. M. Talmon, Y. Peleg. Austin 2011,
s. 152–167.
Avisar I.: The National and the Popular in Israeli Cinema. “Shofar” 2005, Vol. 24, no 1, s. 125–143.
Balf M.: A Voice not Silenced: Holocaust Commemoration in the Kibutz Movement. Tel‑Aviv 2008.
Bartal D.: Living with the Conflict: A Psychological Analysis of Jewish Society in Israel. Jerusalem 2007.
Bartov O.: Kitsch and Sadism in Ka‑Tzetnik’s Other Planet: Israeli Youth Imagine the Holocaust. “Jewish Social Studies, New Series” 1997, Vol. 3, no 2 (Winter), s. 42–76.
Baumel J.T.: In Everlasting Memory: Individual and Communal Holocaust Commemoration in Israel. In: Shaping of Israeli Identity: Myth, Memory and Trauma. Eds.
R. Wistrich, D. Ohana. London 1995, s. 146–170.
Ben‑Shaul N.: Mythical Expressions of Siege in Israeli Films. Lewiston 1997.
Burg B.: Victory over Hitler. Tel‑Aviv 2007.
Burstein J.: Through an American Lens: Dreaming Utopia in Early Israeli Cinema. “Studies in American Jewish Literature” 2010, Vol. 29: A Special Issue in Honor of
Sarah Blacher Cohen, s. 26–39.
Bursztyn I.: Face as Battlefield. Tel Aviv 1990.
Funkenstein A.: Collective Memory and Historical Consciousness. “History and Memory” 1989, Vol. 1, no 1, s. 5–26.
Gross N., Gross Y.: The Hebrew Film. Jerusalem 1990.
Insdorf A.: Indelible Shadows: Film and the Holocaust. Third edition. New York 2002.
Israeli Cinema. Identities in Motion. Eds. M. Talmon, Y. Peleg. Austin 2011.
Kohen N.: Soldiers, Rebels, and Drifters Gay Representation in Israeli Cinema. Detroit 2011.
Konigsberg I.: Our Children and the Limits of Cinema: Early Jewish Responses to the Holocaust. “Film Quarterly” 1998, Vol. 52 (Autumn), s. 7–19.
Langer L.L.: The Holocaust and the Literary Imagination. New Haven 1975.
Ne’eman J.: The Death Mask of the Moderns: A Genealogy of “New Sensibility” Cinema in Israel. “Israel Studies” 1999, Vol. 4, no 1 (Spring,), s. 100–128.
Nurith G.: Motion Fiction: Israeli Fiction in Film. Tel Aviv 1993.
Ofer D.: The Past That Does Not Pass: Israelis and Holocaust Memory. “Israel Studies” 2009, Vol. 14, no 1 (Spring), s. 1–35.
Patek A.: Alija bet w filmie. „Kwartalnik Filmowy” 2010, nr 69, s. 201–213.
Porton R., Shamir Y.: Reframing Anti‑Semitism: An Interview With Yoav Shamir. “Cinéaste” 2009, Vol. 35, no 1 (Winter), s. 50–54.
Segev T.: Siódmy milion. Przeł. B. Gadomska. Warszawa 2012.
Shohat E.: Israeli Cinema: East/West and the Politics of Representation. Second edition. London–New York 2010.
Współczesne kino izraelskie. Red. J. Preizner. Kraków–Budapeszt 2015.
Wydrzyński J.: Izrael. W: Historia kina. T. 3: Kino epoki nowofalowej. Red. T. Lubelski, I. Sowińska, R. Syska. Kraków 2015, s. 1323–1332.
Yablonka H.: Oriental Jewry and the Holocaust: A Tri‑Generational Perspective. “Israel Studies” 2009, Vol. 14, no 1 (Spring): Israelis and the Holocaust: Scars Cry out for Healing, s. 94–122.
Yakira E., Swirsky M.: Post‑Zionism, Post‑Holocaust: Three Essays on Denial, Forgetting, and the Delegitimation of Israel. Cambridge 2009.
Zertal I.: Naród i śmierć. Zagłada w dyskursie i polityce Izraela. Przeł. J.M. Kłoczowski. Kraków 2010.
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
