Olej, kapusta, kalosze. Inteligencja i głupota w polskich i bułgarskich związkach frazeologicznych
Abstrakt
The article discusses the conceptualization of intelligence and stupidity in Polish and Bulgarian phrases. The research found out a regularity with which both languages employ the same metaphors for designation the above mentioned human qualities. They are based on similar conceptual domains, organizing similar human experience. Intelligence in both languages is conceptualized as instrument (razor), stupidity as domestic animal (cow, goose) or very simple foodstuffs (cabbage, beans). The differences in conceptualizing of the intelligence and stupidity in both Slavic languages are insignificant.
Słowa kluczowe
phrases; metaphors; intelligence; stupidity; conceptualization
Bibliografia
Bąba S., Liberek J., 2002, Słownik frazeologiczny współczesnej polszczyzny, Warszawa: PWN.
Kiklewicz A., 2006, Teoria metafor pojęciowych: Zagadnienia dyskusyjne. Język. Komunikacja. Wiedza, Mińsk: Prawo i ekonomika.
Lakoff G., Johnson M., 2010, Metafory w naszym życiu, Warszawa: Aletheia.
Pajdzińska A., 1991, Wartościowanie we frazeologii, w: Puzynina J., Anusiewicz J., red., Język a Kultura. T. 3. Wartości w języku i w tekście, Wrocław: Uniwersytet Wrocławski.
Pajdzińska A., 2008, Językowy obraz świata a metafora artystyczna, w: Dąbrowska A., red., Język a Kultura. T. 20. Tom jubileuszowy, Wrocław: Uniwersytet Wrocławski.
Skorupka S., 2002, Słownik frazeologiczny języka polskiego, Warszawa: Wiedza Powszechna.
Ларин Б.А., 1974, Эстетика слова и язык писателя, Ленинград.
Ничева К., Спасова-Михайлова С., Чолакова Кр., 1974, Фразеологичен речник на българския език, София.
Пенчева М., 2011, Когнитивна лингвистика. Речник на понятията и темините, София.
dr, Uniwersytet im. św. św. Cyryla i Metodego w Wielkim Tyrnowie, Bułgaria; Uniwersytet Łódzki, Łódź, Polska. Bułgaria
https://orcid.org/0000-0003-1969-6020
Interesuje się frazeologią, językiem poetyckim, teorią przekładu, przekładem artystycznym. Najważniejsze publikacje: Двойната актуализация на фразеологизмите в поезията и техники в превода им. Девети българо-полски колоквиум (Юбилейни паисиеви четения), Пловдив, 5–6 ноември 2002; Няма го Майстора, Маргарита, ІХ Национални славистични четения, София, 17–19 април, 2008 г. opublikowany w „Истина, мистификации, лъжа в славянските езици, литератури и култури”, 2011;Тенденции в съвременната детска реч, Проблеми на устната комуникация, 2010; Поетичните превъплъщения на един фразеологизъм. Интеркултурният диалог – традиции и перспективи. Паисиеви четения, Пловдив, Научни трудове, том 46. кн. 1, сб. А, 2008; Бреме и предателство. Камъкът и ножът като фразеологични компоненти в български лирични творби. Научни трудове на ПУ. „Език – литература – обществени институции”. Т. 47, кн. 1, сб. А, 2009; Актуализиране на дословното значение на фразеологични единици в полски и български рекламни текстове. „Истина, мистификации, лъжа в славянските езици, литератури и култури” (Х национални славистични четения) 2011; Фразеологизъм и метафора – подобие и различност. Време и история в славянските езици, литератури и култури (ХI национални славистични четения) 2012.
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
