Ćwiczenie umysłu. O dwóch trawelogach Kazimiery Alberti
Abstrakt
There are two modes of establishing a relationship with space. One is, partly general and partly idiosyncratic, manner in which the past makes itself manifest in the present of the life of the human individual. The other is a most profound and intimate connection with a place which is possible when we begin to feel situated in a given space, i.e. when standard historical and aesthetic lines of connecting prove inadequate.
L’anima della Calabria (1950) and Segreti di Puglia (1951), two travelogues in a series of Italia celebre e sconosciuta, explore the two distinctly different regions of Italy investigating the perception of landscape, its rootedness in history and mythology as well as various practices of everyday life they have generated over centuries. Thus, the region becomes more than a series of interesting sights and historical monuments baedekers record and advertise for tourists. Instead, we deal with deconstruction of such ready-made cultural products and, in the effort of “mental exercise”, we not only transit through but are also situated in places which reveal their provisional, metamorphic character, their unfinishedness, becoming thus a challenge to our moral sense. Hence, exercising memory and mind, allenamento della memoria e della mente morphs into allenamento morale e sociale.
Słowa kluczowe
pejzaż; metamorfoza; historia; mitologia; percepcja
Bibliografia
Alberti Kazimiera (1951): Segreti di Puglia. Trad. di A. Cocola. Napoli.
Alberti Kazimiera (2007): L’anima della Calabria. Trad. di A. Cocola. Rubbettino.
Arendt Hannah (2011): Między czasem minionym a przyszłym. Tłum. M. Godyń, W. Madej. Warszawa.
Benjamin Walter (1975): Tezy historiozoficzne. Tłum. J. Sikorski. W: Benjamin W.: Twórca jako wytwórca. Wyb. H. Orłowski. Poznań.
Blake William (2001): Zaślubiny Nieba i Piekła. W: Idem: Milton. Zaślubiny Nieba i Piekła. Tłum. W. Juszczak. Kraków.
Blumenberg Hans (2013): „Sekularyzacja”. Krytyka pewnej kategorii historycznej nieprawowitości. Tłum. T. Zatorski. „Kronos”, nr 2.
de Certeau Michel (2008): Wynaleźć codzienność. Sztuki działania. Tłum. K. Thiel‑Jańczuk. Kraków.
Derrida Jacques (2000): Szibolet. Dla Paula Celana. Przeł. A. Dziadek. Katowice.
Falkiewicz Andrzej (2009): Znalezione. Szkice do książki. Wrocław.
Heller Ágnes (2013): Nowoczesność z perspektywy ponowoczesnej. Założenia filozoficzne. Tłum. T. Markiewka. W: Heller Á.: Eseje o nowoczesności. Red. J. Hudzik. Toruń.
di Lampedusa Giuseppe Tomasi (1963): Lampart. Tłum. Z. Kierszys. Warszawa.
Nowak Piotr (2000): Wolność albo życie. W: Arendt H.: Kondycja ludzka. Tłum. A. Łagodzka. Warszawa.
Osten Manfred (2005): „Lucyferowy pośpiech”, czyli Goethe odkrywa zalety powolności. Tłum. M. Krysztofiak. Poznań.
Proust Marcel (1992): W cieniu zakwitających dziewcząt. Tłum. T. Żeleński-Boy. Warszawa.
Rosner Edmund (1982): Beskidzkie ścieżki pisarzy. Szkice literackie. Katowice.
Simmel Georg (2006): Most i drzwi. Wybór esejów. Tłum. M. Łukasiewicz. Warszawa.
de Staël Madame (1985): Corinne ou l’Italie. Paris.
Ugniewska Joanna (2011): Podróżować, pisać. O literaturze podróżniczej i współczesnych pisarzach włoskich. Warszawa.
Zagańczyk Marek (2005): Droga do Sieny. Warszawa.
Uniwersytet Śląski w Katowicach Polska
http://orcid.org/0000-0002-7148-5063
polonista i anglista związany z Uniwersytetem Śląskim w Katowicach (od 1971 roku), rektor tego Uniwersytetu w latach 1996–2002. Wraz z kontrabasistą Bogdanem Mizerskim autor i wykonawca esejów na głos i kontrabas. Zajmuje się historią literatury angielskiej i amerykańskiej, literaturą porównawczą, zagadnieniami życia publicznego. Ważniejsze publikacje: Maszyna do pisania. O teorii literatury Jacques’a Derridy (wspólnie z Tadeuszem Rachwałem; Warszawa 1992), Literary voice: the calling of Jonah (wspólnie z Donaldem Weslingiem; Albany, N.Y. 1995), U-bywać. Człowiek, świat, przyjaźń w twórczości Williama Blake’a (Katowice 2001), Revelations of Gloucester: Charles Olson, Fitz Hugh Lane and writing of the place (Frankfurt a.M. [et al.] 2003), Ujmować. Henry David Thoreau i wspólnota świata (Katowice 2009), NIC-owanie świata. Zdania z Szekspira (Katowice 2012), U-chodzić (Katowice 2015), Nie bez reszty. O potrzebie niekompletności (Mikołów 2018).
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
