Mechanizm dostosowywania cen na granicach (CBAM) i stopniowa eliminacja bezpłatnych uprawnień emisyjnych dla sektorów zagrożonych ucieczką emisji w ramach EU ETS – czy gra jest warta świeczki?
Abstrakt
Mechanizm dostosowywania cen na granicach jest instrumentem unijnej polityki klimatycznej, który postanowiono wdrożyć, aby uzupełnić unijny system handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych oraz aby zapobiec ryzyku ucieczki emisji. Artykuł omawia podstawowe elementy CBAM i stanowi próbę jego oceny w zakresie przewidywanego praktycznego przełożenia oraz zgodności z wybranymi zasadami prawa ochrony środowiska.
Słowa kluczowe
mechanizm dostosowywania cen na granicach; CBAM; graniczny podatek węglowy; handel emisjami; EU ETS; polityka klimatyczna
Bibliografia
Barde J.-P., Polityka ochrony środowiska i jej instrumenty, tłum. T. Żylicz, w: Ekonomia środowiska i zasobów naturalnych, red. H. Folmer, L. Gabel, H. Opschoor, Wydawnictwo Krupski i S-ka, Warszawa 1996.
Bleeker A., Does the polluter pay? The polluter-pays principle in the case law of the European Court of Justice, „European Energy and Environmental Law Review” 2009, vol. 18, issue 6, s. 289–306, https://doi.org/10.54648/eelr2009024.
Brandi C., Trade and climate change: Environmental, economic and ethical perspectives on border carbon adjustments, „Ethics, Policy & Environment” 2013, vol. 16, issue 1, s. 79–93, https://doi.org/10.1080/21550085.2013.768395.
Ciechanowicz-McLean J., Prawo ochrony i zarządzania środowiskiem, Difin, Warszawa 2019.
Ciechanowicz-McLean J., Węzłowe problemy prawa ochrony klimatu, „Studia Prawnoustrojowe” 2017, nr 37, s. 7–24.
Cosbey A. et al., Developing guidance for implementing border carbon adjustments: Lessons, cautions, and research needs from the literature, „Review of Environmental Economics and Policy” 2019, vol. 13, issue 1, s. 3–22, https://doi.org/10.1093/reep/rey020.
Dobson N.L., (Re)framing responsibility? Assessing the division of burdens under the EU Carbon Border Adjustment Mechanism, „Utrecht Law Review” 2022, vol. 18, issue 2, s. 162–179, https://doi.org/10.36633/ulr.808.
Ekardt F., Wieding J., Defending environmental economic instruments against the economists and their opponents, w: Environmental law and economics, eds. K. Mathis, B.R. Huber, Springer, Cham 2017, s. 83–106, https://doi.org/10.1007/978-3-319-50932-7_4.
Ellerman A.D. et al., Pricing carbon: The European Union emissions trading scheme, Cambridge University Press, Cambridge 2010.
Evans S. et al., Border carbon adjustments and industrial competitiveness in a European Green Deal, „Climate Policy” 2021, vol. 21, issue 3, s. 307–317, https://doi.org/10.1080/14693062.2020.1856637.
Felli R., Environment, not planning: The neoliberal depoliticisation of environmental policy by means of emissions trading, „Environmental Politics” 2015, vol. 24, issue 5, s. 641–660, https://doi.org/10.1080/09644016.2015.1051323.
Hacker P., Dimitropoulos G., Behavioural law & economics and sustainable regulation: From markets to learning nudges, w: Environmental law and economics, eds. K. Mathis, B.R. Huber, Springer, Cham 2017, s. 155–183, https://doi.org/10.1007/978-3-319-50932-7_7.
Heselhaus S., Energy transition law and economics, w: Environmental law and economics, eds. K. Mathis, B.R. Huber, Springer, Cham 2017, s. 19–41, https://doi.org/10.1007/978-3-319-74636-4_2.
Jensen S. et al., An introduction to the green paradox: The unintended consequences of climate policies, „Review of Environmental Economics and Policy” 2015, vol. 9, issue 2, s. 246–265, https://doi.org/10.1093/reep/rev010.
Karova R., The EU’s Carbon Border Adjustment Mechanism and the energy community: Threat for electricity trade or tool for raising climate ambition and electricity market integration. „Carbon & Climate Law Review” 2022, vol. 16, issue 2, s. 99–113, https://doi.org/10.21552/cclr/2022/2/4.
Leal-Arcas R., Faktaufon M., Kyprianou A., A legal exploration of the European Union’s Carbon Border Adjustment Mechanism, „European Energy and Environmental Law Review” 2022, vol. 31, issue 4, s. 223–240, https://doi.org/10.54648/eelr2022016.
Leonelli G.C., Practical obstacles and structural legal constraints in the adoption of „defensive” policies: Comparing the EU Carbon Border Adjustment Mechanism and the US proposal for a border carbon adjustment, „Legal Studies” 2022, vol. 42, issue 4, s. 696–714, https://doi.org/10.1017/lst.2022.20.
Lim B. et al., Pitfalls of the EU’s Carbon Border Adjustment Mechanism, „Energies” 2021, vol. 14, issue 21, article 7303, s. 1–18, https://doi.org/10.3390/en14217303.
Marín Durán G., Securing compatibility of carbon border adjustments with the multilateral climate and trade regimes, „International & Comparative Law Quarterly” 2023, vol. 72, issue 1, s. 73–103, https://doi.org/10.1017/S0020589322000501.
Mörsdorf G., A simple fix for carbon leakage? Assessing the environmental effectiveness of the EU carbon border adjustment, „Energy Policy” 2022, vol. 161, article 112596, s. 1–13, https://doi.org/10.1016/j.enpol.2021.112596.
Oberthür S., von Homeyer I., From emissions trading to the European Green Deal: The evolution of the climate policy mix and climate policy integration in the EU, „Journal of European Public Policy” 2023, vol. 30, issue 3, s. 445–468, https://doi.org/10.1080/13501763.2022.2120528.
Pató Z., Mezősi A., Szabó L., Is border carbon adjustment the right tool for the power sector?, „Climate Policy” 2022, vol. 22, issue 4, s. 502–513, https://doi.org/10.1080/14693062.2022.2043819.
Pirlot A., Carbon border adjustment measures: A straightforward multi-purpose climate change instrument?, „Journal of Environmental Law” 2022, vol. 34, issue 1, s. 25–52, https://doi.org/10.1093/jel/eqab028.
Przybojewska I., Ocena mechanizmu rezerwy stabilności rynkowej w świetle unijnego systemu handlu emisjami, „Europejski Przegląd Sądowy” 2017, nr 12, s. 11–20.
Przybojewska I., Paryskie porozumienie klimatyczne: przełom czy stagnacja?, w: Problemy pogranicza prawa administracyjnego i prawa ochrony środowiska, red. M. Stahl, P. Korzeniowski, A. Kaźmierska-Patrzyczna, Wolters Kluwer, Warszawa 2017, s. 243–253.
Przybojewska I., Pyka M., EU carbon emissions allowances as environmental and financial instruments – is it possible to kill two birds with one stone?, „Journal of Energy & Natural Resources Law” 2023, s. 1–26, https://doi.org/10.1080/02646811.2022.2154989.
Selicato G., The EU proposal for a Carbon Border Adjustment Mechanism: An advanced tool to combat „carbon leakage”, a new own resource of „moral suasion” for third countries?, „Review of European and Comparative Law” 2022, vol. 50, no. 3, s. 25–37, https://doi.org/10.31743/recl.13920.
Shum R.Y., Decarbonizing contending industries: Policy design and the EU’s CBAM, „Climate Policy” 2023, https://doi.org/10.1080/14693062.2023.2194275.
Simola H., CBAM! – Assessing potential costs of the EU carbon border adjustment mechanism for emerging economies, „BOFIT Policy Brief” 2021, no. 10, s. 1–25, https://www.econstor.eu/bitstream/10419/251711/1/bpb2110.pdf [dostęp: 15.09.2023].
Tamiotti L., The legal interface between carbon border measures and trade rules, „Climate Policy” 2011, vol. 11, issue 5, s. 1202–1211, https://doi.org/10.1080/14693062.2011.592672.
Termini V., Energy and European institutions, w: The European Union in the 21st century: Perspectives from the Lisbon Treaty, eds. S. Micossi, G.L. Tosato, Centre for European Policy Studies, Brussels 2009, s. 98–118.
Zachmann G., McWilliams B., A European carbon border tax: Much pain, little gain, „Bruegel Policy Contribution” 2020, issue 5, s. 1–19.
Zhong J., Pei J., Beggar thy neighbor? On the competitiveness and welfare impacts of the EU’s proposed carbon border adjustment mechanism, „Energy Policy” 2022, vol. 162, article 112802, s. 1–18, https://doi.org/10.1016/j.enpol.2022.112802.
Uniwersytet Jagielloński Polska
https://orcid.org/0000-0003-2756-6664
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
