Przypadkowy turysta? John Maxwell Coetzee w Europie Środkowej – rekonesans
Abstrakt
The article’s aim is to reflect upon the transgenerational and transnational sustainability of Central European memory in literary and cultural space of South Africa. It also investigates links between John Maxwell Coetzee’s oeuvre, as well as works by other South African authors (e.g. Dan Jacobson, Lionel Abrahams, Deborah Levy), with cultural and, above all, literary universe of Central Europe. While analysing selected literary and cultural texts (among others, hitherto unpublished archival documents), the author points to the fact that the Nobel laureate’s consistently and programmatically displayed interest in Central Europe ought to be considered within a wider context of systematic and creative “dialogue” with Central Europe which has been carried out by writers and artists from South Africa in the 20th and 21st centuries. The present study is an original attempt at capturing the phenomenon of mutual cultural flows and horizontal exchange taking place between some minor literatures (and cultures), in this case: South African and Central European.
Słowa kluczowe
John Maxwell Coetzee; Central Europe; the Republic of South Africa; minor literatures; literary and cultural comparative studies
Bibliografia
Abrahams Lionel, 1988: Place. In: Lionel Abrahams. A Reader. Ed. Patrick Cullinan. Parklands: A.D. Donker Publisher.
Anderson Benedict, 1997: Wspólnoty wyobrażone. Rozważania o źródłach i rozprzestrzenianiu się nacjonalizmu. Tłum. Stefan Amsterdamski. Kraków–Warszawa: Społeczny Instytut Wydawniczy Znak–Fundacja im. Stefana Batorego.
Attwell David, ed., 1992: Doubling the Point. Essays and Interviews. London, England–Cambridge, Massachusetts: Harvard University Press.
Białas Zbigniew, 2018: Laudacja. W: John Maxwell Coetzee. Doctor Honoris Causa Universitatis Silesiensis. Red. Krzysztof Jarosz, Zbigniew Białas, Marek Pawlicki. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
Bruyckere Berlinde de, Coetzee John Maxwell, 2013: Cripplewood/Kreupelhout. New Haven–London: Mercatorfonds.
Chapman Michael, 1992: The Liberated Zone. The Possibilities of Imaginative Expression in a State of Emergency. In: Perspectives on South African English Literature. Eds. Michael Chapman, Colin Gardner, Es’kia Mphahlele. Parklands: A.D. Donker Publisher.
Chociszewski Józef, zebrał, 1882: Wybór pieśni narodowych w którym się znajdują dumki, arye, marsze, krakowiaki, mazury, pieśni patryotyczne, wojenne, historyczne itd. Poznań: Drukiem Jarosława Leitgebra. Nakładem J. Chociszewskiego.
Coetzee John Maxwell, 1994–1997: Casebound Notebook. In: J.M. Coetzee Papers. Container 35.2. Austin, Texas: Harry Ransom Center.
Coetzee John Maxwell, 2002–2006: Scenes from Provincial Life III. Notes. September 2002–March 2006. In: J.M. Coetzee Papers. Container 46.1. Austin, Texas: Harry Ransom Center.
Coetzee John Maxwell, 2003: Youth. London: Vintage.
Coetzee John Maxwell, 2004: Elizabeth Costello. London: Vintage.
Deleuze Gilles, Guattari Félix, 2016: Kafka. Ku literaturze mniejszej. Tłum. Anna Zofia Jaksender, Kajetan Maria Jaksender. Red. Cezary Rudnicki. Kraków: Wydawnictwo Eperons-Ostrogi.
Jackson Jeanne-Marie, 2015: South African Literature’s Russian Soul: Narrative Forms of Global Isolation. London: Bloomsbury Academic.
Jacobson Dan, 1985: Time and Time Again. Autobiographies. New York: Atlantic Monthly Press.
Jacobson Dan, 1988: Adult Pleasures. Essays on Writers and Readers. London: André Deutsch.
Jacobson Dan, 1999: Heshel’s Kingdom. London: Penguin Books.
Kannemeyer John Christoffel, 2013: J.M. Coetzee. A Life in Writing. Trans. Michiel Heyns. Melbourne–London: Scribe.
Kucała Bożena, Robert Kusek, eds., 2014: Travelling Texts. J.M. Coetzee and Other Writers. Frankfurt am Main: Peter Lang.
Kundera Milan, 1984: Zachód porwany albo tragedia Europy Środkowej. „Zeszyty Literackie”, nr 5.
Kusek Robert, 2014: Travelling Texts, Travelling Ideas. Janina Duszejko Meets Elizabeth Costello, or on Reading J.M. Coetzee in 21st Century Poland. In: Travelling Texts. J.M. Coetzee and Other Writers. Eds. Bożena Kucała, Robert Kusek. Frankfurt am Main: Peter Lang.
Kusek Robert, Szymański Wojciech, 2015: An Unlikely Pair. Berlinde De Bruyckere and J.M. Coetzee. „Werkwinkel: Journal of Low Countries and South African Studies”, Vol. 10 (1). DOI 10.1515/werk-2015-0002.
Le Rider Jacques, 2013: „Mitteleuropa”: środkowoeuropejskie miejsce pamięci. „Pamiętnik Literacki. Czasopismo kwartalne poświęcone historii i krytyce literatury polskiej”, R. 104, z. 4.
Levy Deborah, 2018: Things I Don’t Want to Know. London: Penguin Books.
Lionnet Françoise, Shih Shu-mei, eds., 2005: Minor Transnationalism. Durham: Duke University Press.
López María J., Wiegandt Kai, 2016: Introduction: J.M. Coetzee, Intertextuality and the Non-English Literary Traditions. „European Journal of English Studies”, vol. 20 (2). DOI 10.1080/13825577.2016.1183422.
Łukaszewski Julian, 1870: Zabór Pruski w czasie Powstania Styczniowego. Jassy: Nakład własny autora.
Magris Claudio, 1999: Dunaj. Tłum. Joanna Ugniewska, Anna Osmólska-Mętrak. Warszawa: „Czytelnik”.
Mendelsohn Richard, 1991: Sammy Marks: The Uncrowned King of the Transvaal. Cape Town, Athens: D. Philip (in association with Jewish Publications – South Africa).
Popescu Monica, 2010: South African Literature Beyond the Cold War. Basingstoke: Palgrave Macmillan.
Purchla Jacek, 2008: Kraków w Europie Środka. Olszanica: Wydawnictwo BOSZ.
Rossoni Stefano, 2016: „On the Edge of Revelation”: The Influence of Robert Musil on J.M. Coetzee’s Narrative. „European Journal of English Studies”, vol. 20 (2). DOI 10.1080/13825577.2016.1183420.
Said Edward, 2018: Orientalizm. Tłum. Monika Wyrwas-Wiśniewska. Poznań: Zysk i S-ka.
Shallcross Bożena, 2014: Requiem for a Canon? The Peculiar Case of the Trans-Atlantic Canon. „Teksty Drugie”, nr 4.
Škrabec Simona, 2013: Geografia wyobrażona. Koncepcja Europy Środkowej w XX wieku. Tłum. Rozalya Sasor. Kraków: Międzynarodowe Centrum Kultury.
Surzyński Stefan, oprac., 1901: Nasze hasło. Zbiór pieśni polskich obyczajowych i okolicznościowych, pieśni patriotycznych i narodowych, piosnek żartobliwych i towarzyskich; polonezów, mazurów, marszów, krakowiaków, kujawiaków, obertasów, piosnek dla sokołów, aryj, dumek i różnej innej treści z melodyami. Dla młodzieży polskiej. Tomik III. Tarnów: Nakładem i drukiem Józefa Pisza.
Śpiewnik pracownic polskich, 1919. Wyd. 5. Poznań: Drukarnia i Księgarnia św. Wojciecha.
Todorova Mariâ, 2008: Bałkany wyobrażone. Przeł. Piotr Szymor, Magdalena Budzińska. Wołowiec: Wydawnictwo Czarne.
Wanberg Kyle, 2016: The Writer’s Inadequate Response: „Elizabeth Costello” and the Influence of Kafka and Hofmannsthal. „European Journal of English Studies”, vol. 20 (2). DOI 10.1080/13825577.2016.1183421.
Wittenberg Herman, 2014: J.M. Coetzee. Two Screenplays. Cape Town: University of Cape Town Press.
Wolff Larry, 2010: The Idea of Galicia. History and Fantasy in Habsburg Political Culture. Stanford: Stanford University Press.
Ziemann Zofia, 2014: The Inner and Outer Workings of Translation Reception. Coetzee on (Wieniawska’s) Schulz. In: Travelling Texts. J.M. Coetzee and Other Writers. Eds. Bożena Kucała, Robert Kusek. Frankfurt am Main: Peter Lang.
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
