• Transmedialność archiwum. Prezentacje: Ewa Zarzycka
    Tom 19 Nr 1 (2022)

    Kolejny numer „Śląskich Studiów Polonistycznych” koncentruje się wokół hasła „Transmedialność archiwum”. Autorki i autorzy zaprezentowanych w dziale głównym artykułów podejmują refleksję nad materialnością archiwum i materiałów archiwalnych, odsłaniającą się w swojej inter- i transmedialnej postaci, gdzie audiowizualne, fotograficzne, cyfrowe (i inne) zapośredniczenia przenoszą sferę owej materialności w obszar nieustannych medialnych interakcji i transmedialnych „przepływów”. Przedmiotem dociekań stają się archiwalia dźwiękowe Białoszewskiego, kuratorstwo archiwum Themersonów, prywatne archiwum Derridy, koncepcja „archeologii fotografii” Lewczyńskiego, amatorskie albumy fotograficzne, transmedialny performans ekofeministyczny Malik, archiwalna pasja Józefa Pilcha oraz współczesne literackie podróże do Galicji przez archiwa pamięci. Bohaterką działu Prezentacje jest Ewa Zarzycka, artystka sztuki performans, w  twórczości której transmedialność archiwum realizuje się w szczególnie interesujący sposób. Tekstowi Zarzyckiej poświęconemu fotografii oraz słynnym „rysunkom pisanym” towarzyszy rozmowa z artystką. Numer zamyka dział Varia, w którym publikujemy artykuł poświęcony widmowym ujęciom struktur państwowych w narracjach podróżniczych Wojciecha Góreckiego.

  • Mury. Prezentacje: Tomasz Bąk
    Tom 18 Nr 2 (2021)

    Figura murów oraz zogniskowane wokół niej naukowe i artystyczne napięcia wyznaczają pole dociekań autorek i autorów, których szkice znalazły się w kolejnym numerze „Śląskich Studiów Polonistycznych”.  Spektrum oglądu problemu jest szerokie i rozciąga się od badań nad materialnością, historycznością i politycznością realnie istniejących murów oraz ich artystycznego funkcjonowania (mur berliński, mur Stoczni Gdańskiej, mury szanghajskich domów) aż po metaforyczne ujęcia punktów granicznych czy punktów oporu. Bohaterem działu Prezentacje jest Tomasz Bąk, którego wierszom towarzyszą rozmowa oraz artykuły analizujące twórczość poety w kilku perspektywach: językowej, socjologicznej i performatywnej. Numer dopełnia dział Varia, gdzie zamieszczone zostały teksty poświęcone ekonomii literatury, specyfice źródeł w języku jidysz oraz metakrytycznej refleksji osnutej wokół opowieści o trzydziestoleciu polskiej literatury najnowszej.

  • Literatury mniejsze. Prezentacje: Gherasim Luca
    Tom 17 Nr 1 (2021)

    Temat numeru wyznacza koncept literatur mniejszych, eksponujący relację pomiędzy centrum i peryferiami, większościowym i mniejszościowym użyciem języka, indywidualnym i kolektywnym oraz estetycznym i politycznym charakterem literackich eksperymentów. Wokół problemów tych koncentrują się autorzy i autorki wszystkich pomieszczonych w dziale głównym szkiców, poddając analizie m.in. amerykański nurt New Narrative, literaturę irlandzką czy katalońską. Bohaterem działu Prezentacje jest Gherasim Luca, przedstawiciel rumuńskiej awangardy, którego surrealistyczna twórczość, powstająca także w języku francuskim, pozwala interpretować się również w kontekście praktyk właściwych literaturom mniejszym. W dziale Varia znalazły się artykuły poświęcone katowickiej neoawangardzie oraz dyskursowi krytycznemu Krzysztofa Uniłowskiego.

     

  • Zaangażowanie i rewolucje. Prezentacje: Ananda Devi
    Tom 16 Nr 2 (2020)

    Przedmiotami zainteresowania autorów artykułów w dziale głównym są polityczne kategorie zaangażowania oraz rewolucji. Są one interpretowane, rekontekstualizowane i pokazywane na rozmaitych przykładach: m.in. sztuki wykorzystującej zjawisko wesołego miasteczka, pola literackiego, będącego efektem doświadczenia Euromajdanu, reinterpretacji Matki Maksyma Gorkiego, opisu przestrzeni protestu, jakim jest rosyjski plac Czerwony, opisu wydarzenia Broniewski, jakie miało miejsce w Galerii Raster, fenomenu rewii politycznej, która w latach 20. XX wieku stała się w Niemczech formą politycznej propagandy oraz analizy twórczości pioniera polskiego konstruktywizmu – Mieczysława Szczuki. W dziale Prezentacje drukujemy fragmenty prozy i poezji Anandy Devi, frankofońskiej pisarki i poetki urodzonej na Mauritiusie, w tłumaczeniu Krzysztofa Jarosza, oraz wywiad z autorką i szkice prezentujące jej twórczość. Całość numeru dopełnia dział Varia.

  • Po męskości. Prezentacje: John Maxwell Coetzee
    Tom 15 Nr 1 (2020)

    Zasadnicza część numeru poświęcona jest współczesnym przemianom męskości. Autorzy artykułów przypatrują się między innymi temu, jak wygląda neotelewizyjne „konstruowanie” nowych męskich tożsamości, w jaki sposób pokazywani są mężczyźni w uniwersach fantastycznych, co polska kultura proponuje mężczyznom, gdy czytać ją z perspektywy upolitycznionych wersji późnej psychoanalizy i schizoanalizy oraz jak przebiegały męskie inicjacje w łagrach. W Prezentacjach zamieszczamy przemowę J. M. Coetzeego z okazji nadania mu tytułu doktora honoris causa Uniwersytetu Śląskiego, niepublikowany dotychczas krótki wywiad z Noblistą (w przekładzie Marka Pawlickiego) oraz artykuł dotyczący jego twórczości. W dziale Varia drukujemy artykuły, będące komentarzami do twórczości Tadeusza Konwickiego, Hansa Christiana Andersena, oraz analizę porównawczą motywu pszczół w poezji Bolesława Leśmiana i Leopolda Staffa.

     

  • Lektury staropolskie. Prezentacje: Kamila Janiak
    Tom 14 Nr 2 (2019)

    W dziale głównym autorzy przyglądają się kategorii nowości i potrzebie eksperymentowania z nieoczywistej, staropolskiej perspektywy. Piszą m. in. o architekturze fraszek Jana Kochanowskiego, interpretowaniu utworów Mikołaja Sępa-Szarzyńskiego, problemie swobody w imitacji oraz o eksperymencie w poezji późnego baroku. W Prezentacjach zamieszczamy wiersze Kamili Janiak, wywiad z poetką oraz artykuły komentujące jej poezję. W dziale Archiwalia drukujemy listy Teodora i Eleonory Parnickich do rodziny Banasiów (ze wstępem i opracowaniem Piotra Gorlińskiego-Kucika). Całość dopełniają działy Omówienia i polemiki oraz Varia.

  • Filozofia Luce Irigaray. Prezentacje: Anna Kańtoch
    Tom 13 Nr 1 (2019)

    W dziale głównym prezentujemy szkice poświęcone myśli francuskiej filozofki Lucy Irigaray. Autorzy artykułów zajmują się między innymi subwersjami dziewictwa w filozofii Irigaray, jej związkami z włoskimi ruchami feministycznymi, pracą różnicy płciowej, kobiecymi wypowiedziami konfesyjnymi. Dopełnieniem tego działu jest rozmowa z autorką Ciało w ciało z matką, prowadzona przez Katarzynę Szopę, oraz dwa teksty Lucy Irigaray publikowane w Polsce po raz pierwszy (Bez kultury różnic nie ma demokracji oraz W jaki sposób różnica płciowa może ocalić nasz świat). Dział Prezentacje poświęcamy twórczości Anny Kańtoch, pisarce specjalizującej się w literaturze gatunkowej. Zamieszczamy fragment jej najnowszej powieści oraz teksty komentujące jej dotychczasową twórczość. Numer uzupełniają Omówienia i polemiki oraz Varia.

     

  • Materialność nowoczesności
    Tom 12 Nr 2 (2018)

    Dział główny „Śląskich Studiów Polonistycznych” poświęcony został badaniu relacji między filozoficzną, literacką i artystyczną nowoczesnością a materialnością języka i medium. O Benjaminowskim doświadczeniu szoku pisze Grzegorz Marcinkowski. Kacper Bartczak omawia nowoczesną poezję amerykańską w perspektywie materialności języka, Anna Kałuża – nowoczesną sztukę odkrywającą materialność medium, a Jakub Kornhauser śledzi ewolucję obiektu jako materialnego nośnika ekspresji twórczej. Katarzyna Trzeciak opisuje przeobrażenia nowohuckich materialności, a Katarzyna Szopa rewiduje poglądy na feminizm Anny Świrszczyńskiej. Dezydery Barłowski komentuje poglądy Williama Burroughsa w perspektywie genderowej. W dziale Varia znajdziemy artykuły dotyczące m.in.: wyobraźniowych i artystycznych pokrewieństw Brunona Schulza i Tomasza Różyckiego, specyficznego estetyzmu Witolda Gombrowicza oraz dyskusji nad kształtem polskich badań literackich, toczących się w związku z powstaniem Historii literatury polskiej Feliksa Bentkowskiego. Oprócz tego w numerze dział archiwalia (w nim Mowa na pogrzeb Zofii Lipskiej z Potockich w opracowaniu Agnieszki Łatajskiej), omówienia i polemiki oraz kronika.

  • Park. Przestrzeń i metafora. Prezentacje: Natalia Malek
    Tom 11 Nr 1 (2018)

    W dziale głównym pisma zatytułowanym Park. Przestrzeń i metafora znajduje się dziesięć szkiców związanych z językowym, literackim i kulturowym obrazem parków. Autorzy artykułów podejmują takie zagadnienia, jak park w dobie obrazów cyfrowych oraz jego przyszłe wyobrażenia zakorzenione w wizjach architektonicznych oraz – odwrotnie – nostalgiczno-przeszłościowy potencjał takich terenów, a także jego baśniowe rekonstrukcje. W dziale Prezentacje zajmujemy się twórczością Natalii Malek (tu szkice Anny Marchewki oraz Katarzyny Trzeciak). W Omówieniach i polemikach autorzy komentują nowości wydawnicze. Numer uzupełniają Varia (gdzie zamieszczone są teksty Karoliny Szymborskiej Postmodernistyczne metamorfozy baśni w Polsce oraz Krzysztofa Obremskiego Przemówienie na bankiecie z okazji wprowadzenia orderu „Virtuti Militari”. Interpretacja retoryczna mowy Józefa Piłsudskiego), a także Kronika.

  • Piśmiennictwo Wielkiego Księstwa Litewskiego. Prezentacje: Adam Kaczanowski
    Tom 10 Nr 2 (2017)

    W numerze prezentujemy serię rozpraw pod tytułem Piśmiennictwo Wielkiego Księstwa Litewskiego. Autorzy poszczególnych artykułów działu przyglądają się literackim obrazom Litwy od wieku XVII aż do współczesności. Obok artykułu dotyczącego obrazu kampanii chocimskiej czy tekstu poświęconego działalności edytorskiej benedyktynek wileńskich za rządów ksieni Franciszki Anny Wołłowiczówny znajdziemy tekst odnoszący się do poety z XX wieku Tymoteusza Karpowicza i jego zmiłowania do wileńskich krajobrazów. W dziale Prezentacje zajmujemy się twórczością poety i prozaika Adama Kaczanowskiego. W dziale Archiwalia prezentujemy tekst De Bicinensi Proelio. O bitwie byczyńskiej. Numer uzupełniają działy Varia (artykuły Hanny Kocur Écriture féminine w dwudziestoleciu międzywojennym oraz Adama Kubiaka Malowanie trawy. Rzecz (jeszcze) mniejsza o peryferyjnej humanistyce), Recenzje i omówienia oraz Kronika.

     

  • Gry warte świeczki. Prezentacje: Donat Kirsch
    Tom 9 Nr 1 (2017)

    W dziale głównym tomu „Śląskich Studiów Polonistycznych” prezentujemy rozprawy i artykuły wpisujące się w nurt game studies oraz groznawstwa. Tematykę wirtualnych światów, transmedialnych narracji oraz realności grozy i wojny przefiltrowanej przez gry wprowadzają między innymi Krzysztof M. Maj, Michał Kłosiński, Sven Dwulecki, Arras Khaledi, Miłosz Piotrowiak. Bohaterem działu Prezentacje jest polski prozaik Donat Kirsch, z którym rozmawia Andrzej Śnioszek. Prezentujemy obszerne fragmenty twórczości tego autora. Numer uzupełniają działy Recenzje i omówienia, Varia (prezentujemy tu szkice o twórczości Haliny Poświatowskiej oraz Doroty Masłowskiej) oraz Archiwalia, w których drukujemy rozmowę Teodora Parnickiego ze Stefanem Szlachtyczem, reżyserem filmu na podstawie powieści Parnickiego Tylko Beatrycze, który miał premierę w 1976 roku. Transkrypcji tekstu z nagrania oraz opracowania rozmowy podjęli się studenci filologii polskiej w trakcie kursu krytyka tekstu i edycje krytyczne prowadzonego przez Piotra Gorlińskiego-Kucika.

     

  • Męskie sprawy. Prezentacje: Marta Syrwid
    Tom 8 Nr 1-2 (2016)

    W dziale głównym czasopisma noszącym tytuł Męskie sprawy przedmiotem zainteresowania są między innymi przemiany męskości w kontekście kulturowych przeobrażeń. Szczegółowe analizy poświęcone są obrazom męskości w literaturze po 1945 roku, męskim figurom w powieści Ferdydurke Gombrowicza (projekt krytyki analnej), tematowi ojcostwa w polskiej poezji autorów piszących po 1990 roku oraz końcu męskości na przykładzie cyklu powieści Sapkowskiego Wiedźmin. Bohaterką działu Prezentacje jest Marta Syrwid, polska prozaiczka, autorka między innymi powieści Bogactwo. W dziale zamieszczono komentarze krytyczne, wywiad z autorką oraz jej opowiadanie. Numer uzupełniają stałe działy: Recenzje i omówieniaVaria oraz Kronika.

  • Ojciec, nasz bliźni. Prezentacje: Edward Pasewicz
    Tom 7 Nr 2 (2015)

    Zasadniczą część tego numeru poświęcamy ojcowskiej figurze. Autorzy artykułów zamieszczonych w dziale głównym przyglądają się tej figurze w rozmaitych kontekstach: psychoanalitycznym, politycznym, religijnym, postsekularnym, filozoficznym. Interesują się między innymi genezą sumienia powstającego w relacji z ojcem oraz konsekwencjami osłabienia ojcowskiej pozycji. Na rozmaite sposoby omawiają kryzys tradycyjnych wzorów męskości oraz modyfikacje wyobrażeń dotyczących ojcostwa, braterstwa, synostwa. Figury ojcowskie wkomponowane zostają także w problemy rewolucji i tyranobójstwa. Przedmiotem egzemplifikacji stają się teksty literackie (między innymi Sienkiewicza, Schulza, Orzeszkowej, Macha, Kafki, Wata, Karpowicza) oraz filozoficzne (między innymi Hegla, Agambena, Schmitta). Dział Prezentacje zawiera teksty komentujące poetycką twórczość Edwarda Pasewicza, wywiad z autorem oraz jego wiersze. Numer uzupełniają stałe działy: VariaRecenzje i omówienia oraz Kronika.

  • Pojedynki. Prezentacje: Sylwia Chutnik
    Tom 6 Nr 1 (2015)

    Numer „Śląskich Studiów Polonistycznych” w zasadniczej części poświęcony jest krytycznym i literacko-historycznym sporom. Autorzy artykułów w dziale głównym zatytułowanym Pojedynki opisują konfliktowe i polemiczne sytuacje między krytykami, poetami, satyrykami i pisarzami. Bohaterami artykułów są między innymi Jakub Wujek, Hieronim Morsztyn, Juliusz Słowacki, Zygmunt Krasiński, Kazimierz Wyka i Ludwik Fryde. Dział Prezentacje zawiera teksty komentujące twórczość Sylwii Chutnik, wywiad z autorką Kieszonkowego atlasu kobiet, fragment jej najnowszej powieści Jolanta oraz wykład o mieście, wygłoszony przez Chutnik na Wydziale Filologicznym Uniwersytetu Śląskiego. Numer uzupełniają stałe działy: Varia, w których piszemy o twórczości Magdaleny Tulli; Recenzje i omówienia (zawierające m. in. krytyczne analizy Geopoetyki Anny Kronenberg, korespondencji Jerzego Giedroycia i Teodora Parnickiego; oraz Kronika.

  • Ekonomie literatury - Historie literatury. Prezentacje: Justyna Bargielska
    Tom 5 Nr 1-2 (2014)

    Numer poświęcony jest ekonomiom i historiom literatury. W części dotyczącej ekonomii przyglądamy się przedstawieniom Zagłady, szaleństwu, psychoanalizie, związkom marksizmu i egzystencjalizmu oraz celebryctwu pisarzy. W części odnoszącej się do historii literatury zastanawiamy się między innymi nad możliwościami wskrzeszenia dzieła literackiego, opisujemy szanse małych kanonów literackich oraz analizujemy tożsamość historyka literatury. W dziale Prezentacje przedstawiamy twórczość Justyny Bargielskiej. Oprócz wywiadu z autorką można tu znaleźć także jej wykład Czy Leda może zjeść łabędzia, wygłoszony na Wydziale Filologicznym Uniwersytetu Śląskiego. Całość dopełniają dwa szkice interpretacyjne. Ponadto niniejszy numer „Śląskich Studiów Polonistycznych” zawiera stałe Recenzje i omówienia, w których krytycznej analizie poddano takie publikacje, jak między innymi Poetykę doświadczenia Ryszarda Nycza, Gorliwość tłumacza Magdy Heydel, Nowy regionalizm w badaniach literackich. Badawczy rekonesans i zarys perspektyw pod redakcją Małgorzaty Mikołajczak i Elżbiety Rybickiej, Kto im dał skrzydła Dariusza Nowackiego. Całość dopełniają Varia oraz Kronika

  • Żądza pisania. Prezentacje: Mariusz Sieniewicz
    Tom 4 Nr 2 (2013)

    Rozprawy zamieszczone w tym numerze „Śląskich Studiów Polonistycznych” dotyczą szeroko pojętego pisania. Autorzy poszczególnych artykułów analizują problematykę wybranych motywów lub zagadnień wyodrębnionych między innymi z kronik Galla Anonima i Wincentego Kadłubka, pism Marcina Paszkowskiego i Stanisława Samuela Szemiota, tekstów Czesława Miłosza, Jerzego Pilcha. Dwa artykuły poświęcone zostały staropolskiemu pamiętnikarstwu. Bohaterem części zatytułowanej Prezentacje jest Mariusz Sieniewicz. W numerze zamieszczono fragment powieści tego autora pod roboczym – jak twierdzi pisarz – tytułem Smak rabarbaru. W dziale Archiwalia opublikowano między innymi przekład fragmentu Poetyki Scaligera. Ponadto niniejszy numer „Śląskich Studiów Polonistycznych” zawiera stały dział Recenzje i omówienia. Tym razem analizie krytycznej poddano Małe folio Krzysztofa Mrowcewicza, Melancholię w poezji polskiej po 1989 roku Aliny Świeściak, Zapisywanie miejsca Elżbiety Dutki, Tematy (nie)opisane Sławomira Buryły oraz biografię autorstwa Hanny Kirchner Nałkowska albo życie pisane.

  • Psychoanaliza, polityka, zmiana społeczna. Prezentacje: Krzysztof Siwczyk
    Tom 3 Nr 1 (2013)

    Tematem działu głównego „Śląskich Studiów Polonistycznych” jest psychoanaliza, polityka i zmiana społeczna. Przedmiotem analiz i interpretacji w poszczególnych artykułach stają się między innymi zagadnienia poruszane w tekstach Lacana, Rancière’a, Freuda, Žižka. W tomie zamieszczono przekład tekstu Mladena Dolara pt. Freud i polityczność. Bohaterem części zatytułowanej Prezentacje jest Krzysztof Siwczyk. W tym dziale opublikowano rozmowę z poetą oraz szkice komentujące jego twórczość. W dziale Archiwalia Piotr Gorliński-Kucik zaprezentował listy Teodora Parnickiego do Aleksandra Wata. Ponadto tom zawiera dział Recenzje i omówienia (tu między innymi recenzje Wielkopolskiego alfabetu pisarekStrategii queerOd poetyki przestrzeni do geopoetyki, tomów wierszy Maxa Herrmanna-Neissego) oraz dział Varia, w którym znalazły się artykuły dotyczącego paraleli Rymkiewicz – Bloom, Międzywojnia Brzękowskiego, a także zapis pojedynku scrabble.

  • Słowacki po dwustu latach. Prezentacje: Andrzej Bart
    Tom 2 Nr 1-2 (2012)

    Rozprawy zamieszczone w dziale głównym tomu dotyczą twórczości i biografii Juliusza Słowackiego. Przedmiotem analiz i interpretacji, dokonywanych z nowej perspektywy badawczej, stają się m.in. relacje Juliusza Słowackiego z Zygmuntem Krasińskim, a także związki poety z towianizmem. Odczytane na nowo zostają takie romantyczne dzieła, jak Król-DuchMazepaBeatrix Cenci. Bohaterem części zatytułowanej Prezentacje jest Andrzej Bart. W dziale zamieszczono rozmowę z autorem Rewersu oraz dwa szkice komentujące jego pisarstwo. Ponadto tom zawiera Recenzje i omówienia (tu m.in. recenzje Feministycznej krytyki literackiej Krystyny Kłosińskiej, książki Ujmować. Henry David Thoreau i wspólnota świata Tadeusza Sławka) oraz Kronikę.

  • Inne życie historii (w literaturze). Prezentacje: Darek Foks
    Tom 1 Nr 1 (2011)

    Rozprawy zamieszczone w dziale głównym czasopisma koncentrują się wokół tematu Inne życie historii (w literaturze). Autorzy rozpraw przyglądają się takim zagadnieniom, jak alternatywne historie, kontrfaktyczne symulacje przyszłości, dokumentacyjne możliwości komiksu, fenomeny powrotu do historii. Ich ogólny zakres badawczy sytuuje się na przecięciu rozważań dotyczących tradycyjnej historiografii i opisu historii jako podlegającej interpretacji oraz prawom narracyjno-literackim. Bohaterem części zatytułowanej Prezentacje jest Darek Foks. Oprócz fragmentów jego twórczości znalazły się w tym dziale także: rozmowa o pisarstwie Darka Foksa oraz artykuł komentujący jego twórczość. Ponadto w tomie wyróżniono część Archiwalia (gdzie znalazło się opracowanie Cenzura a powieści Teodora Parnickiego), oraz działy: Recenzje i omówienia (tu m.in. recenzje Ciał Sienkiewicza Ryszarda Koziołka i Życia na miarę literatury Michała Pawła Markowskiego) oraz Kronika.