Pamięć i zapominanie w <i>Pogrzebanym olbrzymie</i> Kazuo Ishigury
(Article in Polish/Artykuł w języku polskim)
Abstrakt
Abstrakt
Celem artykułu jest odczytanie najnowszej powieści Kazuo Ishigury jako refleksji pisarza nad rolą pamięci i zapominania w życiu indywidualnym i zbiorowym. Wydany w 2015 roku Pogrzebany olbrzym odnosi się do kwestii niezmiennie aktualnej, dotyczącej zarówno jednostek jak i społeczeństw próbujących uporać się z traumatyczną przeszłością. Mimo że Ishiguro nie udziela łatwych odpowiedzi na pytanie o to, czy pamiętać o trudnych wydarzeniach, czy raczej je wymazać, tymczasowa amnezja jawi się w powieści jako uzasadniony zabieg, pozwalający jednostkom utrzymać relacje, a społeczeństwom uniknąć ponownego wybuchu przemocy. Zjawisko pamięci zbiorowej, problem pamięci, która nieuchronnie powraca po okresie amnezji/amnestii i jej uwikłania w konkurujące ze sobą polityki pamięci, wzajemne powiązanie pamięci i zapominania, rola pamięci mimowolnej w podważaniu oficjalnej narracji to kwestie, które powieść porusza i które zostały omówione w artykule w odniesieniu do XX-wiecznych koncepcji i dyskursów na temat pamięci: Maurice’a Halbwachsa, Waltera Benjamina, Marcela Prousta, a także współczesnego brytyjskiego filozofa Galena Strawsona.
Słowa kluczowe
Ishiguro; amnezja; amnestia; amnezja/amnestia; pamięć zbiorowa; pamięć mimowolna; polityka pamięci
Bibliografia
Assman Aleida, Cultural Memory and Western Civilization. Arts of Memory, Cambridge University Press, Nowy Jork 2011.
Assmann, Jan, Pamięć kulturowa. Pismo, zapamiętywanie i polityczna tożsamość cywilizacjach starożytnych, przeł. Anna Kryczyńska-Pham, Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2019.
Benjamin Walter, On Some Motifs in Baudelaire, w: Illuminations, przeł. Harry Zohn, Hannah Arendt, Random House, Nowy Jork 2007.
Benjamin Walter, Theses on the Philosophy of History, w: Illuminations, przeł. Zohn, red. Hannah Arendt, Random House, Nowy Jork 2007.
Bielik-Robson Agata, Słowo i trauma: czas, narracja, tożsamość, „Teksty Drugie” 89, 5.
Eliot T. S., Little Gidding, w: Szepty nieśmiertelności, przeł. Krzysztof Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2013.
Halbwachs Maurice, Społeczne ramy pamięci, przeł. Marcin Król, Wydawnictwo PWN, Warszawa 2008.
Ishiguro Kazuo, Pogrzebany olbrzym, przeł. Andrzej Szulc, Albatros, Warszawa 2017.
Kurkiewicz Juliusz, Biorę wyklęte gatunki literackie i opowiadam o miłości, wywiad Kazuo Ishiguro, „Książki. Magazyn do Czytania”, Marzec 2018.
Nietzsche Friedrich, Pożyteczność i szkodliwość historii dla życia (1874), w: rozważania, przeł. Leopold Staff, Zielona Sowa, Kraków 2003.
Olick Jeffrey K. The Ciphered Transits of Collective Memory: Neo-Freudian “Social Research” 2008, 75, 1.
Olszewski Michał, Ełk, pamiętać nie zasypiać, „Gazeta <http://wyborcza.pl/7,75517,23582271, bedzieczytane-elk-festiwal-gorzkie-wybitnego.html.> (30.10.2018).
Ricoeur Paul, Narrative Identity, „Philosophy Today” 1991, 35, 1.
---, Pamięć, historia, zapomnienie, przeł. Janusz Margański, Universitas, Kraków 2006.
Strawson Galen, A fallacy of our age. Not every life is a narrative, „Times Supplement”, October 15, 2004.
Whitehead Anne, Memory, Routledge, Abingdon 2009.
Uniwersytet Zielonogórski Polska
https://orcid.org/0000-0001-9152-8289
Dr Urszula Gołębiowska pracuje w Zakładzie Literatury Angielskiej i Amerykańskiej Instytutu Neofilologii Uniwersytetu Zielonogórskiego. Jej zainteresowania badawcze obejmują amerykańską prozę XIX i XX wieku, intertekstualność i związki literatury z filozofią. Jest autorką artykułów na temat twórczości Henry’ego Jamesa, Alice Munro, J.M. Coetzee’ego i Paula Bowlesa oraz monografii pt. The Lesson of the Other. Alterity and Subjectivity in Henry James’s Fiction, która ukaże się w 2019 roku.
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
